Rozpoznanie US Air Force w XXI wieku

Michał Fiszer, Jerzy Gruszczyński

Koncepcja prowadzenia rozpoznania przez Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych przechodzi obecnie znaczne przeobrażenia. Poza wprowadzeniem w ostatnich latach nowych środków rozpoznania w postaci bezzałogowych statków powietrznych RQ-1 Predator, RQ-4 Global Hawk, MQ-9 Reaper, a także nowych satelitów rozpoznawczych KH-11 Block IV, Orion, Mentor, Topaz i Intruder Block III, przede wszystkim nacisk położono na daleko posuniętą, globalną integrację procesu odbierania informacji, przetwarzania ich i udostępniania użytkownikom. W tym celu wprowadzono do eksploatacji system AN/GSQ-272 Sentinel (Distributed Common Ground System), który został zbudowany w myśl koncepcji sieciocentrycznego pola walki. Organizacyjnie wyrazem zmian jest utworzenie podległej Air Combat Command 25. Armii Lotniczej, grupującej główne środki rozpoznawcze US Air Force.

Zgodnie z Air Force Doctrine Document 2-0, Global Integrated Intelligence, Surveillance, & Reconnaissance Operations, wydanym w 2012 r. Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych odpowiadają za zapewnienie globalnego, zintegrowanego systemu rozpoznania, zbierania informacji i śledzenia celów dostarczającego wartościowe informacje z wysuniętych źródeł i dystrybucja danych w globalnej sieci, tak by wspierać operacje Sił Zbrojnych Stanów Zjednoczonych na całym świecie. Produkty systemu rozpoznania w postaci raportów, obrazów, map, wniosków i danych powinny być dostępne w ujednoliconej formie, w możliwie jak najkrótszym czasie na wszystkich szczeblach dowodzenia, tak by każdy zainteresowany dowódca mógł sięgnąć po te produkty w dowolnym momencie. Informacje te powinny być prawdziwe, dokładne, kompletne i dostarczone na czas, a co najważniejsze, ich zbieranie powinno być zaplanowane tak, by były to dane potrzebne. Integracja wykracza poza ramy samych Sił Powietrznych, w jednolity system powinny być też bowiem włączone i inne rodzaje sił zbrojnych, a także pozostałe zaangażowane w ten proces agencje rządowe.

Siły Powietrzne odpowiadają za zbieranie informacji o znaczeniu strategicznym i dostarczanie ich do agencji odpowiedzialnych za zbieranie informacji strategicznych. Wśród tych agencji jest: National Reconnaissance Office (NRO), National Security Agency (NSA), National Geospatial-Intelligence Agency (NGA), Central Intelligence Agency (CIA) i Defense Intelligence Agency (DIA). Wspomniane agencje rządowe to tzw. wielka piątka amerykańskiego rozpoznania strategicznego.

National Reconnaissance Office (NRO) czyli Narodowe Biuro Rozpoznania ma swoją siedzibę w Chantilly w Fairfax County w stanie Wirginia, 3 km na południe od międzynarodowego lotniska Washington Dulles International Airport. Biuro to, o podwójnej podległości (pod Sekretarza Obrony i Dyrektora CIA), powstało 25 sierpnia 1960 r., istnienie NRO ujawniono w 1971 r. Jego zadaniem jest zbieranie zapotrzebowań, przygotowywanie wymagań, nadzór nad opracowaniem satelitów rozpoznawczych, a także zajmuje się ono zbieraniem informacji od satelitów rozpoznania obrazowego (z NGA), rozpoznania radioelektronicznego (z NSA), od wywiadu osobowego (z CIA), o technologiach i uzbrojeniu przeciwnika (z DIA) oraz z rozpoznania lotniczego (od US Air Force i US Navy). Zebrane informacje są przetwarzane poprzez ich porównywanie, analizowanie, syntezowanie w jednolity obraz i wnioskowanie, a następnie gotowe produkty rozpoznania strategicznego są udostępniane wykonawczemu kierownictwu państwa (Sekretarz Obrony, Sekretarz Stanu, Prezydent). Ponieważ NRO kieruje ustawieniami wszystkich satelitów rozpoznawczych i łączności wojskowej na orbitach, ich starty są oznaczone skrótem NROL (National Reconnaissance Office Launch) z kolejnymi numerami. Wiele numerów jest pustych, co wskazuje na utajnienie istnienia licznych satelitów rozpoznawczych. NRO prowadzi dystrybucję swoich danych do użytkowników za pośrednictwem zamkniętej sieci komputerowej łączności utajnionej znanej jako NRO Management Information System (NMIS) lub GWAN – Governmental Wide Area Network. Oprogramowanie do systemu zostało opracowane przez znanych informatyków i odkupione na wyłączność przez NRO, jego ostatnią wersję NMISv8 opracowała w 2011 r. australijska firma Opmantek Ltd.

