Siły Powietrzne Finlandii
Leszek A. Wieliczko
Fińskie Siły Powietrzne zostały utworzone w 1918 r. Podczas II wojnie światowej odniosły duże sukcesy w walce z radzieckim lotnictwem. Po wojnie wznowiły działalność na początku lat 50. Finlandia była jednym z niewielu krajów w Europie, które kupowały uzbrojenie zarówno na Zachodzie, jak i w Związku Radzieckim. Obecnie Fińskie Siły Powietrzne są nieliczne i wyposażone wyłącznie w samoloty. Od ponad dwudziestu lat ich jedynymi maszynami bojowymi są myśliwce F/A-18C/D Hornet.
Fińskie Siły Powietrzne (Ilmavoimat – Finnish Air Force, FAF) są jednym z trzech rodzajów Fińskich Sił Obrony (Puolustusvoimat – Finnish Defence Forces, FDF) obok Wojsk Lądowych (Maavoimat – Finnish Army) i Marynarki Wojennej (Merivoimat – Finnish Navy). FDF służą do samoobrony na wypadek agresji na terytorium kraju. Ich głównym zadaniem jest niedopuszczenie do takiej sytuacji, a w razie zagrożenia podjęcie działań na rzecz obrony niepodległości i integralności terytorialnej. W tym celu FDF zabezpieczają lądowe i morskie granice oraz przestrzeń powietrzną kraju, chronią ustalony porządek społeczny, żywotne interesy i podstawowe prawa obywateli oraz swobodę podejmowania działań przez legalne władze kraju. Ponadto do zadań FDF należy wsparcie sił ochrony porządku publicznego (np. w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej i terroryzmu), udział w likwidacji skutków klęsk żywiołowych i katastrof oraz udzielanie pomocy innym krajów w podobnych sytuacjach.
Od zakończenia II wojny światowej Finlandia zachowuje neutralność – nie jest członkiem żadnych sojuszy wojskowych i nie bierze udziału w konfliktach zbrojnych. Swoją politykę bezpieczeństwa opiera na stabilizacji w regionie, współpracy w ramach organizacji międzynarodowych i dążeniu do zwiększenia wzajemnego zaufania pomiędzy krajami. W tym celu FDF współpracują z innymi krajami nordyckimi (Szwecją, Norwegią, Danią) w ramach Nordyckiej Współpracy Obronnej (Nordic Defence Cooperation, NORDEFCO), z krajami członkowskimi Unii Europejskiej w ramach Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony (Common Security and Defence Policy, CSDP) oraz z NATO w ramach programu Partnerstwa dla Pokoju (Partnership for Peace, PfP). Finlandia jest też sygnatariuszem kilku porozumień dotyczących kontroli zbrojeń, w tym traktatu o otwartych przestworzach (Open Skies). Personel FDF uczestniczy we wspólnych ćwiczeniach i szkoleniach z siłami zbrojnymi krajów partnerskich oraz w międzynarodowych operacjach pokojowych pod egidą ONZ i NATO.
Ilmavoimat odpowiadają za nadzorowanie i zabezpieczenie przestrzeni powietrznej kraju, a w razie jej naruszenia za podjęcie działań w celu likwidacji ewentualnego zagrożenia. W sytuacjach kryzysowych oraz w czasie konfliktu zbrojnego ich głównym zadaniem jest aktywna obrona fińskiej przestrzeni powietrznej. Ponadto w razie potrzeby FAF współpracują z Wojskami Lądowymi i Marynarką Wojenną, Strażą Graniczną, organami porządku publicznego i służbami ratowniczymi. Wewnętrznym zadaniem FAF jest szkolenie personelu latającego i naziemnego oraz utrzymywanie zdolności do szybkiej reakcji (Quick Reaction Alert, QRA). Głównymi atutami Fińskich Sił Powietrznych są: profesjonalne wyszkolenie personelu, nowoczesne uzbrojenie oraz przygotowanie do działania w trudnych zimowych warunkach.
Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 1-2/2017