Samolot PZL M28B/PT w detalach
Krzysztof Kuska
Samoloty z rodziny M28 to wielozadaniowe lekkie maszyny polskiej armii przeznaczony głównie do zadań transportowych i łącznikowych, charakteryzujące się możliwością realizowania krótkiego startu i lądowania. Wywodzą się one z samolotów An-28, po raz pierwszy oblatanych w 1975 roku w ZSRR. Później prace nad samolotem zostały przeniesione do Polski i w ramach umowy podpisanej w 1979 roku produkcja maszyn miała odbywać się w Mielcu. Pierwszy egzemplarz zbudowany u nas wzniósł się w powietrze 22 lipca 1984 roku.
M28B/PT to lekki samolot dyspozycyjny przystosowany do przewozu pasażerów, ładunków, transportu sanitarnego oraz desantu skoczków spadochronowych. Charakteryzuje się bardzo dobrymi właściwościami w powietrzu, co pozwala na jego eksploatację nawet w trudnych warunkach, z lotnisk o krótkim pasie i w różnych szerokościach geograficznych.
M28B/PT to metalowy, zastrzałowy jednopłat w układzie górnopłata z usterzeniem stałym, trójkołowym podwoziem z przednim kołem sterowanym. Na samolocie zamontowane są dwa silniki turbośmigłowe PT6A-65B z pięciołopatowymi śmigłami firmy Hartzell
Kadłub podzielony został na trzy części. Przednia obejmuje obszar do wręgi numer 9, środkowa mieści się pomiędzy wręgą numer 9, a 21, a tylna rozciąga się od wręgi numer 21 do końca kadłuba. Trzyosobowa załoga zajmuje miejsce z przodu samolotu; w jej skład wchodzi dwóch pilotów oraz technik pokładowy. Samolot ma skrzydło trapezowe dwudźwigarowe typu kesonowego i stałe trójkołowe podwozie składające się z podwozia głównego i przedniego z możliwością sterowania w zakresie 90 stopni, a jego usterzenie jest wolnonośne, poziome z zamocowanymi na końcach dwoma statecznikami pionowymi.
Kadłub
Kadłub M28B/PT to metalowa konstrukcja półskorupowa zbudowana z podłużnic i belek oraz wręg i pokrycia pracującego. Kabina załogi mieści się między wręgami 4 a 9 i oddzielona jest od pozostałej części samolotu przegrodą. Dalej, aż do wręgi numer 19, rozciąga kabina pasażerska, a za nią przedział bagażowy i tylne wejście.
Pod sufitem kabiny pasażerskiej zainstalowane są dwie szyny dla pokładowego urządzenia załadowczego, pozwalającego załodze umieścić wewnątrz kabiny ciężkie przedmioty. Wzdłuż obu ścian kadłuba zamontowane są belki z szynami ANCRA do mocowania zdejmowalnych siedzeń. Pomiędzy wręgami 10 a 16 znajduje się wycięcie na centropłat. Wręgi 13 i 15 poprzez okucia łączą skrzydła z kadłubem, a dolne części wręg 14 i 15 są elementami mocowania goleni podwozia głównego.
Na końcu samolotu między wręgami 21 a 27 znajduje się luk załadowczy, który jest otwierany do wewnątrz. Otwieranie może odbywać się przy pomocy instalacji hydraulicznej z kokpitu lub ręcznie z przedziału pasażerskiego.
Kadłub nie jest hermetyzowany, co ogranicza wysokość, na jakiej M28B/PT może się przemieszczać. Jako zabezpieczenie przed przenikaniem wilgoci wewnątrz szwów został on uszczelniony specjalnymi taśmami, co zapobiega wnikaniu wody do jego wnętrza. Dodatkowym zabezpieczeniem są otwory drenażowe pozwalające na ewentualne odprowadzanie wody, która mimo wszystko mogłaby się zbierać i tworzyć potencjalne ogniska korozji.
Pokrycie kadłuba jest przynitowane do wzdłużnego i poprzecznego zestawu elementów siłowych. Zabezpiecza ono odpowiedni kształt aerodynamiczny oraz przejmuje obciążenia działające na kadłub w trakcie w eksploatacji samolotu.
By nadać płatowcowi aerodynamicznego kształtu w miejscach połączenia elementów samolotu, ochrony wystających części oraz zabezpieczenia agregatów, zabudowane są owiewki: noskowa, centropłatu, statecznika, ogonowa, wspornika podwozia, goleni podwozia.
W kabinie załogi zainstalowane jest oszklenie zapewniające odpowiednią widoczność podczas lotu zabudowane w górnej strefie pomiędzy wręgami 5 i 9. Szyby są ogrzewane, a całkowita ich powierzchnia wynosi 2130 cm². W kabinie pasażerskiej po prawej stronie znajduje się pięć prostokątnych okien, a po lewej cztery, co wynika z rozmieszczenia przedniego wejścia. Dodatkowo na lewym boku pomiędzy wręgami 20 a 21 znajduje się okno do oświetlania tylnej części kadłuba.
Pod kadłubem samolotu może zostać zainstalowany bagażnik umożliwiający przewożenie do 300 kilogramów ładunku. Wykonany jest z laminatu, a montowany do okuć spodniej części kadłuba. Bagażnik składa się z trzech części: trzykomorowej ładunkowej oraz przedniej i tylnej owiewki. Jego instalacja nie zmienia charakterystyk aerodynamicznych samolotu.
Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 5/2018