W końcu 2011 r. powstało centrum operacyjne NRO – National Reconnaissance Operations Center (NROC), zajmujące się bieżącą, nieprzerwaną, analizą krytycznych dla bezpieczeństwa państwa materiałów z rozpoznania kosmicznego i powietrznego, mieszczące się w Chantilly w Wirginii, w głównej siedzibie NRO. Funkcjonowanie centrum i jego łączność z innymi agencjami zabezpiecza 222nd Command and Control Squadron z Powietrznej Gwardii Narodowej stanu Nowy Jork, stacjonujący w nieodległej bazie Rome. Obecnym dyrektorem NRO, od 2012 r., jest panna Betty J. Sapp.

National Security Agency (NSA), Narodowa Agencja Bezpieczeństwa, powstała 4 listopada 1952 r. ma swoją siedzibę w bazie wojskowej Fort Meade w stanie Maryland. Dyrektor agencji podległej identycznie jak NRO, jest adm. Michael S. Rogers, pełniący jednocześnie funkcję dowódcy Dowództwa Cybernetycznego Sił Zbrojnych Stanów Zjednoczonych – United States Cyber Command (USCYBERCOM), ulokowanego także w Fort Meade, podległego Dowództwu Strategicznemu Sił Zbrojnych Stanów Zjednoczonych (STRATCOM).

Zadaniem NSA jest zbieranie, analizowanie i przetwarzanie materiałów z rozpoznania radioelektronicznego (SIGINT – Signal Intelligence), w tym z rozpoznania wszelkich środków emitujących promieniowanie elektromagnetyczne, takich jak radary, środki nawigacyjne, środki łączności (ELINT – Electronic Intelligence) oraz nasłuch komunikacji radiowej i telefonicznej (COMINT – Communication Intelligence), głównie z satelitów SIGINT, ale także materiałów dostarczonych przez siły zbrojne, zwłaszcza US Air Force. Dodatkowym zadaniem agencji jest zapewnienie bezpieczeństwa łączności rządowej oraz bezpieczeństwa tajemnic państwowych pod względem technicznym. NSA ma też swoich agentów „w terenie” zajmujących się zakładaniem podsłuchów u potencjalnych przeciwników, także poza Stanami Zjednoczonymi, a także śledzeniem korespondencji w Internecie. W tym celu NSA utrzymuje wspólnie z CIA oddział zwany Special Collection Service (SCS). Także NSA ma swoje centrum operacyjne do bieżącej analizy informacji z rozpoznania radioelektronicznego – National Security Operations Center (NSOC), mieszczące się w siedzibie agencji.

