Siły Powietrzne Tajlandii

Leszek A. Wieliczko

Historia tajlandzkiego lotnictwa sięga 1911 roku. Dwa lata później kupiono we Francji osiem pierwszych samolotów, a trzech oficerów uzyskało licencje pilota. Od tamtej pory Siły Powietrzne Tajlandii przeszły długą drogę. Obecnie służy w nich około 45 tys. osób. Wyposażenie obejmuje ponad 300 samolotów, śmigłowców i bezzałogowych statków powietrznych (BSP) aż 26 typów produkcji: amerykańskiej, szwedzkiej, niemieckiej, francuskiej, rosyjskiej, nowozelandzkiej, szwajcarskiej, austriackiej, czeskiej, południowokoreańskiej, włoskiej, izraelskiej i tajlandzkiej.

Tajlandia (Prathet Thai) – oficjalnie Królestwo Tajlandii (Ratcha Anachak Thai) – to kraj leżący w Azji Południowo-Wschodniej. Graniczy na lądzie z Birmą (Mjanmą), Laosem, Kambodżą i Malezją, a na morzu sąsiaduje z Wietnamem (przez Zatokę Tajlandzką), Indonezją (przez cieśninę Malakka) i Indiami (przez Morze Andamańskie). Do czerwca 1939 roku nosiła nazwę Syjam. Jest to monarchia konstytucyjna, z królem jako głową państwa (od października 2016 roku jest nim Maha Wachiralongkon, noszący imię Rama X), parlamentem i rządem. W najnowszej historii kraj przeżył kilka wojskowych zamachów stanu, które przeplatały się z okresami demokratycznych rządów. Tajlandia jest członkiem Stowarzyszenia Krajów Azji Południowo-Wschodniej (Association of Southeast Asian Nations, ASEAN) i najważniejszym sojusznikiem Stanów Zjednoczonych w regionie.

Królewskie Tajlandzkie Siły Powietrzne (Kong Thap Akat Thai – Royal Thai Air Force, RTAF) są jednym z trzech rodzajów Królewskich Tajlandzkich Sił Zbrojnych (Kong Thap Thai – Royal Thai Armed Forces) obok Wojsk Lądowych (Kong Thap Bok Thai – Royal Thai Army) i Marynarki Wojennej (Kong Thap Ruea Thai – Royal Thai Navy). Do głównych zadań RTAF należą: obrona przestrzeni powietrznej kraju, wsparcie sił lądowych i morskich, przewóz ludzi (w tym najważniejszych osób w państwie i siłach zbrojnych) i ładunków, obserwacja i rozpoznanie, poszukiwanie i ratownictwo, a w przypadku sytuacji kryzysowych (np. katastrof lub klęsk żywiołowych) także wsparcie służb ratowniczych i porządkowych oraz pomoc ludności cywilnej. Jednym z zadań RTAF – tak jak całych Królewskich Tajlandzkich Sił Zbrojnych – jest ochrona monarchii przed zagrożeniami zewnętrznymi i wewnętrznymi.

Struktura organizacyjna

Tytularnym najwyższym zwierzchnikiem tajlandzkich sił zbrojnych (Chom Thap Thai – Head of the Thai Armed Forces) jest król, ale faktyczną kontrolę administracyjną sprawuje rząd poprzez Ministerstwo Obrony (Krasuang Kalahom – Ministry of Defence, MOD). Ministrowi Obrony podlega Szef Sił Obrony (Chief of Defence Forces), a za jego pośrednictwem dowódcy rodzajów sił zbrojnych. Od października 2018 roku głównodowodzącym Sił Powietrznych (Commander-in-Chief of the Royal Thai Air Force) jest Air Chief Marshal Chaiyapruk Didyasarin. Jego pracę wspiera Sztab Lotniczy (Air Staff). Siedziba Dowództwa Sił Powietrznych znajduje się w bazie Don Muang koło Bangkoku – najstarszej i największej bazie lotniczej RTAF.

