Siły Powietrzne Rumunii
Leszek A. Wieliczko
Rumuńskie Siły Powietrzne mają długą i bogatą historię. Po zmianach ustrojowych w kraju na początku lat 90. zostały znacznie zredukowane. Większość sprzętu pochodzącego z ZSRR i innych krajów bloku wschodniego wycofano z eksploatacji, a część pozostawionych w służbie samolotów i śmigłowców zmodernizowano. Ponadto pozyskano kilka typów samolotów zachodniej produkcji. Ze względu na ograniczenia budżetowe proces modernizacji nie został wszakże jeszcze zakończony. Rumunia jako jeden z nielicznych krajów na świecie wciąż używa myśliwców MiG-21 w zmodernizowanej wersji nazwanej LanceR.
Rumunia (rum. România) leży w południowo-wschodniej Europie nad Morzem Czarnym. Na zachodzie graniczy z Serbią i Węgrami, na południu z Bułgarią, na wschodzie z Mołdawią, a na północy z Ukrainą. Jest członkiem m.in. Unii Europejskiej i Sojuszu Północnoatlantyckiego. Przynależność do NATO jest fundamentem rumuńskiej polityki w zakresie bezpieczeństwa i obrony.
Rumuńskie Siły Powietrzne (rum. Forțele Aeriene Române, FAR; ang. Romanian Air Force, RoAF) są jednym z trzech rodzajów Rumuńskich Sił Zbrojnych (Forțele Armate Române; Romanian Armed Forces), obok Wojsk Lądowych i Marynarki Wojennej. Ich podstawową misją jest obrona przestrzeni powietrznej kraju środkami powietrze-powietrze i ziemia-powietrze, wsparcie innych rodzajów sił zbrojnych oraz władz lokalnych w sytuacjach kryzysowych. Zadania szczegółowe obejmują dozór przestrzeni powietrznej kraju, zwalczanie celów powietrznych i naziemnych, wsparcie ogniowe i logistyczne wojsk lądowych i sił specjalnych, przewóz ludzi i ładunków, poszukiwanie i ratownictwo, fotografowanie obszaru kraju, ewakuację ludności w przypadku katastrof i klęsk żywiołowych, przygotowanie infrastruktury baz do przyjęcia kontyngentów sojuszniczych sił powietrznych. Obecnie RoAF mają około 9600 osób personelu i około 150 statków powietrznych.
Rumunia jest uczestnikiem kilku międzynarodowych porozumień i programów wojskowych, których celem jest współdzielenie własnych i korzystanie ze wspólnych zasobów lotniczych oraz szkolenie personelu. W ramach Strategic Airlift Capability (SAC) w bazie Pápa na Węgrzech stacjonuje Heavy Airlift Wing (HAW), dysponujące trzema ciężkimi samolotami transportowymi Boeing C-17 Globemaster III; Rumunia wykupuje 190 godzin lotu rocznie (6%). Alliance Ground Surveillance (AGS) to natowski program rozpoznania elektronicznego i obrazowego ziemi, wykorzystujący pięć bezzałogowych statków powietrznych (BSP) Northrop Grumman RQ-4D Phoenix; ich bazą macierzystą jest Sigonella na Sycylii. W ramach Movement Coordination Centre Europe (MCCE) kraje członkowskie udostępniają swoje środki transportowe, w tym samoloty; Rumunia przystąpiła do tej inicjatywy w 2008 roku. European Air Transport Fleet (EATF) to wspólny program szkolenia załóg samolotów transportowych koordynowany przez Europejską Agencję Obrony (European Defence Agency, ADA) przy współpracy Europejskiego Dowództwa Transportu Lotniczego (European Air Transport Command, EATC). Od 2011 roku Rumunia jest uczestnikiem NATO Airborne Early Warning and Control Force (NAEW&CF), wykorzystujących samoloty wczesnego ostrzegania i kierowania Boeing E-3A Sentry (Airborne Warning and Control System, AWACS).
W 2013 roku Rumunia i Bułgaria zawarły porozumienie, zgodnie z którym samoloty myśliwskie obu krajów realizujące misje ochrony przestrzeni powietrznej mogą wlatywać do obszaru kontrolowanego przez drugi kraj. W tym celu rumuńskie i bułgarskie centra operacji lotniczych nawiązały współpracę w celu wymiany informacji i koordynowania takich działań. Ze względu na słabość krajowych systemów obrony powietrznej od września 2016 roku w ochronie przestrzeni powietrznej obu krajów w ramach misji enhanced Air Policing (eAP) uczestniczą rotacyjnie samoloty innych państw NATO – Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Włoch i Kanady. W Rumunii zagraniczne kontyngenty lotnicze korzystają z baz w Câmpia Turzii i Konstancy-Mihail Kogălniceanu.
Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 1/2022