Siły Powietrzne Holandii
Leszek A. Wieliczko
Siły Powietrzne Holandii powstały w 1913 roku jako oddział lotniczy wojsk lądowych, a czterdzieści lat później przekształcono je w samodzielny rodzaj sił zbrojnych. Po zakończeniu zimnej wojny ich liczebność została znacznie zredukowana (podobnie jak w innych krajach Europy Zachodniej). Obecnie znajdują się w okresie przejściowym – starsze typy samolotów i śmigłowców zastępowane są nowymi lub poddawane gruntownej modernizacji. Symbolicznym pożegnaniem z poprzednią epoką będzie wycofanie ze służby myśliwców F-16, co ma nastąpić w połowie bieżącej dekady.
Holandia (nl. Nederland) – oficjalnie Królestwo Niderlandów (nl. Koninkrijk der Nederlanden) – to państwo leżące w Europie Zachodniej i na Karaibach (kraje autonomiczne Aruba, Curaçao i Sint Maarten oraz gminy zamorskie Bonaire, Sint Eustatius i Saba). Główna, europejska część kraju graniczy od południa z Belgią, od wchodu z Niemcami, a poprzez Morze Północne z Wielką Brytanią. Holandia jest członkiem m.in. Unii Europejskiej i Sojuszu Północnoatlantyckiego. Przynależność do tych organizacji jest podstawą polityki bezpieczeństwa kraju.
Królewskie Siły Powietrzne (nl. Koninklijke Luchtmacht, KLu; ang. Royal Netherlands Air Force, RNLAF) są jednym z siedmiu elementów organizacyjnych holenderskich sił zbrojnych. Do ich zadań należą: obrona przestrzeni powietrznej kraju, wsparcie wojsk lądowych, sił morskich i jednostek specjalnych, patrolowanie morza, wykrywanie i zwalczanie okrętów podwodnych, przewóz ludzi i ładunków, ewakuacja medyczna, poszukiwanie i ratownictwo, udział w misjach pomocy humanitarnej, a w sytuacjach kryzysowych (np. w przypadku katastrof, klęsk żywiołowych, ataków terrorystycznych) – wsparcie służb ratowniczych i porządkowych oraz pomoc ludności cywilnej. 1 lipca 2019 roku RNLAF miały 8105 osób personelu (w tym 6381 wojskowych, 1048 cywilnych i 676 rezerwistów) oraz 177 samolotów i śmigłowców.
Holenderskie siły zbrojne od wielu lat aktywnie uczestniczą w misjach zagranicznych pod egidą ONZ, UE i NATO – pokojowych, stabilizacyjnych, humanitarnych, policyjnych i bojowych. Biorąc pod uwagę tylko minioną dekadę, myśliwce F-16 dwukrotnie (w latach 2014 i 2017) brały udział w misjach zabezpieczenia przestrzeni powietrznej Litwy, Łotwy i Estonii (Baltic Air Policing). Od 2010 roku śmigłowce AS532U2 i NH90, stacjonujące na pokładach okrętów, uczestniczyły w operacjach antypirackich „Atalanta” i „Ocean Shield” w Zatoce Adeńskiej i na Morzu Arabskim. Do 2014 roku Falcony wspierały kontyngent Międzynarodowych Sił Wsparcia Bezpieczeństwa (International Security Assistance Force, ISAF) w Afganistanie. W 2011 roku sześć F-16AM stacjonowało w bazie Decimomannu na Sardynii i brało udział w operacji „Unified Protector” nad Libią. W latach 2014–2016 cztery śmigłowce AH-64D i trzy CH-47D operowały w Mali, wspierając operację stabilizacyjną ONZ w tym kraju (Mission multidimensionnelle intégrée des Nations unies pour la stabilisation au Mali, MINUSMA). W latach 2014–2016 i ponownie w 2018 roku myśliwce F-16 stacjonowały w Al-Azrak w Jordanii, skąd wykonywały loty bojowe przeciwko tzw. Państwu Islamskiemu w Iraku i Syrii w ramach amerykańskiej operacji „Inherent Resolve”. W lutym 2017 roku loty operacyjne z Kuwejtu w ramach operacji „Inherent Resolve” rozpoczął latający zbiornikowiec KDC-10. We wrześniu 2019 roku dwa śmigłowce AS532U2 wysłano na Bahamy w celu wsparcia akcji pomocy humanitarnej po przejściu huraganu Dorian.
Od 1 stycznia 2017 roku holenderskie F-16AM na zmianę z belgijskimi zaczęły pełnić dyżury bojowe (Quick Reaction Alert, QRA) w przestrzeni powietrznej krajów Beneluksu (Belgii, Holandii i Luksemburga). Wcześniej Holandia i Belgia utrzymywały w stałej gotowości własne pary dyżurne (Belgia odpowiadała również za ochronę i obronę przestrzeni powietrznej Luksemburga, który nie ma samolotów bojowych), ale biorąc pod uwagę niewielką powierzchnię zainteresowanych krajów, już w 2012 roku postanowiono połączyć wysiłki w tym zakresie. Przyniesie to również oszczędności finansowe i pozwoli wykorzystać uwolnione od tych zadań samoloty do innych celów. Deklarację na szczeblu ministrów obrony Holandii i Belgii podpisano 23 października 2013 roku, finalną umowę pomiędzy wszystkimi trzema krajami – 4 marca 2015 roku, a szczegółowe porozumienie techniczne pomiędzy dowódcami sił powietrznych Holandii i Belgii oraz ambasadorem Luksemburga w Holandii – 21 grudnia 2016 roku. Holenderskie i belgijskie samoloty pełnią dyżury przez cztery miesiące.
Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 4-5/2020