Wystawa „Silniki 2010”
Piotr Butowski
Wystawa „Silniki 2010”
Moskwa, 14–17 kwietnia 2010 r.
W ostatnim dziesięcioleciu polityka wspierania przemysłu lotniczego przez władze Rosji zbiegła się z wysokimi cenami ropy, czyli wysokimi dochodami budżetu. Zaowocowało to uruchomieniem kilku ważnych programów nowych statków powietrznych. Dwa najważniejsze z nich to wielozadaniowy samolot myśliwski o cechach utrudnionej wykrywalności PAK FA i średni samolot pasażerski nowej generacji MS-21; nieco w tle, ale nie mniej ważny jest program nowych śmigłowców o bardzo dużej prędkości. Wszystkie one potrzebują nowych silników.
W ciągu ostatnich dwudziestu lat w Rosji nie powstał (zrealizowany od fazy projektu do produkcji seryjnej) ani jeden całkowicie nowy silnik lotniczy; wszystkie seryjne silniki są modyfikacjami konstrukcji z lat ZSRR. Jedyny nowy silnik, jakiego produkcję uruchomiono w Rosji to wspólny z firmą SNECMA SaM146 dla samolotu komunikacji regionalnej Suchoj Superjet 100, powstały na bazie francuskiego gazogeneratora.
Wszystkie silniki pod jednym dachem
Konsolidacja przedsiębiorstw przemysłu silnikowego ruszyła w Rosji kilka lat później niż konsolidacja przedsiębiorstw produkcji samolotów (która doprowadziła do utworzenia Połączonej Korporacji Lotniczej), ale przechodzi podobne drogi rozwoju. Kształt tego połączenia kilkakrotnie się zmieniał i jeszcze nie jest ostateczny. Pierwszym silnym bodźcem była decyzja komisji przemysłowo-wojskowej, jaka zapadła na posiedzeniu w obecności premiera Władimira Putina 11 września 2007 r. Według ówczesnej wersji czterdzieści przedsiębiorstw zajmujących się projektowaniem i produkcją silników lotniczych oraz ich komponentów miało być połączonych w cztery ośrodki zgrupowane wokół Saluta (Moskwa), Klimowa (St Petersburg), Kuzniecowa (Samara) i PMZ (Perm). Poza tym procesem konsolidacji pozostawał ważny zakład NPO Saturn w Rybinsku i blisko związany z nim UMPO w Ufie. Większość akcji Saturna należała do udziałowców prywatnych, w tym do dyrektora generalnego Jurija Łastoczkina; państwo miało w nim 37%. Tymczasem Saturn jest bardzo ważnym przedsiębiorstwem, gdyż prowadzi programy silnika AL-41F1 dla Su-35 i PAK FA (produkcja seryjna w UMPO w Ufie) oraz SaM146 dla Suchoj Superjet 100 (wraz z francuską firmą Snecma).Pół roku później koncepcja się zmieniła. 16 kwietnia 2008 r. pod egidą państwowego holdingu Oboronprom postanowiono utworzyć Połączoną Korporację Silnikową (Objedinionnaja Dwigatielestroitielnaja Korporacija – ODK). Wraz z tym Oboronprom przejął państwowe aktywa firmy NPO Saturn oraz UMPO – ale się tym nie zadowolił. Różnymi sposobami, w tym wstrzymaniem kredytowania zakładu na dziewięć miesięcy(doprowadzając do opóźnienia program prób i produkcji silnika SaM146 dla Suchoj Superjet 100), państwo w 2009 r. zmusiło Łastoczkina do odsprzedania swoich udziałów; w ten sposób Saturn przeszedł na własność państwa i wszedł w skład ODK. Poza ODK pozostaje nadal państwowy zakład MMPP Salut w Moskwie, producent różnych wersji silnika AL-31F dla wielozadaniowych myśliwców rodziny Su-27 oraz wersji AL-31FN dla chińskiego myśliwca J-10. Salut sformował własne biuro konstrukcyjne, które udanie zajmuje się projektowaniem modernizacji silnika AL-31F. Pierwszego dnia wystawy „Silniki 2010” dyrektor generalny Oboronpromu, a jednocześnie i ODK, Andriej Reus, ogłosił niespodziewanie, że Jurij Jelisiejew, dyrektor Saluta, został mianowany zastępcą dyrektora generalnego ODK. Nominacja Jelisejewa jest pierwszym krokiem do wejścia Saluta w skład ODK. Przez ostatnie prawie dziesięć lat Salut i Saturn (dziś wchodzący w skład ODK) ostro konkurowały ze sobą o zamówienie na silnik dla myśliwca piątej generacji. W pierwszym etapie zwyciężył Saturn z silnikiem 117; starcie o drugi etap pozostaje jeszcze nierozstrzygnięte. Sam Jelisiejew na konferencji prasowej podczas wystawy niezbyt entuzjastycznie odniósł się do planów wejścia Saluta w skład ODK, ale dodał: jestem dyrektorem państwowej firmy i jeśli państwo podejmie taką decyzję, to się połączymy.
