Republic F-84 Thunderjet nad Koreą (1950-1953)
Szymon Tetera
Samolot F-84 Thunderjet, podobnie jak jego poprzednik z wytwórni Republic – dobrze znany z czasów II wojny światowej P-47 Thunderbolt – rozpoczął swoją karierę bojową jako maszyna eskortowa, ale najlepiej sprawdził się w roli samolotu myśliwsko-bombowego, którego zadaniem było zwalczanie celów naziemnych. Począwszy od połowy 1951 r., przez kolejne dwa lata, trzy skrzydła latające na F-84 prowadziły nieustającą kampanię przeciw obiektom znajdującym się na terenie Korei Północnej, atakując nie tylko cele o znaczeniu taktycznym, lecz także obiekty strategiczne.
27. FEW nad Koreą
Pierwszą jednostką latającą na samolotach F-84 Thunderjet, która wzięła udział w wojnie koreańskiej, było 27th Fighter-Escort Wing (FEW; pol.: Skrzydło Myśliwców Eskortowych) podporządkowane Strategic Air Command (SAC; pol.: Dowództwo Lotnictwa Strategicznego). SAC grupowało jednostki latające na bombowcach Boeing B-29, których zadaniem w razie wybuchu wojny były uderzenia na obiekty strategiczne leżące na terytorium przeciwnika, myśliwce 27. FEW miały natomiast zapewnić eskortę dla bombowców.
Jednostka została utworzona w lipcu 1947 r. w bazie Kearney w stanie Nebraska pod nazwą 27th Fighter Group, odziedziczoną po walczącej podczas II wojny światowej 27. Grupie, która początkowo działała na południowym Pacyfiku jako grupa bombowa na samolotach A-24, a następnie jako grupa myśliwsko-bombowa w basenie Morza Śródziemnego, latając kolejno na samolotach A-36 Apache, P-40 i P-47.
Po reaktywacji jednostka została początkowo wyposażona w pamiętające poprzedni konflikt myśliwce NAA F-51D Mustang, ale już od stycznia 1948 r. napływać zaczęły dwusilnikowe NAA F-82E Twin Mustang, a jednostka została przeniesiona do bazy Bergstrom w Texasie. W marcu 1949 r. grupa została przeniesiona do bazy Cannon w Nowym Meksyku, gdzie 1 lutego 1950 r. została przemianowana na 27th Fighter-Escort Wing. Miesiąc później rozpoczęto przezbrajanie jednostki na samoloty F-84E Thunderjet.
Kiedy 25 czerwca 1950 r. na Półwyspie Koreańskim rozpoczęła się wojna, w którą zaangażowały się Stany Zjednoczone, SAC oddelegowało w rejon działań cztery grupy bombowców B-29. Wobec słabości północnokoreańskiego lotnictwa miały one pełną swobodę działań i nie było konieczności zapewniania im eskorty myśliwskiej. Sytuacja zmieniła się początkiem listopada, kiedy do wojny po stronie Korei Północnej przyłączyły się Chiny, które wysłały do walki około 300 tys. żołnierzy, którym osłonę z powietrza zapewniały stacjonujące w Mandżurii pułki lotnictwa ZSRS wyposażone w najnowsze myśliwce typu MiG-15. Jak się szybko okazało, samoloty te miały przewagę osiągów nad używanymi przez jednostki USAF w Korei myśliwcami F-80C Shooting Star, w wyniku czego piloci USAF nie byli w stanie zapewnić osłony własnym bombowcom. W odpowiedzi na zagrożenie ze strony radzieckich myśliwców dowództwo USAF zdecydowało się wysłać do Korei dwie jednostki wyposażone w najnowsze myśliwce 27. FEW latające na F-84E oraz 4. FIW latające na skośnoskrzydłych myśliwcach F-86A Sabre.
27. FEW uchodziło w USAF za jednostkę elitarną, a 60% pilotów skrzydła miało doświadczenie bojowe wyniesione z czasów II wojny światowej. Thunderjety dotarły do Japonii na pokładzie lotniskowca eskortowego Windham. Jak się okazało, F-84 były niewystarczająco zabezpieczone przed działaniem słonej wody i nie wszystkie egzemplarze nadawały się do natychmiastowej służby. Pierwsze F-84 przybyły na południowokoreańskie lotnisko Teagu 1 grudnia 1950 r. Dowódcą skrzydła był słynny Lt Col Don Blakeslee, weteran II wojny światowej i as z 14 zwycięstwami odniesionymi nad Europą w składzie 4. FG. Pierwszą misję bojową 27. FEW wykonało 7 grudnia 1950 r., kiedy to trzy klucze Thunderjetów zaatakowały stację rozrządową, wystrzeliwując 32 pociski rakietowe i 7200 pocisków strzeleckich kal. 12,7 mm. Ponieważ chińskie armie wciąż posuwały się na południe, większość misji 27. FEW wiązała się z atakami na cele naziemne, a nie jak początkowo planowano – misjami eskortowymi. W ciągu pierwszych 30 dni działań skrzydło wykonało 927 efektywnych wylotów bojowych w czasie 1800 godzin. 525 z nich wykonano na poszukiwanie przypadkowych celów, 272 na wsparcie bezpośrednie oddziałów lądowych, a tylko 75 na eskortę bombowców.
Już 13 grudnia stracono pierwszego F-84E, kiedy samolot 49-2335 rozbił się w czasie atakowania celów naziemnych w rejonie Sariwon. Zginął przy tym 2Lt Floyd A. Stephenson. 23 grudnia z powodu braku paliwa podczas powrotu z misji bojowej rozbił się F-84E 49-2422; także w tym przypadku zginął pilot: 2Lt Roger W. Bascom. 2 stycznia 1951 r. w czasie ataku przy użyciu napalmu zaginął F-84E 49-2401, którego pilotował Capt. Charlesa E. McWhirk.
21 stycznia poniesiono pierwszą stratę w walce powietrznej, kiedy to klucz czterech F-84 został zaatakowany przez grupę 12 myśliwców MiG-15, które zestrzeliły F-84E 49-3240. Pomimo że pilot Thunderjeta, 1Lt. Grand W. Simpson, widziany był na spadochronie, to po wojnie odzyskano jedynie jego szczątki. Sowieccy piloci z 29. GIAP zgłosili tego dnia siedem zwycięstw, wszystkie przeciwko F-84, ale obok maszyny Simpsona Amerykanie potwierdzają stracenie przez MiG-i jednego F-80C. Równocześnie dowódca 522. FES, Lt Col. William Bertram, zameldował zestrzelenie MiG-a-15, ale zwycięstwo to nie znajduje potwierdzenia w źródłach sowieckich, które zaprzeczają także jakoby straty ponieśli w tym starciu debiutujący tego dnia nad północnokoreańskim niebem piloci chińscy z 10. Pułku.
Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 11/2015