Sidon - trzeci pechowiec

Wojciech Holicki

Początek lat 50. XX wieku przyniósł siłom podwodnym Royal Navy bolesne straty. 12 stycznia 1950 roku, Truculent zderzył się na wodach ujścia Tamizy ze szwedzkim tankowcem Divina i zatonął, a konsekwencją przedwczesnej ewakuacji załogi była śmierć 64 jej członków (uratowało się 20). W połowie kwietnia 1951 roku, niewiele miesięcy po tym, jak podniesiony pechowiec trafił do stoczni rozbiórkowej, przepadł w kanale La Manche Affray, odnaleziony 14 czerwca na dnie w pobliżu wyspy Alderney. Przyczyna tego zdarzenia – gdzie śmierć poniosło 75 ludzi – pozostaje zagadkowa do dzisiaj. Kolejny dramat rozegrał się w 1955 roku, tym razem w teoretycznie zupełnie bezpiecznym miejscu.

HMS Sidon należał do trzeciej, ostatniej grupy okrętów podwodnych średniej wielkości typu S, zbudowanych w latach 1930-1945. Do służby weszły ogółem 62 takie jednostki, 50 z nich zamówionych zostało w ramach wojennych programów zasilania brytyjskiej floty, które obejmowały od pięciu (1939) do 20 egzemplarzy (1940). W wypadku Sidona, drugiego w historii brytyjskiego okrętu noszącego tę nazwę (pierwszym była fregata bocznokołowa z połowy XIX wieku)[1], decyzję o budowie podjęto w połowie listopada 1942 roku. Wykonawcą okrętu była stocznia Cammell Laird w Birkenhead koło Liverpoolu – położenie stępki nastąpiło 7 lipca 1943 roku, wodowanie – 4 września, a wejście do służby – 23 listopada 1944 roku.

W trakcie szkolenia i zgrywania załogi okręt bazował w Scapa Flow i Holy Loch. 20 stycznia 1945 roku, podczas ćwiczeń na wodach koło wyspy Inchmarnock (leży ona na południowy zachód od drugiej z wymienionych baz), zderzył się z Turpinem , idącym również na głębokości peryskopowej, odnosząc niewielkie uszkodzenia (zgięciu uległ przecinacz sieci zagrodowych). 8 marca opuścił Lerwick na Szetlandach, rozpoczynając pierwszy rejs bojowy. Przez blisko 2 tygodnie patrolował południowo-zachodnie podejścia do Tromsø (Norwegia), przy bardzo kiepskiej pogodzie. Jedynym faktem, godnym zapisania w dzienniku bojowym, było zaobserwowanie niemieckiego samolotu, który przeleciał w niedużej odległości.

Po powrocie do Holy Loch Sidon został przygotowany do rejsu na Daleki Wschód. Na początku lipca znalazł się w Trincomalee na Cejlonie, skąd miał dotrzeć na Filipiny, do bazy 8. Flotylli w zatoce Subic (Luzon). Konieczność wymiany wadliwych akumulatorów sprawiła, że skierowany został najpierw do Fremantle (zachodnia Australia), skąd wyruszył w drugi rejs bojowy. 24 lipca, patrolował swój rejon na Morzu Południowochińskim, między wyspą Palawan (Filipiny) i Wietnamem. Otrzymał wówczas rozkaz poszukiwania załogi amerykańskiego bombowca typu Consolidated B-24, który wodował na wysokości Sajgonu. Cztery dni później, gdy kontynuowanie akcji wydawało się zupełnie bezcelowe, na pozycji oddalonej o prawie 300 mil morskich od podanego miejsca rozbicia się samolotu, Brytyjczycy odnaleźli jednego z lotników. 4 sierpnia Sidon zawinął do zatoki Subic, kończąc swój udział w wojnie.

Na początku grudnia 1945 roku, po okresie bazowania w Hongkongu, powrócił do Wielkiej Brytanii. Pod koniec miesiąca został przeniesiony do rezerwy, stał w Portsmouth przez 3 lata. W maju 1950 roku, po remoncie (prace przeprowadzono w Sheerness), wrócił do służby. 31 sierpnia został jednym z okrętów 2. Flotylli, korzystającej z bazy na Isle of Portland[2]. 19 kwietnia 1951 roku wziął udział w poszukiwaniach Affraya, a w czerwcu odniósł drobne uszkodzenia podczas ćwiczeń, w wyniku uderzenia w dno.

[1]               Sydon, to miasto portowe w obecnym Libanie. Fregatę zaprojektował kmdr Charles Napier (1786-1860), który dowodził atakiem na nie, podczas brytyjskiej interwencji, w drugiej wojnie syryjskiej (między Egiptem i Imperium Otomańskim, toczonej w latach 1839-41).

[2]               Skalista wyspa w hr. Dorset, nad kanałem La Manche, połączona ze stałem lądem wąskim wałem piasku (Chesil Beach). W XIX w. położenie od wschodu czterech falochronów o łącznej długości 4570 m pozwoliło na utworzenie największego w Europie (ok. 520 ha) sztucznego kotwicowiska Portland Harbour, chronionego przez ufortyfikowane baterie nabrzeżne. Royal Navy wykorzystywała tę bazę do 1995 roku.

Pełna wersja artykułu w magazynie MSiO Nr Specjalny 6/2015