Siły Powietrzne Kuwejtu

Leszek A. Wieliczko

Kuwejckie Siły Powietrzne zostały utworzone w 1961 roku, po uzyskaniu niepodległości przez emirat. Początkowo głównym dostawcą samolotów była Wielka Brytania. W latach 70. we Francji i Stanach Zjednoczonych kupiono nowe samoloty i śmigłowce. Podczas wojny w Zatoce Perskiej kuwejckie lotnictwo operowało z Arabii Saudyjskiej. Obecnie większość posiadanych statków powietrznych jest już mocno wyeksploatowanych i niezbyt nowoczesnych. Potencjał Kuwejckich Sił Powietrznych wzrośnie w przyszłej dekadzie, wraz z pozyskaniem nowych samolotów bojowych i śmigłowców transportowych.

Kuwejt (oficjalnie: Państwo Kuwejt – arab. Daulat al-Kuwajt) to niewielki kraj leżący na Bliskim Wschodzie u północno-zachodniego krańca Zatoki Perskiej. Graniczy na lądzie z Irakiem i Arabią Saudyjską, a przez wody Zatoki z Iranem. Jest to monarchia konstytucyjna z parlamentem i rządem. Emirem Kuwejtu – głową państwa i naczelnym dowódcą sił zbrojnych – jest szejk Sabah al-Ahmad al-Dżabir al-Sabah.

Od czasu wyzwolenia spod irackiej okupacji w lutym 1991 roku Kuwejt opiera swoją politykę bezpieczeństwa na strategicznym sojuszu ze Stanami Zjednoczonymi (dla Waszyngtonu Kuwejt jest jednym z tzw. głównych sojuszników spoza NATO – Major Non-NATO Ally). Na jego terytorium stacjonuje liczny kontyngent amerykańskich sił zbrojnych. Kuwejt jest członkiem Ligi Państw Arabskich (League of Arab States) i Rady Współpracy Krajów Arabskich Zatoki Perskiej (Cooperation Council for the Arab States of the Gulf). W związku z pojawieniem się nowych zagrożeń w postaci tzw. państwa islamskiego i innych organizacji uznanych przez społeczność międzynarodową za terrorystyczne, Kuwejt został członkiem wojskowego sojuszu antyterrorystycznego (Islamic Military Counter Terrorism Coalition; zwanego też Islamic Military Alliance), zawiązanego w 2015 roku z inicjatywy Arabii Saudyjskiej.

Kuwejckie Siły Powietrzne (Al-Kuwwat al-Dżawwijja al-Kuwajtija – Kuwait Air Force, KAF) są jednym z trzech rodzajów Kuwejckich Sił Zbrojnych (al-Kuwwat al-Musalahat al-Kuwajtija – Kuwait Armed Forces) obok Wojsk Lądowych i Marynarki Wojennej (nie licząc kilku samodzielnych formacji i służb). Do ich głównych zadań należą: obrona przestrzeni powietrznej kraju, wsparcie sił lądowych, morskich i specjalnych, przewóz ludzi i ładunków, poszukiwanie i ratownictwo. Obecnie KAF mają około 5000 osób personelu i około 100 statków powietrznych (samolotów i śmigłowców).

Zarys historii

Od końca XIX wieku emirat Kuwejt był brytyjskim protektoratem i nie miał własnych sił zbrojnych. W 1953 roku powstał zalążek wojsk lądowych, które wydzielono z sił porządku publicznego. W tym samym roku utworzono aeroklub, dla którego kupiono dziewięć samolotów Auster J5 w dwóch wersjach. Austery były wykorzystywane także przez wojsko i siły porządkowe. Specjalnie na ich potrzeby w 1955 roku kupiono dwa samoloty transportowe de Havilland DH-104 Dove. W 1958 roku pozyskano trzy samoloty Auster J1, a w 1960 roku trzy lub cztery śmigłowce Westland WS-55 Whirlwind. Na mocy traktatu z Wielką Brytanią 19 czerwca 1961 roku Kuwejt uzyskał niepodległość i niemal od razu stał się obiektem żądań terytorialnych ze strony Iraku. Agresji sąsiada z północy zapobiegła interwencja brytyjskich sił zbrojnych (operacja Vantage). W tym samym roku przy pomocy Brytyjczyków utworzono Kuwejckie Siły Powietrzne i Obronę Powietrzną (Kuwait Air Force and Air Defence, KAFAD), którym przydzielono samoloty Dove i śmigłowce Whirlwind. Przez kilka kolejnych lat Wielka Brytania była gwarantem bezpieczeństwa Kuwejtu i głównym dostawcą samolotów dla KAFAD.

W 1962 roku Kuwejtczycy kupili odrzutowe samoloty szkolno-treningowe BAC (Hunting) Jet Provost T.51 (6 egz.) oraz samoloty transportowe de Havilland DH-114 Heron (1 egz.) i de Havilland Canada DHC-4A Caribou (2 egz.). W następnym roku otwarto wojskową szkołę lotniczą. W 1965 roku, w obliczu rosnącego zagrożenia ze strony Iraku, kupiono myśliwce Hawker Hunter w wersji jednomiejscowej FGA.57 (4 egz.) i dwumiejscowej T.67 (2 egz.). Do 1969 roku pozyskano jeszcze dwa Huntery FGA.57 i trzy T.67. Samoloty były używane wcześniej w Belgii i Holandii. Przez pewien czas za sterami Hunterów, Jet Provostów i Whirlwindów zasiadali zakontraktowani brytyjscy piloci, a obsługę techniczną zapewniali brytyjscy mechanicy. W tym czasie kuwejccy piloci i mechanicy szkolili się w Wielkiej Brytanii.

W grudniu 1966 roku Kuwejt kupił naddźwiękowe myśliwce BAC (English Electric) Lightning w wersji jednomiejscowej F.53 (12 egz.) i dwumiejscowej T.55 (2 egz.). Samoloty weszły do służby w 1969 roku. Rok wcześniej we Włoszech kupiono wielozadaniowe śmigłowce transportowe Agusta/Bell AB-205A (8 egz.) i lekkie obserwacyjno-łącznikowe AB-206A (3 egz.), które zostały następcami Whirlwindów. W 1969 roku flota samolotów transportowych powiększyła się o jedną maszynę Armstrong Whitworth Argosy C.1, używaną wcześniej w RAF. W 1970 roku KAFAD dostały odrzutowe samoloty szkolno-treningowe BAC Strikemaster T.83 (12 egz.), co pozwoliło wycofać Jet Provosty. Rok później pozyskano dwa samoloty transportowe Lockheed L-100-20 Hercules.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 12/2019