Rikujō Jieitai - Lotnictwo Japońskich Lądowych Sił Samoobrony

Leszek A. Wieliczko

Wojska lądowe Japońskich Sił Samoobrony – Rikujō Jieitai – dysponują własnym lotnictwem przeznaczonym do bezpośredniego wsparcia na polu walki. Jednostki lotnicze są integralną częścią związków taktycznych i operacyjnych Rikujō Jieitai. Wyposażone są w śmigłowce obserwacyjne, wielozadaniowe, transportowe, bojowe i szkolne oraz kilka samolotów łącznikowo-rozpoznawczych.

Japońskie Siły Samoobrony (Self-Defense Force, SDF ) – Jieitai – powstały 1 lipca 1954 r. na mocy ustaw o obronie kraju (Bōeishō setchi-hō, ustawa nr 164) i siłach samoobrony (Jieitai-hō, ustawa nr 165), przyjętych w czerwcu przez japoński parlament (Diet). Składają się z trzech komponentów: lądowego (rikujō), morskiego (kaijō) i lotniczego (kōkū). Od chwili utworzenia ich najważniejszymi zadaniami są: ochrona niepodległości i bezpieczeństwa kraju, zapewnienie stabilizacji i pokoju w regionie, obrona kraju przed bezpośrednią lub pośrednią agresją, a w razie potrzeby także utrzymanie porządku publicznego, przeciwdziałanie skutkom klęsk żywiołowych i katastrof oraz udział w misjach pokojowych i humanitarnych pod egidą ONZ.

Podstawowym zadaniem Rikujō Jieitai (Lądowych Siły Samoobrony – Ground Self-Defense Force, GSDF), nazywanych w skrócie Rikuji, a potocznie po prostu Rikugun (Armią), jest obrona integralności i suwerenności terytorium kraju oraz zapewnienie bezpieczeństwa mieszkańcom. W tym celu Rikujō Jieitai mają odstraszyć (powstrzymać) ewentualnego agresora, a w przypadku dokonania przez niego agresji szybko i skutecznie odpowiedzieć na atak. W obecnej sytuacji geopolitycznej wśród potencjalnych zagrożeń są brane pod uwagę zarówno bezpośrednia inwazja na terytorium Japonii (zwłaszcza na rozrzucone po oceanie wyspy), jak i skryte ataki przeprowadzane przez siły nieregularne, specjalne lub grupy terrorystyczne, zmierzające do destabilizacji sytuacji w kraju. Wraz z pozostałymi rodzajami sił samoobrony Rikujō Jieitai uczestniczą także w systemie obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej.

Do realizacji tego zadania Rikujō Jieitai dysponują różnymi rodzajami broni: piechotą, czołgami, artylerią, lotnictwem, bateriami rakiet, jednostkami przeciwpancernymi, aeromobilnymi, inżynieryjnymi i łączności. Lotnictwo Rikujō Jieitai przeznaczone jest do wsparcia ogniowego wojsk, obserwacji pola walki, rozpoznania, transportu żołnierzy, sprzętu i zaopatrzenia oraz zadań łącznikowych, kurierskich, dyspozycyjnych i szkolno-treningowych. W tym celu dysponuje ponad 400 śmigłowcami bojowymi, obserwacyjnymi, wielozadaniowymi, transportowymi i szkolnymi oraz kilkoma samolotami łącznikowo-rozpoznawczymi. Lotnictwo nie stanowi oddzielnej formacji, lecz jest integralną częścią wojsk lądowych. Jednostki lotnicze wchodzą w skład związków taktycznych – dywizji (shidan) i brygad (ryodan) – oraz związków operacyjnych – armii terytorialnych (hōmentai) i sił szybkiego reagowania. Stacjonują w 18 garnizonach (chūtonchi – garrison, camp) na terytorium Wysp Japońskich (Nihon Rettō) i jednym na Okinawie. Szkolenie personelu latającego i technicznego odbywa się w szkołach lotniczych. Kilka śmigłowców wykorzystywanych jest także do różnych badań i prób.

Zarys historii

Po utworzeniu Rikujō Jieitai włączono do nich większość personelu i sprzętów istniejących od października 1952 r. Hoantai (Narodowych Sił Bezpieczeństwa – National Safety Forces), w tym także założoną pod nadzorem i przy pomocy Amerykanów szkołę lotniczą (kōkū gakkō) w Hamamatsu. Pierwszymi samolotami nowej formacji były szkolno-treningowe Beechrcaft T-34A Mentor i łącznikowo-obserwacyjne Aeronca L-16. Wkrótce zakupiono w Stanach Zjednoczonych kolejne samoloty łącznikowo-obserwacyjne Stinson L-5, Cessna L-19 i Piper L-21 oraz lekkie śmigłowce obserwacyjne Bell H-13E i transportowe Sikorsky H-19C. Pod koniec lipca 1955 r. szkołę lotniczą przeniesiono do Akeno. W 1956 r. do wyposażenia weszły samoloty łącznikowe LM-1, produkowane w firmie Fuji na bazie konstrukcji T-34A. W 1957 r. firma Kawasaki rozpoczęła licencyjną produkcję śmigłowców H-13H. Pod koniec lat 50. zakupiono dwa śmigłowce transportowe Piasecki V-44A (H-21C) oraz utworzono pierwszy dywizjon śmigłowców – Dai-1 Herikoputā-tai.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 3/2016