Siły podwodne Carskiej Marynarki Wojennej: 1914-1917 część II

Ryszard Jędrusik

Na początku pierwszej wojny światowej Flota Czarnomorska Marynarki Wojennej Imperium Rosyjskiego była podporządkowana Najwyższemu Naczelnemu Dowódcy. W tym czasie siły podwodne były skupione w dywizjonie, składającym się z czterech starych okrętów (Karp, Karaś, Łosoś i Sudak) oraz trzech nowych, przechodzących próby zdawczo-odbiorcze (Morż, Tiuleń i Nierpa), oprócz tego w różnych fazach budowy znajdowały się jeszcze cztery okręty podwodne (Kit, Narwał, Kaszałot i Krab).

Kampania 1914 r.

Dziesiątego września dywizjon przekształcono w Brygadę Okrętów Podwodnych, dowodzoną przez kapitana 2 rangi Wacława Kłoczkowskiego . W początkowej fazie działań na Morzu Czarnym okręty podwodne zajmowały pozycje przez główną bazą morską Floty Czarnomorskiej – Sewastopolem, tworząc pierwszą rubieżą obrony.
Ponieważ Główny Sztab Morski na wszelki wypadek uprzedzał o możliwości działania niemieckich okrętów podwodnych w rejonie głównej bazy morskiej wybuchła „peryskopomania”, chociaż U-booty pojawiły się na Morzu Czarnym dopiero w 1915 r.: 11 sierpnia dowódca Sudaka zameldował o obecności nieprzyjacielskiego okrętu podwodnego w rejonie Sewastopola, 25 września Sudak i Łosoś wykryły jednocześnie U-boota, 3 października dowódca Sudaka ponownie zameldował o obecności nieprzyjacielskiego okrętu podwodnego.
16 października załogi rosyjskich okrętów podwodnych Sudak i Łosoś będąc na patrolu pod Sewastopolem i znajdując się w polu widzenia niemieckiego krążownika liniowego Goeben , ratowały rozbitków ze stawiacza min Prut, zaskoczonego przez krążownik. Aby uniknąć eksplozji znajdujących się na pokładzie min, dowódca stawiacza wydał rozkaz zatopienia jednostki. Za akcję ratunkową dowódcy okrętów podwodnych zostali nagrodzeni orderami Św. Anny III klasy.
30 grudnia przyjęto do służby okręt podwodny Nierpa.

Kampania 1915 r.

Brygada Okrętów Podwodnych Floty Czarnomorskiej składała się z czterech dywizjonów:

•  I dywizjon: Nierpa, Tiuleń, Morż, Krab;

•  II dywizjon: Narwał, Kit, Kaszałot oraz wspólna z I dywizjonem baza pływająca Dniestr;

•  III dywizjon: Karp, Karaś, Nalim, Skat oraz baza pływająca Wozrożdenie;

•  IV dywizjon: Łosoś, Sudak, Som, Szczuka (dwa ostatnie w Sewastopolu znalazły się 2 stycznia, przerzucone koleją) oraz baza pływająca Bieriezań.

26 stycznia na spotkanie niemieckiego krążownika lekkiego Breslau, będącego pod Sewastopolem, z głównej bazy morskiej wypłynął okręt podwodny Łosoś.
11 lutego na swój pierwszy patrol (połączony z próbami zdawczo-odbiorczymi) wypłynął Morż.
W dniach 20-23 lutego Nierpa wykonała pierwszy patrol bojowy w rejonie wyspa Kefken-Bosfor (osłona eskadry Floty Czarnomorskiej, wykonującej wypad do wybrzeży tureckich w rejonach Zonguldak i Eregli , przed siłami turecko-niemieckimi).

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia Nr Specjalny 2/2015