Siły Powietrzne Zjednoczonych Emiratów Arabskich

Leszek A. Wieliczko

Siły Powietrzne Zjednoczonych Emiratów Arabskich mają dość krótką, ale ciekawą historię. W obecnej formie istnieją dopiero od końca XX wieku, gdy nastąpiła pełna unifikacja sił powietrznych emiratów Abu Zabi i Dubaj. Dzięki zakupowi nowoczesnych samolotów bojowych, transportowych, tankujących, specjalnych (wczesnego ostrzegania i kierowania, zwiadu elektronicznego) i szkolno-treningowych w minionych dwudziestu latach Siły Powietrzne ZEA znacznie zwiększyły swoje zdolności operacyjne, stając się jednymi z najnowocześniejszych na Bliskim Wschodzie.

Zjednoczone Emiraty Arabskie (ZEA; arab. Al-Imarat al-Arabijja al-Muttahida; ang. United Arab Emirates, UAE) – oficjalnie Państwo Zjednoczonych Emiratów Arabskich (Daulat al-Imarat al-Arabijja al-Muttahida), a w skrócie po prostu Emiraty (Al-Imarat) – to kraj leżący na Bliskim Wschodzie, w południowo-wschodniej części Półwyspu Arabskiego, nad Zatoką Perską i Zatoką Omańską. Graniczy na lądzie z Arabią Saudyjską i Omanem, a na morzu z Katarem i Iranem. Jest to federacja rządzonych autorytarnie przez szejków siedmiu emiratów: Abu Zabi, Adżman, Dubaj, Fudżajra, Ras al-Chajma, Szardża i Umm al-Kajwajn. Największe pod względem powierzchni jest Abu Zabi (jego stolica jest zarazem stolicą ZEA), a najbardziej znanym – zwłaszcza w ostatnich latach – Dubaj. Szejkowie tworzą Federalną Radę Najwyższą, która ze swojego grona wybiera prezydenta kraju i premiera rządu. Władze federalne odpowiadają m.in. za politykę zagraniczną i obronność.

ZEA są członkiem m.in. Ligi Państw Arabskich (League of Arab States) i Rady Współpracy Krajów Arabskich Zatoki Perskiej (Cooperation Council for the Arab States of the Gulf). W związku z pojawieniem się nowych zagrożeń w postaci tzw. Państwa Islamskiego i innych organizacji uznanych przez społeczność międzynarodową za terrorystyczne Emiraty zostały aktywnym członkiem wojskowego sojuszu antyterrorystycznego (Islamic Military Counter Terrorism Coalition; zwanego też Islamic Military Alliance), zawiązanego w 2015 roku z inicjatywy Arabii Saudyjskiej. ZEA są jednym z najważniejszych sojuszników wojskowych Stanów Zjednoczonych w regionie Bliskiego Wschodu. Na ich terenie znajdują się amerykańskie instalacje i bazy wojskowe. W dziedzinie obrony i bezpieczeństwa blisko współpracują także z innymi krajami NATO, głównie Wielką Brytanią i Francją.

Siły Powietrzne ZEA (Silah al-Dżawwi al-Imarat al-Arabijja al-Muttahida; United Arab Emirates Air Force, UAEAF) są jednym z trzech głównych rodzajów Sił Zbrojnych ZEA (Al-Kuwwat al-Musalahat li-Daulat al-Imarat al-Arabijja al-Muttahida; United Arab Emirates Armed Forces) obok Wojsk Lądowych i Marynarki Wojennej (nie licząc kilku samodzielnych formacji i służb). Do ich głównych zadań należą: obrona przestrzeni powietrznej kraju, wsparcie sił lądowych, morskich i specjalnych, obserwacja i rozpoznanie, przewóz ludzi i ładunków, poszukiwanie i ratownictwo, udział w operacjach pomocy humanitarnej. Obecnie UAEAF mają ponad 260 samolotów i śmigłowców. Kolejnych około 240 statków powietrznych podlega Wspólnemu Dowództwu Lotnictwa (zob. ramka), funkcjonującemu poza strukturą Sił Powietrznych.

Struktura organizacyjna

Najwyższym zwierzchnikiem i naczelnym dowódcą emirackich sił zbrojnych jest prezydent ZEA. Nadzór cywilny sprawuje Ministerstwo Obrony (Wizarat al-Difae; Ministry of Defence). Wojskowym organem dowodzenia i kierowania jest Kwatera Główna Sił Zbrojnych ZEA (UAE Armed Forces General Headquarters) w Abu Zabi, na której czele stoi szef Sztabu Sił Zbrojnych (Chief of Staff of the UAE Armed Forces). Członkami sztabu są dowódcy poszczególnych rodzajów sił zbrojnych oraz różnych samodzielnych formacji i służb. Dowódca Sił Powietrznych ZEA (UAEAF Commander) i wspierający go sztab odpowiadają m.in. za bieżące funkcjonowanie podległych jednostek, szkolenie personelu, utrzymanie gotowości bojowej i rozwój zdolności operacyjnych. Dowódcą UAEAF jest obecnie gen. dyw. (liwa) Ibrahim Nasser Mohammed Al Alawi.

Podstawową samodzielną jednostką organizacyjną i taktyczną UAEAF jest eskadra (al-sarab; squadron). Większość eskadr jest zgrupowanych w skrzydłach (al-dżanah; wings), które koordynują ich działalność operacyjną. Trzy eskadry podlegają Wyższej Szkole Lotniczej, a jedna bezpośrednio Kwaterze Głównej Sił Zbrojnych ZEA. Stacjonują w sześciu bazach lotniczych (kaida al-dżawwijja; air bases) na terenie kraju, które zapewniają infrastrukturę, zaplecze materiałowo-logistyczne oraz służby obsługi technicznej i zabezpieczenia lotów. Oprócz eskadr lotniczych w skład UAEAF wchodzą naziemne jednostki dozoru przestrzeni powietrznej i obrony przeciwlotniczej, podlegające Dowództwu Obrony Powietrznej (Kajadat al-Difae al-Dżawwijja; Air Defence Command); stąd w wielu anglojęzycznych publikacjach spotyka się nazwę UAE Air Force and Air Defence (UAEAF&AD).

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 2/2020