Siły Powietrzne Kamerunu

Erwan de Cherisey

Kamerun to jedno z licznych państw zaangażowanych obecnie w walki z organizacjami o charakterze partyzancko -terrorystycznym. Udział w nich bierze także niewielkie a sprawne lotnictwo wojskowe tego kraju. W ubiegłym roku wzbogaciło sie ono o pare ekssłowackich smigłowców szturmowych Mi-24W, których remont i modernizacje zostały przeprowadzone w łódzkich Wojskowych Zakładach Lotniczych Nr 1 S.A.

Kamerun – była niemiecka kolonia w środkowej Afryce nad Zatoką Gwinejską, po pierwszej wojnie światowej administrowana przez Francję i Wielką Brytanię – uzyskał niepodległość 1 stycznia 1960 r. (część zarządzana przez Brytyjczyków przyłączyła się do nowego kraju w 1961 r.). Rok później, 1 stycznia 1961 r., w stolicy kraju Jaunde (fr.: Yaoundé) utworzono Eskadrę Narodową (Escadrille Nationale), wyposażoną w podarowane przez Francuzów trzy lekkie samoloty wielozadaniowe Max Holste MH-1521 Broussard. W następnych latach pozyskano kolejne maszyny tego typu oraz kilka samolotów transportowych Douglas C-47 Dakota i Dassault MD.315 Flamant. W 1964 r. Eskadra Narodowa zmieniła nazwę na Lotnictwo Narodowe (Aviation Nationale), by wreszcie w 1966 r. przekształcić się w Siły Powietrzne Kamerunu (fr.: Armée de l’Air du Cameroun, AdAC; ang.: Cameroon Air Force, CAF).

Wkrótce pozyskano kolejne samoloty (w tym dwa Dorniery Do 28) oraz pierwsze śmigłowce – dwa francuskie Sud-Aviation SA318 Alouette II. Na początku lat 70. CAF otrzymały dwa samoloty transportowe De Havilland Canada DHC-4 Caribou, jeden śmigłowiec Mil Mi-4, a w 1973 r. pierwszą partię odrzutowych samolotów szkolno-treningowych Fouga CM-170 Magister. W tym samym roku funkcję dowódcy CAF przejął od francuskiego oficera Kameruńczyk. Boom naftowy końca lat 70. spowodował zwiększenie zakupów nowego sprzętu. CAF pozyskały wówczas dwa samoloty transportowe Lockheed C-130H Hercules, dwa Hawker Siddeley HS-748, po jednym śmigłowcu SA319 Alouette III i SA330 Puma oraz dodatkowe Magistery. W 1981 r. rozpoczęły się dostawy czterech śmigłowców Aérospatiale SA342L Gazelle uzbrojonych w kierowane przeciwpancerne pociski rakietowe HOT i czterech samolotów transportowych DHC-5 Buffalo. W kolejnym roku kupiono jeden samolot transportowy C-130H-30 i trzy patrolowe Dorniery Do 128-6 MPA.

Pierwsza krew

6 kwietnia 1984 r. elitarna kameruńska Gwardia Republikańska wystąpiła zbrojnie przeciwko prezydentowi Paulowi Biya, który objął urząd w 1982 r. Na ulicach stolicy pojawiły się stanowiska armat przeciwlotniczych, port lotniczy został zajęty przez zamachowców, a pałac prezydencki otoczyły samochody pancerne Cadillac-Cage V-150. Pomimo tych działań próba zamachu stanu nie powiodła się, ponieważ reszta sił zbrojnych pozostała lojalna wobec prezydenta i podjęła walkę z Gwardią Republikańską. Samoloty Fouga Magister zaatakowały pozycje zamachowców w porcie lotniczym, co pozwoliło siłom wiernym prezydentowi odzyskać kontrolę nad portem i sprowadzić posiłki. W międzyczasie śmigłowce Gazelle zniszczyły pociskami HOT lub zmusiły do odwrotu pojazdy V-150 otaczające pałac prezydencki. Ta akcja wykazała wysoki poziom wyszkolenia kameruńskich pilotów, którzy nie ponieśli strat pomimo obecności w mieście silnej obrony przeciwlotniczej. Walki przeciwko Gwardii Republikańskiej były pierwszym realnym sprawdzianem zdolności bojowych CAF.

Rozbudowa potencjału

W 1984 r. CAF zaczęło otrzymywać nowe lekkie samoloty bojowe Dassault/Dornier Alpha Jet MS2, które zamówiono we Francji w 1981 r. W 1986 r. CAF otrzymało kilka samolotów Piper PA-23-250 Aztec. Próba zakupu w tym samym czasie sześciu śmigłowców Sikorsky S-70A Black Hawk nie powiodła się. W 1989 r. otrzymano natomiast dwa śmigłowce Bell 206B-3 JetRanger III. Z powodu cięć budżetowych lata 90. były trudnym okresem dla CAF. Gdy w połowie dekady spór z Nigerią o półwysep Bakassi przekształcił się w otwarty, aczkolwiek ograniczony konflikt zbrojny, CAF uczestniczyło w nim aktywnie, zapewniając wsparcie logistyczne wojskom lądowym przy użyciu samolotów transportowych i śmigłowców SA330 (drugi egzemplarz Pumy kupiono na początku dekady). Aby zastąpić wycofywane samoloty Magister, w 1996 r. zakupiono w Republice Południowej Afryki sześć używanych samolotów Atlas Impala, w tym cztery jednomiejscowe bojowe Mk II i dwa dwumiejscowe Mk I.

W 2002 r. CAF otrzymało pierwszą partię francuskich ultralekkich samolotów Humbert Tétras, przeznaczonych do szkolenia i obserwacji. W kolejnych latach kupiono dodatkowe Tétrasy oraz dwa ultralekkie samoloty Aero Synergies J300 Joker. Na początku obecnej dekady CAF odczuło braki wśród samolotów transportowych i śmigłowców, w związku z wycofaniem ze służby w minionych dwóch dekadach starych typów maszyn. W latach 2012–2014 zakupiono więc jeden chiński samolot transportowy Xian MA60 i jeden Airbus CN-235-300, a także pięć rosyjskich śmigłowców transportowych Mil Mi-17 i cztery chińskie śmigłowce uzbrojone Harbin Z-9WE.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 7-8/2017