Polacy w ćwiczeniu „Red Flag-Alaska 12-2”

Łukasz Gradziński, współpraca: Karol Budniak

Polacy w ćwiczeniu

„Red Flag-Alaska 12-2”

Lotnicy udali się na Alaskę na zaproszenie wystosowane z Departamentu Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych w 2010 roku. Gospodarze umożliwili im wszechstronny trening na poligonach odwzorowujących z maksymalnym realizmem warunki współczesnego pola walki, w tym oddziaływanie środków obrony przeciwlotniczej przeciwnika i zakłócenia radioelektroniczne. Pierwszy test stanowił dla nas bardzo daleki przelot, z czterema tankowaniami w powietrzu. Już na miejscu osiem myśliwców F-16 Jastrząb rozlokowało się w bazie Eielson AFB, transportowiec C-130 Hercules zaś wylądował w bazie Elmendorf AFB. Wkrótce na Alasce załopotała biało-czerwona flaga.

Historia „Red Flag”

W połowie lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych dokonały kompleksowej oceny wyników własnych działań w wojnie wietnamskiej w analitycznym programie pod kryptonimem „Red Baron II”. W jej wyniku stwierdzono, że większość strat własnych w tym konflikcie było spowodowanych mało realistycznym treningiem w walkach powietrznych na małych odległościach (Within Visual Range) oraz brakiem odpowiedniego treningu w obronie przed rakietowymi środkami przeciwlotniczymi. Dowiedziono także, że istnieje coś takiego jak fenomen dziesięciu misji bojowych. Zauważono bowiem, że szansa przetrwania misji w realnym konflikcie zbrojnym znacznie wzrasta u pilotów, którzy mają na swoim koncie odbyte około dziesięciu lotów w warunkach wojennych. W odpowiedzi na wyniki programu „Red Baron II” w 1975 roku na otaczających bazę Nellis AFB w Nevadzie poligonach zorgazorganizowano ćwiczenia o kryptonimie „Red Flag”, których celem było stworzenie pilotom atmosfery dwutygodniowego konfliktu zbrojnego. W trakcie tej symulacji piloci powinni byli wykonać po dziesięć misji treningowych. Na potrzeby ćwiczeń na poligonach rozlokowano zdobyte przeciwlotnicze zestawy rakietowe oraz powołano specjalne lotnicze eskadry agresorów, których zadaniem było demonstrowanie taktyki oraz możliwości bojowych potencjalnego przeciwnika.

Podobne ćwiczenie o kryptonimie „Cope Thunder” organizowało również Dowództwo Sił Powietrznych USA na Pacyfiku (PACAF) w bazie Clark AFB na Filipinach w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. W odróżnieniu od „Red Flag” ćwiczenie „Cope Thunder” było otwarte dla wszystkich sojuszników Stanów Zjednoczonych z rejonu Azji i Pacyfiku. W 1992 roku ćwiczenie to zostało przeniesione do bazy Eielson AFB na Alasce. W późniejszym czasie jego nazwę zmieniono na „Red Flag-Alaska” (RF-A).

Założenia ćwiczenia

Obecnie „Red Flag-Alaska” odbywa się trzy lub cztery razy w roku, a jego domem są dwie alaskańskie bazy: Eielson AFB w pobliżu Fairbanks oraz Elmendorf AFB na obrzeżach największego miasta Alaski – Anchorage. W przerwach pomiędzy ćwiczeniami „Red Flag” odbywają się ćwiczenia z cyklu „Distant Frontier”, podczas których goszczące w bazie eskadry wykorzystują dostępną przestrzeń powietrzną do swoich celów zgodnie z własnym harmonogramem przygotowań do głównego ćwiczenia. Obie bazy dysponują przestrzenią powietrzną porównywalną do trzech czwartych powierzchni Polski. W strukturę tej przestrzeni wchodzą trzy poligony wojskowe ze strefami zrzutu konwencjonalnych lotniczych środków bojowych (w tym dużego wagomiaru) oraz z szeregiem celi taktycznych w postaci lotnisk, budynków, pojazdów oraz wyposażenia wojskowego. Na tych poligonach rozmieszczono również pozyskane rakietowe środki przeciwlotnicze, od wczesnych wersji radzieckich zestawów przeciwlotniczych po najnowsze zestawy z całego świata. Dla zwiększenia realizmu ćwiczenia na poligonach rozmieszczono również urządzenia generujące dym, które symulują odpalenie z ziemi przeciwlotniczego pocisku kierowanego radiolokacyjnie lub optycznie. Wszystkie te pomoce treningowe stanowią system obrony powietrznej potencjalnego przeciwnika i są dowodzone przez jednego z instruktorów z Eielson AFB.

