Rozwój Sił Powietrznych – lotnictwo wsparcia i śmigłowcowe

Tomasz Dmitruk

W grudniu 2024 roku w miesięczniku „Nowa Technika Wojskowa” opublikowaliśmy wywiad z gen. dyw. pil. Ireneuszem Nowakiem, Inspektorem Sił Powietrznych w Dowództwie Generalnym Rodzajów Sił Zbrojnych, dotyczący rozwoju Sił Powietrznych, w części obejmującej obszar lotnictwa taktycznego. W bieżącym numerze publikujemy kontynuację tego wywiadu, dotyczącą obszaru lotnictwa wsparcia, w której obok gen. Nowaka odpowiedzi na pytania udzielał również płk Sebastian Paluch, szef Oddziału Sprzętu Wojskowego i Rozwoju w Inspektoracie Sił Powietrznych. Druga część wywiadu obejmuje także rozmowę na temat rozwoju lotnictwa śmigłowcowego z płk. pil. Krzysztofem Zwolińskim, szefem Zarządu Lotnictwa Śmigłowcowego, zastępcą Inspektora Sił Powietrznych. Rozmowy na początku listopada 2024 roku przeprowadził Tomasz Dmitruk.

Zadania z obszaru rozwoju lotnictwa wsparcia

Odpowiedzi udzielali gen. dyw. pil. Ireneusz Nowak – Inspektor Sił Powietrznych oraz płk Sebastian Paluch – szef Oddziału Sprzętu Wojskowego i Rozwoju.

Jakie widzą Panowie priorytety dotyczące rozwoju obszaru lotnictwa wsparcia?

W tym obszarze mamy przede wszystkim zadania związane z transportem lotniczym. Programem najbliższym rozpoczęcia realizacji jest modernizacja wszystkich posiadanych samolotów transportowych C-295M CASA. Przewidujemy, że jeszcze w 2024 roku będzie w tym zakresie możliwe podpisanie umowy [kontrakt w tej sprawie o wartości 102,7 mln Euro netto zawarto 13 grudnia 2024 roku – red.].

Biorąc pod uwagę zmieniającą się sytuację geopolityczną w regionie oraz dynamicznie prowadzony proces modernizacji całych Sił Zbrojnych RP, w ramach którego realizowane są dostawy sprzętu wojskowego z takich strategicznych i odległych kierunków jak Stany Zjednoczone czy Korea Południowa, za krytyczny kierunek rozwoju uznano uzyskanie własnych, narodowych zdolności w zakresie strategicznego lotnictwa transportowego, których niestety nie mamy. To nasz główny priorytet w obszarze lotnictwa wsparcia.

Niektóre zdolności warto posiadać jako narodowe, choć są drogie w pozyskaniu i mimo że są dostępne dla Polski w ramach zdolności sojuszniczych. Życie pokazuje bowiem, że niekoniecznie wszyscy sojusznicy muszą się zgadzać na użycie ich w czasie konfliktu lub wojny. Uznaliśmy, że dotyczy to m.in. zdolności do tankowania w powietrzu oraz transportu strategicznego na duże odległości. Jako przykład możemy tu podać możliwość zapewnienia szybkich dostaw części zamiennych do sprzętu wojskowego dostarczanego przez firmy amerykańskie i południowokoreańskie.

Działania ISP koncentrują się zatem na tym, aby w nowym PMT na lata 2025–2039, zainicjować te zdolności do 2030 roku i sfinalizować po 2030 roku w docelowych liczbach samolotów transportowo-tankujących MRTT (Multi Role Tanker Transport) i ciężkich samolotów transportowych. Działania takie zapewnią wsparcie wysłużonej floty średnich samolotów transportowych C-130E/H Hercules, które chcielibyśmy zastąpić nowymi konstrukcjami tej klasy z początkiem nowej dekady, w ramach wymagania operacyjnego znanego dotąd pod nazwą Drop.

Ponadto, jeszcze w tej dekadzie powinno dojść do zakupu nowych samolotów wczesnego ostrzegania i dowodzenia, które docelowo będą mogły zastąpić wdrażane właśnie do służby samoloty Saab 340 AEW, które pozyskaliśmy jako rozwiązanie pomostowe w ramach Pilnej Potrzeby Operacyjnej.

Czego ma dotyczyć modernizacja samolotów C-295M CASA i w jakich latach ma zostać ona przeprowadzona?

Procesem modernizacji ma zostać objętych 16 samolotów CASA. W głównej mierze ma ona dotyczyć instalacji nowoczesnej awioniki dostosowującej samoloty do wymogów „Single European Sky” oraz wojskowych wymagań NATO w zakresie IFF mod 5, dostosowania samolotów do wykonywania misji desantowych HALO/HAHO oraz unifikacji pasywnych i doposażenia aktywnych systemów samoobrony, ponieważ chcemy, aby samoloty te mogły latać również w strefy objęte działaniami bojowymi. Przewidujemy, że prace te zostaną wykonane w latach 2025–2033. Co istotne, modernizacja dwóch samolotów zostanie przeprowadzona w Hiszpanii, a pozostałych czternastu w zakładach Airbus Poland S.A. w Polsce.

Na jakim etapie jest program Karkonosze? Ile samolotów MRTT potrzebujemy i w jakich latach mogą one zostać pozyskane? Czy przewiduje się w tym zakresie jakieś rozwiązanie pomostowe?

Zakup tego typu samolotów przewidziano w ramach „Założeń rozwoju lotnictwa transportowego Sił Zbrojnych RP”. To nowy, stworzony przez nas dokument, w którym została dokonana wielopłaszczyznowa analiza posiadanych, ale i deficytowych zdolności tego rodzaju lotnictwa według kryteriów zasięgu operowania, tj. transportu taktycznego, operacyjnego i strategicznego oraz priorytetyzacja dalszego jego rozwoju. Dokument został już uzgodniony w Sztabie Generalnym WP, dzięki czemu mamy konsensus dotyczący tego, jak możemy zmodernizować i rozwijać lotnictwo transportowe w ramach dostępnych środków finansowych.

W dokumencie tym przewidziano m.in. zakup czterech nowych samolotów MRTT, których zasadniczym przeznaczeniem oprócz tankowania powietrznego samolotów bojowych jest transport oraz ewakuacja medyczna. Ponadto nie można zapominać o tym, że strategiczne tankowce powietrzne to projekcja siły i tzw. force multiplier, czyli zdolność, która znacząco zwiększa zarówno potencjał bojowy, jak i prawdopodobieństwo sukcesu misji lotnictwa taktycznego. Co ważne, mamy nadzieję, że uda się zapewnić finansowanie zakupu dwóch pierwszych samolotów tego rodzaju do 2030 roku i dwóch kolejnych po 2030 roku. Należy jednak pamiętać, że czas pozyskania nowych konstrukcji tego typu, wynosi średnio 4–5 lat. My identyfikujemy potrzeby operacyjne już dziś, z tego względu poszukiwanie rozwiązań pomostowych jest nieodzowne, aby tę lukę wypełnić. Mówiąc o nim ukierunkowani będziemy na leasing usług odpowiedniej liczby zakontraktowanych godzin tankowania w powietrzu. Nie rozważamy na ten moment leasingu ani zakupu używanych samolotów i ich późniejszej odsprzedaży.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 1/2025