Renown i Repulse

Michał Gajzler

Krążowniki liniowe

Renown i Repulse

(cz. II)

Repulse i Renown poddawane były licznym modyfikacjom, przebudowom i modernizacjom, a także remontom, przez co nawet otrzymały złośliwe imiona „HMS Repair” and „HMS Refit”. W obecnym odcinku artykułu opiszemy te ważne zmiany, które oprócz właściwości bojowych mniej lub bardziej odmieniły sylwetki obu okrętów.

 Repulse
Już przed końcem I wojny światowej wartość bojowa Repulse’a i Renowna była postrzegana jako dyskusyjna. Obie jednostki uznawano niekiedy za słabe ogniwo floty krążowników liniowych. Nie było więc wielkim zaskoczeniem to, że szybko pojawiły się sugestie dalszej poprawy ich ochrony powstałe na wniosek dowództwa floty. Przedstawione następnie przez DNC, Sir Eustace’a Tennysona d’Eyncourta, propozycje zakładały pokrycie burt okrętów, od podstawy pasa pancernego o grubości 152,4 mm do pokładu dziobowego specjalnym typem pancerza, na który składały się kraty, dodatkowo osłonięte poszyciem o grubości 12,7 mm. Ponadto DNC wysunął postulat zwiększenia stopnia ochrony maszynowni poprzez instalację bąbli przeciwtorpedowych. Pojawiły się w tym przypadku dwie koncepcje ich konstrukcji. Wedle jednej miały one rozciągać się ku dziobowi, aby zapobiec przegłębieniu na tę część kadłuba. Zgodnie z drugą, chronić miały przedziały turbin i skraplaczy. W tym ostatnim przypadku masa bąbli miała być zwiększona poprzez wypełnienie ich rurami. Propozycje te zyskały poparcie nowego (od końca listopada 1916 r.) głównodowodzącego Grand Fleet, adm. Davida Beatty’ego. Zasugerował on zastosowanie dodatkowego opancerzenia wież (w szczególności płyt czołowych). Postulował również przedłużenie bąbli przeciwtorpedowych w taki sposób, aby objęły swą ochroną także przednie kotłownie, co ujednoliciłoby zabezpieczenie całej siłowni. Wśród zaproponowanych później rozwiązań poprawy stopnia ochrony znalazła się też opcja wymiany dotychczasowego pasa pancerza bocznego jednej z jednostek na grubszy – 228,6 mm, przeznaczony pierwotnie dla Almirante Cochrane. Przy czym, według tej propozycji, burty powyżej pasa pancernego miały zostać opancerzone płytami pancernymi ze stali HT o grubości 102,4 mm. Druga z jednostek docelowo miałaby otrzymać zupełnie nowy pancerz boczny o grubości 228,6 mm lub opisany wcześniej system zaproponowany przez DNC. Wpływ na decyzję co do wyboru rozwiązania miały mieć próby artyleryjskie, które jednak prawdopodobnie nie zostały w ogóle przeprowadzone. Mimo to, późną wiosną 1918 r. podjęto decyzję o przekazaniu obu okrętów w ręce stoczniowców. W przypadku Repulse’a prace rozpoczęto w grudniu tr. Drugi z krążowników na poważniejszą modernizację musiał poczekać jeszcze kilka lat.

Wprowadzone na HMS Repulse między grudniem 1918 a styczniem 1921 r. w stoczni Admiralicji w Portsmouth modyfikacje objęły:

• instalację bąbli przeciwtorpedowych między wręgami 31 i 292, a więc chroniących m.in. przedziały maszynowni, magazynów amunicyjnych oraz torpedownię podwodną (między wręgami 142 i 248 bąble były podzielone na dwa przedziały, z których dolny wypełniony został rurami mającymi za zadanie rozproszyć energię eksplozji głowicy torpedowej lub miny);
• montaż nowego pasa opancerzenia bocznego o grubości 228,6 mm sięgającego do pokładu głównego (w miejsce dotychczasowego pancerza o grubości 152 mm);
• instalację zdjętych płyt pancerza bocznego o grubości 152 mm między pokładem głównym a pokładem górnym;
• montaż dodatkowej grodzi poprzecznej między pokładem głównym i górnym na wrędze 286 (za barbetą wieży Y);
• dodanie dodatkowego pancerza (HT)o grubości 25,4 mm na pokładzie głównym oraz o grubości 50,8 mm na skosach pokładu głównego nad magazynami amunicyjnymi;
• dodanie dodatkowego pancerza (HT) o grubości 25,4 mm na pokładzie dolnym nad magazynami amunicyjnymi;
• wzmocnienie wręgów między pokładami głównym i górnym, co było związane z przeniesieniem dotychczasowego pancerza głównego grubości 152 mm wyżej;
• instalację dodatkowej prądnicy napędzanej turbiną oraz instalacji chłodzącej magazynów amunicyjnych;
• instalację ośmiu burtowych wyrzutni torped, które zostały zamontowane parami na pokładzie górnym za drugim kominem oraz przed uskokiem pokładu dziobowego;
• instalację dalmierzy o bazie optycznej 9,14 m za wieżą A (na jej tylnej ścianie, obok dotychczasowego dalmierza na jej dachu), na tylnej ścianie obrotowego czepca pancernego na dachu wieży dowodzenia (obok dotychczasowego dalmierza) oraz na dachu wieży Y w miejsce dotychczasowego dalmierza o bazie optycznej 4,57 m;
• dodanie drewnianego poszycia na pokładzie górnym oraz na pokładzie dziobowym;
• dodanie pomieszczenia łączności radiowej zlokalizowanego między kominami;
• wydłużenie (ku rufie) platformy admiralskiej po obu stronach przedniego komina.

Instalacja bąbli przeciwtorpedowych zwiększyła szerokość kadłuba do 30,78 m. Wymusiło to wydłużenie ramienia głównego żurawia bomowego o 1,21 m. W celu ochrony bąbli przed ewentualnymi uszkodzeniami spowodowanymi przez łodzie Repulse został również wyposażony w odbijacze. Tymczasowo wzmocniono też osłony stanowisk działowych, jednak płyty ochronne ostatecznie zostały usunięte w późniejszym okresie. Modernizacja Repulse’a, ukończona w 1921 r., doprowadziła do zwiększenia wyporności okrętu o 4500 ts. W związku z montażem bąbli przeciwtorpedowych zanurzenie jednostki zwiększyło się jednak jedynie o 0,3 m. Zmiany w opancerzeniu krążownika doprowadziły do usunięcia dolnego rzędu iluminatorów na śródokręciu.

Pełna wersja artykułu w magazynie MSiO 7-8/2012