Siły Powietrze Łotwy

Leszek A. Wieliczko

Łotwa to jeden z trzech krajów bałtyckich, które odzyskały niepodległość na początku lat 90. XX wieku po trwającym ponad 50 lat przymusowym wcieleniu do Związku Radzieckiego, po czym w 2004 roku razem wstąpiły do NATO. Odrodzone w 1992 roku łotewskie Siły Powietrzne są jednymi z najmniejszych w Europie. Obecnie mają około 250 osób personelu wojskowego i cywilnego, siedem statków powietrznych (samolotów i śmigłowców) i jedną bazę lotniczą. W najbliższych latach rosyjskie śmigłowce Mi-17, będące na ich stanie, zostaną zastąpione amerykańskimi UH-60M.

Łotwa (oficjalnie: Republika Łotewska; łot. Latvija, Latvijas Republika) to niewielki kraj leżący w północno-wschodniej Europie nad Morzem Bałtyckim. Od północy graniczy z Estonią, od wschodu z Rosją i Białorusią, a od południa z Litwą. Jest członkiem m.in. Unii Europejskiej i Sojuszu Północnoatlantyckiego. Gwarancja obrony zbiorowej państw członkowskich NATO jest fundamentem łotewskiej polityki bezpieczeństwa.

Łotewskie Siły Powietrzne (łot. Gaisa spēki, GS; ang. Latvian Air Force, LAF) są integralną częścią Narodowych Sił Zbrojnych (Nacionālie bruņotie spēki, NBS; National Armed Forces, NAF) wraz z wojskami lądowymi, siłami morskimi i specjalnymi, Gwardią Narodową oraz kilkoma samodzielnymi jednostkami organizacyjnymi. Do ich zadań należy: zabezpieczenie przestrzeni powietrznej kraju, poszukiwanie i ratownictwo, przewóz ludzi i ładunków, wsparcie wojsk lądowych, sił morskich i specjalnych, monitoring ekologiczny, patrolowanie granic, a w sytuacjach nadzwyczajnych (np. w przypadku ataków terrorystycznych, katastrof, klęsk żywiołowych) udzielanie pomocy ludności oraz wsparcie służb ratowniczych i porządkowych.

Ponieważ Łotwa, Litwa i Estonia nie mają samolotów myśliwskich, od chwili przystąpienia do NATO 29 marca 2004 roku za ochronę i obronę przestrzeni powietrznej tych trzech krajów (Baltic Air Policing, BAP) odpowiada Sojusznicze Dowództwo Lotnictwa (Allied Air Command, AIRCOM) w bazie Ramstein w Niemczech. Misje BAP są realizowane przez kraje członkowskie NATO (w tym Polskę), które rotacyjnie wysyłają na Litwę lub do Estonii swoje kontyngenty lotnicze. Wkładem Łotwy w BAP jest zapewnianie całodobowych dyżurów SAR w przestrzeni powietrznej kraju i nad Zatoką Ryską.

Łotwa jest uczestnikiem dwóch międzynarodowych programów wojskowych, których celem jest współdzielenie własnych i korzystanie ze wspólnych zasobów lotniczych: Alliance Ground Surveillance (AGS) i Movement Coordination Centre Europe (MCCE). AGS to natowski program rozpoznania elektronicznego i obrazowego ziemi, wykorzystujący pięć bezzałogowych statków powietrznych Northrop Grumman RQ-4D Global Hawk. Ich bazą macierzystą jest Sigonella na Sycylii. W ramach MCCE państwa członkowskie udostępniają swoje środki transportowe, w tym samoloty. Łotwa była jednym z 15 krajów sygnatariuszy tego porozumienia, podpisanego 13 czerwca 2007 roku.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 12/2020