Wszystkie silniki pod jednym dachem
Konsolidacja przedsiębiorstw przemysłu silnikowego ruszyła w Rosji kilka lat później niż konsolidacja przedsiębiorstw produkcji samolotów (która doprowadziła do utworzenia Połączonej Korporacji Lotniczej), ale przechodzi podobne drogi rozwoju. Kształt tego połączenia kilkakrotnie się zmieniał i jeszcze nie jest ostateczny. Pierwszym silnym bodźcem była decyzja komisji przemysłowo-wojskowej, jaka zapadła na posiedzeniu w obecności premiera Władimira Putina 11 września 2007 r. Według ówczesnej wersji czterdzieści przedsiębiorstw zajmujących się projektowaniem i produkcją silników lotniczych oraz ich komponentów miało być połączonych w cztery ośrodki zgrupowane wokół Saluta (Moskwa), Klimowa (St Petersburg), Kuzniecowa (Samara) i PMZ (Perm). Poza tym procesem konsolidacji pozostawał ważny zakład NPO Saturn w Rybinsku i blisko związany z nim UMPO w Ufie. Większość akcji Saturna należała do udziałowców prywatnych, w tym do dyrektora generalnego Jurija Łastoczkina; państwo miało w nim 37%. Tymczasem Saturn jest bardzo ważnym przedsiębiorstwem, gdyż prowadzi programy silnika AL-41F1 dla Su-35 i PAK FA (produkcja seryjna w UMPO w Ufie) oraz SaM146 dla Suchoj Superjet 100 (wraz z francuską firmą Snecma).Pół roku później koncepcja się zmieniła. 16 kwietnia 2008 r. pod egidą państwowego holdingu Oboronprom postanowiono utworzyć Połączoną Korporację Silnikową (Objedinionnaja Dwigatielestroitielnaja Korporacija – ODK). Wraz z tym Oboronprom przejął państwowe aktywa firmy NPO Saturn oraz UMPO – ale się tym nie zadowolił. Różnymi sposobami, w tym wstrzymaniem kredytowania zakładu na dziewięć miesięcy(doprowadzając do opóźnienia program prób i produkcji silnika SaM146 dla Suchoj Superjet 100), państwo w 2009 r. zmusiło Łastoczkina do odsprzedania swoich udziałów; w ten sposób Saturn przeszedł na własność państwa i wszedł w skład ODK. Poza ODK pozostaje nadal państwowy zakład MMPP Salut w Moskwie, producent różnych wersji silnika AL-31F dla wielozadaniowych myśliwców rodziny Su-27 oraz wersji AL-31FN dla chińskiego myśliwca J-10. Salut sformował własne biuro konstrukcyjne, które udanie zajmuje się projektowaniem modernizacji silnika AL-31F. Pierwszego dnia wystawy „Silniki 2010” dyrektor generalny Oboronpromu, a jednocześnie i ODK, Andriej Reus, ogłosił niespodziewanie, że Jurij Jelisiejew, dyrektor Saluta, został mianowany zastępcą dyrektora generalnego ODK. Nominacja Jelisejewa jest pierwszym krokiem do wejścia Saluta w skład ODK. Przez ostatnie prawie dziesięć lat Salut i Saturn (dziś wchodzący w skład ODK) ostro konkurowały ze sobą o zamówienie na silnik dla myśliwca piątej generacji. W pierwszym etapie zwyciężył Saturn z silnikiem 117; starcie o drugi etap pozostaje jeszcze nierozstrzygnięte. Sam Jelisiejew na konferencji prasowej podczas wystawy niezbyt entuzjastycznie odniósł się do planów wejścia Saluta w skład ODK, ale dodał: jestem dyrektorem państwowej firmy i jeśli państwo podejmie taką decyzję, to się połączymy.
Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 6/2010