PZL-Mielec M 28 Bryza
Michał Fiszer, Jerzy Gruszczyński
PZL-Mielec M 28 Bryza
Samolot do wszystkiego
Przez kilka dekad prawdziwym koniem roboczym polskiego lotnictwa wojskowego był samolot An-2, widoczny dosłownie na każdym lotnisku. Dziś tę rolę stopniowo przejmuje M 28 Bryza, wojskowa odmiana samolotu M 28 Skytruck. M 28 Bryza służy jako samolot transportowy, transportowo-desantowy do szkolenia skoczków spadochronowych i przerzutu sił specjalnych, szkolno-transportowy do szkolenia pilotów, transportowo-pasażerski, do przewozu ważnych osobistości oraz jako morski samolot patrolowo-rozpoznawczy i monitorowania skażeń.

W 1978 r. rządy Polski i ZSRR podpisały umowę w sprawie produkcji lekkiego samolotu pasażersko-transportowego o właściwościach krótkiego startu i lądowania Antonow An-28 w Polsce, w zakładach WSK PZL-Mielec, a silników TWD-10B stanowiących jego napęd – WSK PZL-Rzeszów. Ze strony polskiej konstruktorem prowadzącym samolotu został inż. Kazimierz Kolisz. Samolot An-28 miał klasyczną konstrukcję półskorupową, całkowicie duraluminiową, co stanowiło postęp technologiczny w stosunku do An-2, który miał konstrukcję mieszaną, ze znaczną częścią płata oraz z powierzchniami sterowymi krytymi płótnem. Opanowanie produkcji samolotu całkowicie metalowego nie nastręczało żadnych trudności doświadczonej załodze zakładu. Jednakże w An-28 zastosowanie znalazły stopy tytanu, wysokostopowej stali oraz stopy litu o wysokiej wytrzymałości. Z wymienionych materiałów wykonano przede wszystkim elementy kute, które przenosiły główne obciążenia w konstrukcji płatowca. Zastosowano też automatyczne spawanie szwów podłużnych i obwodowych elementów rurowych oraz kilka innych nowych technologii i technik produkcyjnych, w tym klejenie niektórych elementów metalowych (np. slotów, elementów usterzenia), które jako podwykonawca wykonywał zakład WSK PZL-Świdnik. Samoloty, które miały służyć jako cywilne maszyny pasażersko-transportowe na liczne krótkie linie Aerofłotu, zaczęły opuszczać zakład w 1984 r. Pierwszy An-28 z serii informacyjnej czterech samolotów (1AJ001-01 do 1AJ001-04) został oblatany 22 lipca 1984 r. Poza wspomnianymi, zbudowano też egzemplarz do prób statycznych. Trzy maszyny z tej serii próbnej trafiły do Kijowa, do zakładów Antonowa, gdzie prowadzono ich próby. Miały one rejestracje od CCCP-28800 (1AJ001-01) do CCCP-28802 (1AJ001-04), a jeden pozostał w Polsce.
Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 9/2009