Siły Powietrzne Belgii
Leszek A. Wieliczko
Belgijskie lotnictwo wojskowe jest jednym z najstarszych na świecie – narodziło się przed pierwszą wojną światową, a szczyt jego rozwoju przypadł na lata 50. Od 2002 roku nie jest już samodzielnym rodzajem sił zbrojnych, lecz Komponentem Lotniczym zintegrowanych belgijskich Sił Obrony. Od kilku lat trwa proces wymiany używanych wcześniej samolotów i śmigłowców na sprzęt nowej generacji. Jego kulminacja nastąpi w przyszłej dekadzie, wraz z pozyskaniem wielozadaniowych samolotów bojowych Lockheed Martin F-35A Lightning II.
Belgia (nl. België; fr. Belgique) – oficjalnie Królestwo Belgii (nl. Koninkrijk België; fr. Royaume de Belgique) – to państwo federacyjne leżące w Europie Zachodniej. Graniczy od południa i zachodu z Francją, od południowego wchodu z Luksemburgiem, od wschodu z Niemcami, od północy i północnego wschodu z Holandią, a poprzez Morze Północne z Wielką Brytanią. Jest członkiem Unii Europejskiej i Sojuszu Północnoatlantyckiego, co jest fundamentem polityki bezpieczeństwa kraju. W Belgii znajdują się m.in. siedziba Komisji Europejskiej, Kwatera Główna NATO i siedziba Naczelnego Dowództwa Sojuszniczych Sił Zbrojnych w Europie (Supreme Headquarters Allied Powers Europe, SHAPE).
Belgijskie Siły Powietrzne (nl. Belgische Luchtmacht; fr. Force Aérienne Belge; ang. Belgian Air Force, BAF) utraciły status samodzielnego rodzaju sił zbrojnych na podstawie dekretu królewskiego z 21 grudnia 2001 i od 2 stycznia 2002 roku wraz z Wojskami Lądowymi, Marynarką Wojenną i Wojskową Służbą Medyczną weszły w skład Zintegrowanych Sił Obrony (Defensie; La Défense; [Belgian] Defence Forces) jako Komponent Lotniczy (Luchtcomponent; Composante Air; [Belgian] Air Component, AC). Do jego zadań należą: obrona powietrzna kraju, wsparcie komponentu lądowego i morskiego, przewóz ludzi (w tym najważniejszych osób w państwie) i ładunków, ewakuacja medyczna, poszukiwanie i ratownictwo, obserwacja i rozpoznanie, a w sytuacjach kryzysowych (np. w przypadku katastrof lub klęsk żywiołowych) wsparcie służb porządkowych i ratowniczych. Obecnie liczy około 6000 osób personelu i ponad 140 samolotów, śmigłowców i bezzałogowych statków powietrznych (BSP).
Belgijscy żołnierze od wielu lat uczestniczą w misjach zagranicznych pod egidą ONZ, UE i NATO. Są to głównie operacje pokojowe, stabilizacyjne i humanitarne, ale także policyjne i bojowe. W ostatnich kilkunastu latach Komponent Lotniczy kilkukrotnie brał udział w misjach zabezpieczenia przestrzeni powietrznej Litwy, Łotwy i Estonii (Baltic Air Policing). W ramach operacji Guardian Falcon między wrześniem 2008 a wrześniem 2014 roku myśliwce F-16AM wspierały kontyngent Międzynarodowych Sił Wsparcia Bezpieczeństwa (International Security Assistance Force, ISAF) w Afganistanie. Od marca do czerwca 2011 roku sześć F-16AM uczestniczyło w operacji Unified Protector nad Libią, stacjonując w Araxos w Grecji. W latach 2013–2014 dwa śmigłowce A109BA i dwa samoloty transportowe C-130H wspierały operację wojsk francuskich pk. Serval w Mali. W 2014 roku w ramach francuskiej operacji Sangaris samolot C-130H przewoził żywność i lekarstwa oraz ewakuował obywateli państw zachodnich z ogarniętej wojną domową Republiki Środkowoafrykańskiej. Od października 2014 do czerwca 2015 roku oraz ponownie od lipca 2016 do grudnia 2017 roku sześć myśliwców F-16AM stacjonowało w Jordanii, skąd wykonywało loty bojowe przeciwko tzw. państwu islamskiemu (operacja „Desert Falcon”, będąca częścią amerykańskiej operacji „Inherent Resolve”). Od lutego do czerwca 2018 roku dwa śmigłowce NH90 TTH i dwa samoloty C-130H wspierały operację stabilizacyjną ONZ w Mali (Mission multidimensionnelle intégrée des Nations unies pour la stabilisation au Mali, MINUSMA).
Na podstawie umowy międzyrządowej podpisanej 4 marca 2015 roku od 1 stycznia 2017 roku belgijskie F-16AM na zmianę z holenderskimi zaczęły pełnić dyżury bojowe (Quick Reaction Alert, QRA) w ramach ochrony przestrzeni powietrznej krajów Beneluksu (Belgii, Holandii i Luksemburga). Wcześniej Belgia i Holandia utrzymywały w stałej gotowości własne pary dyżurne, ale biorąc pod uwagę niewielką powierzchnię obu krajów, postanowiono połączyć wysiłki, co przy okazji miało przynieść oszczędności finansowe. Samoloty każdego kraju pełnią dyżury przez cztery miesiące.
Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 10-11/2019