Na potrzeby zaawansowanego treningu, w bazie Eielson AFB utworzono 18 eskadrę agresorów (pozoracji przeciwnika). Eskadra ta jest wyposażona w samoloty F-16 Block 30 z podwieszanymi zasobnikami walki radioelektronicznej, które umożliwiają symulację kilku stosowanych na świecie tego typu środków walki, w tym Gardenia i Sorbcja. Dzięki tym zasobnikom 18 eskadra potrafi wygenerować odpowiednie do poziomu trudności danej misji środowisko zakłóceń elektronicznych i radiowych. Samoloty eskadry noszą trzy rodzaje kamuflażu: „Arctic”, „Blue” i „Lizzard”, dzięki którym spełniają warunki treningu jako samolot obcy (dissimilar training). Piloci eskadry w zależności od scenariusza danej misji demonstrują możliwości lotno-taktyczne samolotów począwszy od rodziny MiG-29 przez wszystkie kolejne warianty Su-27, a kończąc na chińskich J-10 i JF-17. Samoloty sił Czerwonych (Red) mają także swojego dedykowanego nawigatora naprowadzania, który przede wszystkim zarządza ich taktyką.

W zależności od scenariusza i stopnia skomplikowania misji siły powietrzne Czerwonych są w stanie zaprezentować zintegrowany system obrony powietrznej, w którym wszelkie działania lotnictwa i rakietowych środków przeciwlotniczych są doskonale skoordynowane, a także zademonstrować działanie tego systemu w każdej fazie jego degradacji, dając dowódcom ugrupowania Niebieskich (Blue) możliwość adaptacji swojej taktyki zgodnie z oceną bieżącej sytuacji. Podczas ostatniej edycji ćwiczenia w decydującej fazie symulowanego konfliktu zbrojnego siły Red wysłały do walki przeciwko siłom Blue osiemdziesiąt dwa samoloty w ciągu godziny.

Za scenariusz ćwiczenia i poziom treningu odpowiada White Force. Jest to wydzielona komórka stworzonej na potrzeby ćwiczenia 353 eskadry szkolenia bojowego. W skład tej komórki wchodzą osoby zabezpieczające trening na czele z Airbossem, który jest swego rodzaju arbitrem ćwiczenia. White Force kreuje sytuację polityczną oraz taktyczną symulowanego konfliktu zbrojnego poprzez generowanie dziennego rozkazu bojowego ATO (Air Task Order) oraz uaktualnianie sytuacji poprzez wysyłanie meldunków rozpoznawczych do sekcji rozpoznawczej sił Niebieskich.

Zasadnicza część ćwiczenia trwa dziesięć dni, w trakcie których wykonuje się po dwa tzw. okna lotne. W trakcie każdego takiego okna wykonuje się jedną misję w ugrupowaniu LFE (Large Force Employement). W dzień poprzedzający wykonanie misji odbywa się trwająca około sześciu godzin sesja planowania nadzorowana przez komórkę White Force. Proces realizacji misji rozpoczyna się wspólną odprawą sił Red i Blue nadzorowaną przez Airbossa, na której są omawiane warunki bezpieczeństwa oraz sytuacja ruchowa i warunki atmosferyczne na dany dzień. W dalszej kolejności, już bez udziału agresorów, dowódcy poszczególnych formacji szczegółowo omawiają ustalony plan działania. Za całość planowania i wykonania misji odpowiada dowódca misji (Mission Commander), który dowodzi całym ugrupowaniem lotniczym. W zależności od rodzaju misji (ofensywna lub defensywna) liczba statków powietrznych Niebieskich waha się od 40 do 60 sztuk.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 8/2012