Pechowy rejs do Bodo

 

 

Krótko po wejściu do niej (nastąpiło to 2 lipca 1925 r.) Effingham został skierowany do Trincomalee na Cejlonie; był okrętem flagowym 4. Dywizjonu Krążowników i jednocześnie flagowcem sił Royal Navy na Oceanie Indyjskim (East India Station). W latach 1929-1932 dowodził nim kmdr Bruce A. Fraser, późniejszy admirał, dowódcaHome Fleet i pierwszy lord morski Admiralicji. Po powrocie do Wielkiej Brytaniina stałe (dwa lata wcześniej, w okresie luty-kwiecień 1930, przeszedł tam remont), od 20 września 1932 pełnił funkcję flagowca Floty Rezerwowej, z przerwą na przebudowę połączoną z całkowitym przezbrojeniem (1937-1938). W tym charakterze – obsadzony przez rezerwistów – gościł na swoim pokładzie króla Jerzego VI, który 9 sierpnia 1939 roku dokonywał przeglądu jednostek Reserve Fleet na wodach zatoki Weymouth. Tuż przed wybuchem II wojny światowej Effingham został okrętem flagowym bazującego w Scapa Flow, wchodzącego w skład Home Fleet 12. Dywizjonu (należały do niego także krążowniki lekkie Cardiff, Dunedin i Emerald). W pierwszym tygodniu września uczestniczył w działaniach mających na celu przechwycenie niemieckich statków wracających do III Rzeszy. 6 września 7. i 12. Dywizjon Krążowników utworzyły tzw. Patrol Północny (Northern Patrol), którego zadaniem było prowadzenie działań blokadowych (w obie strony, „z” i „na” Atlantyk; dwa okręty miały stale krążyć na wodach między Szetlandami i Wyspami Owczymi, a trzy między Wyspami Owczymi i Islandią). 10 września wraz z Emeraldem wyszedł po raz pierwszy w morze, by je wykonywać; wrócił do Scapa Flow 10 dni później. Od 3 do 9 października przebywał w Plymouth, gdzie poddano go drobnemu remontowi. W połowie miesiąca przejąłod krążownika ciężkiego Berwick eskortowanie płynącego z Kingston (Jamajka) do Wielkiej Brytanii konwoju KJ 3 (45 frachtowców). Towarzyszył mu przez 10 dni, 26 października zawinął do Devonport, gdzie przeszedł czyszczenie kotłów. 7 listopada wyruszył w rejs do Halifaksu (Kanada), mając na pokładzie ładunek złota Banku Anglii ówczesnej wartości 2mln funtów szterlingów; dotarł do celu 15tm. Stamtąd popłynął do Kingston. Miał brać udział w działaniach blokadowych (w neutralnych portach Morza Karaibskiego schroniło się wiele niemieckich statków, które zaskoczył wybuch wojny). Jednak z powodu poważnej awarii skraplacza pary większość dni grudnia spędził w bazie na Bermudach. Po ukończeniu napraw wyruszył do Halifaksu i od 29 grudnia 1939 do 9 stycznia 1940 roku wraz z okrętem podwodnym Cachalot eskortował konwój HX 14. Następnego dnia dotarł do Portsmouth, gdzie do 13 kwietnia, w stoczni Royal Navy która go zbudowała, był remontowany. 15 kwietnia Effingham zawinął do Scapa Flow, rozpoczynając ponownie służbę w Home Fleet. Nazajutrz opóścił bazę wraz z krążownikiem ciężkim York, plot. Calcutta oraz niszczycielem Ashanti opuścił bazę, kierując się pod Andalsnes (mniej więcej w połowie drogi między Trondheimem a Bergen w Norwegii). Zadaniem formacji było zapobieżenie niemieckiemu desantowi, przeprowadzenie rozpoznania rejonu i wysadzenie w tym porcie niedużego oddziału. Pozostawał tam do wieczora 18 kwietnia, został wówczas odesłany pod Narwik. Niedługo po północy, w rejonie na południowy zachód od Lofotów, zaatakował go nieskutecznie – z powodu usterek torped – U 382. 20 i 21 kwietnia wraz z krążownikiem lekkim Aurora i trzema niszczycielami patrolował fiord Vest. 24 kwietnia pancernik Warspite, krążownik lekki Enterprise, Aurora, niszczyciel Zulu i Effingham ostrzelały pozycje oddziałów niemieckich w rejonie Narwiku (akcja ta obliczona była na skłonienie przeciwnika do kapitulacji i natychmiastowy desant, ale nadzieje Brytyjczyków nie spełniły się). Przy tej okazji krążownik zatopił artylerią zdobyty przez Niemców brytyjski frachtowiec Riverton (5378 BRT), zacumowany do ustronnego nabrzeża. 1 maja pancernik Resolution, Aurora i Effingham obłożyły ogniem rejon w pobliżu Ankenes. Dwa dni później krążownik był jednym z celów intensywnych nalotów bombowców Luftwaffe, ale uniknął trafienia4. 13 maja wziął udział w operacji mającej na celu opanowanie wschodniej części fiordu Herjang wraz z Aurorą przetransportował oddziały francuskiej Legii Cudzoziemskiej, które wylądowały w pobliżu Bjerkvik (na północny wschód od Narwiku). Krótko po tym, jak opuściły one okręt, odpłynął do Harstad (główne miasto archipelagu Vesteralen, port na północnyz achód od Narwiku, będący aliancką bazą w tym rejonie).

 

Pełna wersja artykułu w magazynie MSiO 6/2010