Siły Powietrzne Szwecji
Leszek A. Wieliczko
W ubiegłym roku Szwedzkie Siły Powietrzne – Flygvapnet – obchodziły 90. rocznicę utworzenia. Od ponad dwudziestu lat nie są już samodzielną formacją, lecz stanowią integralną część jednolitych Szwedzkich Sił Zbrojnych. Niewielka liczebność Flygvapnet rekompensowana jest profesjonalnym wyszkoleniem personelu, sprawnym systemem ostrzegania, powiadamiania i dowodzenia oraz nowoczesnym uzbrojeniem i wyposażeniem.
Po zakończeniu zimnej wojny Szwecja dokonała poważnej redukcji stanu liczebnego swoich sił zbrojnych. W wyniku przeprowadzonej wówczas reorganizacji 1 lipca 1994 r. Szwedzkie Siły Powietrzne (Flygvapnet, FV – Swedish Air Force, SwAF), Armia (Armén – Army) i Marynarka Wojenna (Marinen – Navy) utraciły status samodzielnych rodzajów sił zbrojnych i wraz z ochotniczą Obroną Terytorialną (Hemvärnet, Hv – Home Guard) stały się integralną częścią zunifikowanych Szwedzkich Sił Zbrojnych (Försvarsmakten, FM – Swedish Armed Forces). Zachowano wprawdzie odrębne umundurowanie i stopnie wojskowe, ale wprowadzono jednolitą strukturę dowodzenia, zabezpieczenia i logistyki oraz utworzono stanowisko naczelnego dowódcy sił zbrojnych (Överbefälhavare, ÖB – Supreme Commander).
Szwecja jest krajem neutralnym i nie angażuje się w konflikty zbrojne, ale prowadzi współpracę wojskową z wieloma krajami, a szwedzcy żołnierze od wielu lat aktywnie uczestniczą w misjach pokojowych, stabilizacyjnych i humanitarnych pod egidą Organizacji Narodów Zjednoczonych. Jako członek Unii Europejskiej Szwecja odgrywa wiodącą rolę w tworzeniu Grup Bojowych (EU Battlegroups) w ramach Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony (Common Security and Defence Policy, CSDP), współpracuje z innymi krajami nordyckimi (Danią, Norwegią, Finlandią) w ramach Nordyckiej Współpracy Obronnej (Nordic Defence Cooperation, NORDEFCO) oraz z NATO w ramach programu Partnerstwa dla Pokoju (Partnership for Peace, PfP). Jest członkiem Rady Partnerstwa Euroatlantyckiego (Euro-Atlantic Partnership Council, EAPC) i sygnatariuszem kilku porozumień dotyczących kontroli zbrojeń, m.in. traktatu o otwartych przestworzach (Open Skies).
Szwedzkie Siły Zbrojne są niewielkie – liczą zaledwie 41,5 tys. osób personelu wojskowego i cywilnego, z czego aż 21,5 tys. służy w Obronie Terytorialnej (stan na 31 grudnia 2015 r.). Zadaniem Szwedzkich Sił Zbrojnych jest ochrona suwerenności i integralności terytorialnej kraju, obrona kraju podczas agresji zbrojnej, udzielanie pomocy ludności cywilnej w przypadku katastrof lub klęsk żywiołowych oraz udział w międzynarodowych operacjach pokojowych. Siły Powietrzne odpowiadają za ochronę i obronę przestrzeni powietrznej kraju oraz wsparcie wojsk lądowych (w tym sił specjalnych) i marynarki wojennej. W ich skład wchodzą jednostki lotnicze (flygförband), naziemne (basförband) oraz dowodzenia i kierowania (ledningsförband). Jednostki lotnicze dysponują 230 samolotami i śmigłowcami, stacjonującymi w sześciu bazach lotniczych (flygbas i flygplats). Swoją skuteczność Flygvapnet opierają na profesjonalnym wyszkoleniu personelu, sprawnym systemie ostrzegania, powiadamiania i dowodzenia oraz nowoczesnym uzbrojeniu i wyposażeniu.
Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 3/2017