Samochód pancerny Humber Mark I - IV
Zbigniew Lalak
W 1938 roku Brytyjski Sztab Imperialny zatwierdził decyzję o podjęciu produkcji 100 samochodów pancernych opracowanych na podwoziu 4×4, w które zamierzano przezbroić dwa pułki kawalerii. Brytyjczycy w latach 20. i 30. Prowadzili prace nad kilkoma typami samochodów pancernych typu 4×2 oraz 6×4, żaden jednak z prototypów nie znalazł uznania, za wyjątkiem samochodu Lanchester, którego wyprodukowano 43 egzemplarze oraz samochodu Rolls-Royce 1920/1924 w ilości 74 sztuk armia brytyjska nie dysponowała nowoczesnymi pojazdami tego typu. W 1937 roku zgodnie z sugestiami War Office zdecydowano się na przyjęcie jako standardowego dla tego typu pojazdów podwozia z napędem na w dwie osie z silnikiem zamontowanym z tyłu.
W lutym 1938 roku akces do konkursu na standardowe podwozie 4x4 zgłosiło pięć firm, które zaprezentowały sześć podwozi. Wszystkie podwozia miały napęd na obie osie, wszystkie cztery koła były kierowane. Firmy Guy Motors Ltd., Universal Power Drivers Ltd. (Unipower) oraz amerykańska firma G.M.C. zaprezentowały podwozia ze standardowym zawieszeniem składającym się ze sprężyn śrubowych natomiast w podwoziach firm Morris Commercial Cars Ltd., Steyr-Daimler-Puch zastosowano niezależne zawieszenie pancernego kadłuba. W trakcie pierwszych testów podwozia G.M.C oraz Unipower zostały odrzucone z powodu nie spełnienia wstępnych kryteriów. Do dalszych prac zostały wybrane dwa podwozia firmy Morris Commercial Cars Ltd. oraz Guy Motors Ltd. zdecydowano się na zamówienie sześciu pojazdów po dwa każdego typu. Po zakończeniu testów okazało się , że samochody austriackie charakteryzowały się dobrymi właściwościami jezdnymi w terenie, dużą prędkością jazdy po szosie oraz ekonomicznym silnikiem benzynowym, jednakże stanowisko kierowcy było bardzo ciasne, co sprawiało, że komfort pracy był bardzo niski, głośna praca silnika sprawiała, ze załoga po krótkim czasie odczuwała znużenie i zmęczenie, sporo kłopotów sprawiał układ hamulcowy. Podobne problemy sprawiały samochody opracowane przez Guy Motors Ltd., dodatkowo spore kłopoty sprawiało zawieszenie. Zdecydowanie najlepsze okazało się podwozie Morris Quad firmy Morris Commercial Cars Ltd. Chłodzony cieczą silnik został umieszczony z tyłu po jego obu stronach zamontowane zostały duże chłodnice, co znacznie poprawiło jego sprawność, przed silnikiem zamontowana została skrzynia przekładniowa oraz skrzynka rozdzielcza, z której ukośnie wychodziły wałki napędowe do przekładni stożkowej każdego z kół. Morris Quad osiągał nieco mniejszą prędkość maksymalną oraz wolniej poruszał się w terenie, występowały pewne problemy z pompą wodną oraz podobnie jak we wszystkich badanych pojazdach stanowisko kierowcy było bardzo ciasne. Postanowiono, zamówić po sześć samochodów każdego z typów w celu dokończenia testów.
Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia nr specjalny 2/2017