Siły Powietrzne Albanii
Erwan de Cherisey
Siły Powietrzne Albanii
Kwintesencją nowej polityki obronnej Albanii jest samodzielne zapewnienie sobie bezpieczeństwa, a także aktywny udział w przywracaniu pokoju w rejonach konfliktów zbrojnych. Jej istotą jest zwiększenie współpracy w skali międzynarodowej w zapewnieniu bezpieczeństwa, przy zachowaniu samodzielnych zdolności obronnych, jednakże ze stopniowym przygotowaniem kraju do wejścia w kolektywny system obrony. Albania chce współpracy w międzynarodowym bezpieczeństwie oraz sama wnosić wkład w jego umacnianie, a wyrazem tego są albańskie siły zbrojne w misjach stabilizacyjnych w Iraku, Afganistanie i w Czadzie.
Albania, niewielkie państwo bałkańskie, jest związana z kulturą zachodniej Europy już od czasów antycznych, a język albański to jeden z najstarszych języków europejskich. Kraj ten graniczy z Czarnogórą, Kosowem, Macedonią i Grecją. Albania odzyskała niepodległość w 1912 r., po blisko 450 latach otomańskiej niewoli, w którą popadła po śmierci swego bohatera narodowego Skanderbega, zabitego w wojnie z Turkami. W okresie międzywojennym Albania niewiele się rozwijała ekonomicznie, ale wszystko skończyło się wraz z włoską inwazją i okupacją kraju. W czasie okupacji Włosi zbudowali w Albanii pierwszą bazę wojskową. Ostatecznie państwo zajęli Niemcy, ale musieli toczyć walki z różnymi grupami oporu, w tym ze słynnymi Czetnikami. W 1946 r. władzę w kraju przejął lider komunistów Enver Hodża. Człowiek ten kierował państwem przez kolejne czterdzieści lat.
Narodziny Sił Powietrznych Albanii Siły Powietrzne Albanii (Forçat Ajrore Shqiptare – FAS) oficjalnie utworzono w sierpniu 1946 r., ale faktyczne funkcjonowanie rozpoczęły one dopiero w kwietniu 1951 r., kiedy to do Albanii wrócili pierwsi piloci wyszkoleni w ZSRR, którzy latali na tłokowych samolotach myśliwskich Jak-9 i łącznikowych Po-2. W następnym roku do eksploatacji wprowadzono samoloty szkolenia podstawowego Jak-18 i zaawansowanego Jak-11. W 1955 r. Albania znalazła się wśród państw założycielskich Układu Warszawskiego. W tym samym roku Siły Powietrzne Albanii otrzymały pierwsze odrzutowe samoloty myśliwskie MiG-15bis i dwumiejscowe szkolno-bojowe UTI MiG-15, które weszły do wyposażenia dwóch dywizjonów. W 1957 r. wprowadzono do eksploatacji dwusilnikowe samoloty transportowe Ił-14 oraz śmigłowce łącznikowe Mi-1 i transportowe Mi-4A. Wśród ostatnich dostarczonych z ZSRR samolotów było 12 naddźwiękowych myśliwców przechwytujących MiG-19PM z celownikiem radiolokacyjnym RP-5 Izumrud i czterema kierowanymi pociskami rakietowymi „powietrze-powietrze” RS-2US. W 1961 r. nastąpiło ochłodzenie stosunków radziecko-chińskich, co zaowocowało wstrzymaniem radzieckich dostaw dla tego kraju. Albania obawiając się podobnej sytuacji, zwróciła się ku ChRL. Ponieważ Chińczycy interesowali się nowymi radzieckimi technologiami, zaproponowali Albanii wymianę 12 myśliwców przechwytujących MiG-19PM na 24 mniej zaawansowane technicznie – uzbrojone w działka – naddźwiękowe samoloty myśliwskie Shenyang F-6 (MiG-19S). W tym czasie Albania operowała już pewną liczbą chińskich myśliwców F-2 (MiG-15bis) i FT-2 (UTI MiG-15). W późniejszym okresie z ChRL sprowadzono samoloty myśliwskie F-5 (MiG-17F) oraz chińską dwumiejscową wersję tego myśliwca FT-5. W międzyczasie, 11 maja 1962 r., w bazie Vlorë na południowym wybrzeżu Albanii otworzono Akademię Lotniczą, gdzie prowadzono szkolenie podstawowe na samolotach BT-6 (Jak-18A).
Narodziny Sił Powietrznych Albanii Siły Powietrzne Albanii (Forçat Ajrore Shqiptare – FAS) oficjalnie utworzono w sierpniu 1946 r., ale faktyczne funkcjonowanie rozpoczęły one dopiero w kwietniu 1951 r., kiedy to do Albanii wrócili pierwsi piloci wyszkoleni w ZSRR, którzy latali na tłokowych samolotach myśliwskich Jak-9 i łącznikowych Po-2. W następnym roku do eksploatacji wprowadzono samoloty szkolenia podstawowego Jak-18 i zaawansowanego Jak-11. W 1955 r. Albania znalazła się wśród państw założycielskich Układu Warszawskiego. W tym samym roku Siły Powietrzne Albanii otrzymały pierwsze odrzutowe samoloty myśliwskie MiG-15bis i dwumiejscowe szkolno-bojowe UTI MiG-15, które weszły do wyposażenia dwóch dywizjonów. W 1957 r. wprowadzono do eksploatacji dwusilnikowe samoloty transportowe Ił-14 oraz śmigłowce łącznikowe Mi-1 i transportowe Mi-4A. Wśród ostatnich dostarczonych z ZSRR samolotów było 12 naddźwiękowych myśliwców przechwytujących MiG-19PM z celownikiem radiolokacyjnym RP-5 Izumrud i czterema kierowanymi pociskami rakietowymi „powietrze-powietrze” RS-2US. W 1961 r. nastąpiło ochłodzenie stosunków radziecko-chińskich, co zaowocowało wstrzymaniem radzieckich dostaw dla tego kraju. Albania obawiając się podobnej sytuacji, zwróciła się ku ChRL. Ponieważ Chińczycy interesowali się nowymi radzieckimi technologiami, zaproponowali Albanii wymianę 12 myśliwców przechwytujących MiG-19PM na 24 mniej zaawansowane technicznie – uzbrojone w działka – naddźwiękowe samoloty myśliwskie Shenyang F-6 (MiG-19S). W tym czasie Albania operowała już pewną liczbą chińskich myśliwców F-2 (MiG-15bis) i FT-2 (UTI MiG-15). W późniejszym okresie z ChRL sprowadzono samoloty myśliwskie F-5 (MiG-17F) oraz chińską dwumiejscową wersję tego myśliwca FT-5. W międzyczasie, 11 maja 1962 r., w bazie Vlorë na południowym wybrzeżu Albanii otworzono Akademię Lotniczą, gdzie prowadzono szkolenie podstawowe na samolotach BT-6 (Jak-18A).
Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 12/2009