National Geospatial-Intelligence Agency (NGA) – Narodowa Agencja Rozpoznania Ziemi jest kolejną agencją o podwójnej podległości, pod Sekretarza Obrony i Dyrektora CIA. Formalnie powstała 1 października 1996 r., ale faktycznie istnieje od 1 stycznia 1972 r., używając początkowo dość mylącej nazwy Defense Mapping Agency (DMA). Od początku zajmowała się analizą zdjęć z satelitów, a także ze strategicznych samolotów rozpoznawczych. DMA współpracowała z jednym z centrów analizy CIA znanym jako National Photographic Interpretation Center (NPIC). Obecnie dyrektorem NGA jest były pracownik CIA, Robert Cardillo. Siedziba NGA znajduje się w Fort Belvoir w Wirginii, stosunkowo niedaleko od siedziby NRO, jest to też siedziba kilku innych agencji Departamentu Obrony, takich jak Defense Logistics Agency (DLA) czy Missile Defense Agency (MDA).

Central Intelligence Agency (CIA) to narodowa agencja wywiadu Stanów Zjednoczonych i nie wymaga większego komentarza. Odpowiada za prowadzenie wywiadu osobowego poza granicami USA (HUMINT – Human Intelligence). Ma swoją siedzibę w Langley, na przedmieściach Waszyngtonu (nie mylić z bazą lotniczą Langley pod Norfolk w Wirginii), a jej obecnym dyrektorem jest John O. Brennan. Do 2005 r. dyrektor CIA znany jako Director Central Intelligence (DCI) był jednocześnie szefem całości narodowych sił rozpoznania i wywiadu, podlegając bezpośrednio prezydentowi. Obecnie jednak w ramach reorganizacji powstało biuro Dyrektora Narodowego Rozpoznania i Wywiadu – Director of National Intelligence Office (DNIO), mieszczące się w Tysons Corner w Wirginii. Dyrektorem biura (DNI) jest emerytowany gen. por. James R. Clapper, podległy bezpośrednio prezydentowi Stanów Zjednoczonych. DNIO koordynuje prace wszystkich podległych agencji rozpoznawczych, w tym przede wszystkim CIA, DIA, ale także służby wywiadu Departamentu Stanu (Ministerstwa Spraw Zagranicznych USA), organizacji o dwa lata starszej od CIA – Bureau of Intelligence and Research (INR), organizacji wywiadowczej i kontrwywiadowczej Departamentu Energii – Office of Intelligence and Counterintelligence (OICI), i kilkunastu innych.

Defense Intelligence Agency (DIA), czyli służba wywiadu wojskowego Stanów Zjednoczonych z kwaterą główną w Joint Base Anacostia–Bolling pod Waszyngtonem w Dystrykcie Kolumbii podlega pod Departament Obrony i zajmuje się wywiadem osobowym zbierając informacje o znaczeniu militarnym, w tym o możliwościach i intencjach sił zbrojnych potencjalnych przeciwników, używanym przez nich sprzęcie, itd. DIA powstała 1 października 1961 r. Obecnie dyrektorem DIA jest gen. por. Michael T. Flynn.

Wszystkie informacje strategiczne zebrane przez wymienionych pięć organizacji (a także inne organizacje niezaangażowane w rozpoznanie czysto wojskowe) trafiają do DNIO (dyrektora Narodowego Rozpoznania i Wywiadu), skąd są prezentowane kierownictwu państwa na czterech głównych stanowiskach dowodzenia: White House Situation Room, pokoju operacyjnym w podziemiach Białego Domu, Narodowym Stanowisku Dowodzenia – National Military Command Center (NMCC) w Pentagonie, Zapasowym Narodowym Stanowisku Dowodzenia – Alternate National Military Command Center (ANMCC) w podziemnej bazie w Raven Rock Mountain Complex w Pensylwanii oraz na trzech samolotach E-4B Nightwatch, zbudowanych w ramach programu National Emergency Airborne Command Post (NEACP).

Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych ( US Air Force) są dawcą strategicznych informacji rozpoznawczych z samolotów U-2 i bezzałogowych statków powietrznych za pośrednictwem 25. Armii Lotniczej. Główna rola sił powietrznych jest jednak inna i koncentruje się na prowadzeniu rozpoznania na poziomie operacyjnym i taktycznym.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 1/2015