Pod względem administracyjnym RTAF podzielone są na sześć formacji (grup): Dowództwo (Royal Thai Air Force Headquarters), Grupę Dowodzenia (Command Group), Grupę Bojową (Combat Group), Grupę Wsparcia (Support Group), Grupę Nauki i Szkolenia (Education and Training Group) i Grupę Służby Specjalnej (Special Service Group). RTAF HQ realizuje funkcje sztabowe, przede wszystkim planuje i kieruje codzienną działalnością wszystkich jednostek organizacyjnych Sił Powietrznych oraz opracowuje i wdraża długoterminowe plany rozwoju. W jej skład wchodzą: RTAF HQ Support Group, Royal Flight Aircraft Administrative Center, Royal Flight Helicopter Administrative Center, Air Warfare Center, Office of Public Sector Development i Office of Intellectual Development.

Command Group odpowiada m.in. za sprawy administracyjne, personalne, logistyczne, wywiadowcze, finansowe, kontrolne, prawne i bezpieczeństwa. W jej skład wchodzą: RTAF Secretariat, Directorate of Administrative Service, Directorate of Personnel, Directorate of Intelligence, Directorate of Operations, Directorate of Logistics, Directorate of Civil Affairs, Directorate of Information and Communications Technology, Office of the RTAF Comptroller, Directorate of Finance, Directorate of Inspector General, Office of RTAF Internal Audit, Office of RTAF Safety i Office of RTAF Judge Advocate. Dyrekcji Służby Administracyjnej podlega RTAF Museum w Don Muang.

W gestii Support Group są kwestie techniczne, łączności i elektroniki, uzbrojenia, zaopatrzenia, ochrony zdrowia i transportu. W jej skład wchodzą: Directorate of Aeronautical Engineering, Directorate of Communications and Electronics, Directorate of Armament, Directorate of Medical Services, Directorate of Quartermaster, Directorate of Civil Engineering i Directorate of Transportation.

Education and Training Group zarządza wszystkimi programami i placówkami edukacyjnymi i szkolno-treningowymi Sił Powietrznych. W jej skład wchodzą Directorate of Education and Training i Navaminda Kasatriyadhiraj Royal Thai Air Force Academy (RTAFA). Dyrekcji Nauki i Szkolenia podlegają liczne szkoły i ośrodki treningowe: Air War College, Air Command and Staff College, Senior Air Officer College, Squadron Officer School, Officer Training School, Academy Instructor School, Non-Commissioned Officer School, Air Technical Training School, RTAF Language Center, Personal Testing Center, Technical Service Division i Chaplain Division.

Special Service Group zajmuje się przede wszystkim pracą naukową i badawczo-rozwojową z zakresu techniki i medycyny lotniczo-kosmicznej. W jej skład wchodzą: Research and Development Centre for Space and Aeronautical Science and Technology, Directorate of Welfare, Institute of Aviation Medicine i Don Muang Air Police Office.

Wszystkie jednostki lotnicze RTAF – zarówno operacyjne, jak i szkolno-treningowe, wraz ze służbami obsługi naziemnej, zabezpieczenia i kontroli lotów, ochrony baz – zgrupowane są w Combat Group. Jej zadaniem jest kierowanie, koordynowanie, nadzorowanie i zabezpieczenie realizacji wszelkich operacji lotniczych Sił Powietrznych oraz ochrona baz. W skład Combat Group wchodzą: Directorate of Air Operations Control (DAOC), RTAF Security Forces Command (SFC), Flying Training School (FTS) i 11 skrzydeł lotniczych. DAOC odpowiada za radiolokacyjny dozór przestrzeni powietrznej kraju oraz kierowanie operacjami lotniczymi. RTAF SFC to jednostka sił specjalnych, przeznaczona m.in. do akcji antyterrorystycznych i ochrony baz (w tym przeciwlotniczej krótkiego zasięgu).

Skrzydła lotnicze (kong bin – air wings) są podstawowymi samodzielnymi pod względem administracyjnym i taktycznym jednostkami RTAF. W ich skład wchodzą eskadry lotnicze (foong bin – air squadrons) oraz pododdziały obsługi technicznej sprzętu i wyposażenia, zabezpieczenia lotów oraz obsługi administracyjnej, socjalnej i technicznej baz. Eskadry stacjonują na co dzień w 11 bazach lotniczych (than bin – air bases; w nomenklaturze angielskiej określanych jako Royal Thai Air Force Bases, RTAFB) na terenie kraju.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 9/2019