Siły Powietrzne Rumunii (cz. I)

 

 

Pionierem lotnictwa rumuńskiego był Aurel Vlaicu, twórca pierwszego samolotu zbudowanego i oblatanego w Rumunii. Pierwszy jego lot miał miejsce 17 czerwca 1910 r. Obecnie dzień ten jest obchodzony jako rocznica narodzin rumuńskiego lotnictwa i święto Sił Powietrznych Rumunii. Kolejnym przełomem były doświadczenia pioniera lotnictwa Henri Coanda, który zbudował pierwszy na świecie samolot o napędzie pracującym na zasadzie silnika odrzutowego. Niestety pierwszy lot samolotem z owym nowatorskim napędem, przeprowadzony 16 grudnia 1910 r. we Francji, zakończył się wypadkiem, a sam samolot spłonął. Wkrótce Henri Coanda objął stanowisko dyrektora technicznego zakładów Bristol Aeroplane Company w Wielkiej Brytanii, gdzie od 1911 r. zajął się konstruowaniem pierwszego na świecie samolotu dwusilnikowego. Pod koniec 1910 r. w Rumunii zaczęto tworzyć lotnictwo wojskowe i pierwszy samolot został wówczas użyty w czasie ćwiczeń wojskowych. Rumunia była drugim po Francji krajem świata, gdzie zaczęto budować lotnictwo wojskowe. 1 kwietnia 1913 r. Parlament Rumunii rozpoczął proces uchwalenia ustawy o lotnictwie wojskowym, dzięki której Siły Powietrzne zostały wydzielone w niezależny rodzaj sił zbrojnych (był to piąty kraj świata, w którym lotnictwo wojskowe uzyskało status niezależnego rodzaju sił zbrojnych), choć nowa formacja miała być nadzorowana przez Korpus Wojsk Inżynieryjnych Wojsk Lądowych. W okresie drugiej wojny bałkańskiej, czerwiec-sierpień 1913 r., Siły Powietrzne Rumunii użyły nie mniej niż osiemnastu samolotów. 15 sierpnia 1915 r. powstał 305. Corpul Aerian Roman – 305. Rumuński Korpus Lotniczy, niezależny od innych rodzajów sił zbrojnych. Początkowo składał się on z trzech grup lotniczych i samodzielnego dywizjonu do zadań specjalnych. W czasie pierwszej wojny światowej 305. Korpus Lotniczy prowadził rozpoznanie powietrzne, a jego piloci odnieśli nawet kilka zwycięstw powietrznych nad lotnictwem Cesarstwa Niemiec, ale formacja została rozbita, gdy połączone siły Niemiec i Austro-Węgier zajęły Rumunię. Po wojnie lotnictwo ponownie odtworzono, powstała wówczas Divizia 1. Aerianâ – 1. Dywizja Lotnicza, podlegająca Zarządowi Lotnictwa Wojsk Lądowych. Jednostkę wkrótce zasiliły samoloty wyprodukowane w wielu lokalnych wytwórniach lotniczych: Aeronautic Arsenal, SET i ICAR w Bukareszcie, STC w Konstancy, ASTRA w Arad, Schiell i IAR w Braşov. Wytwórnie te wyprodukowały ponad dwa tysiące samolotów wojskowych i cywilnych, zatrudniając znaczną liczbę inżynierów i techników. Podczas drugiej wojny światowej Rumunia początkowo wystąpiła po stronie państw Osi, przystępując do paktu trójstronnego w listopadzie 1940 r. Na początku wojny wiele samolotów rumuńskiego lotnictwa wojskowego było przestarzałych. Jednakże wraz z sojuszniczą pomocą Królewskie Siły Powietrzne Rumunii – Forţele Aeriene Regale ale României, otrzymały nowoczesne wyposażenie produkcji niemieckiej i włoskiej: samoloty myśliwskie Messerschmitt Bf 109 i Focke-Wulf Fw 190, bombowce nurkujące Junkers Ju 87, samoloty bombowe Heinkel He 111 i Savoia-Marchetti SM.79, produkowano też własne konstrukcje, takie jak samolot rozpoznania i wsparcia pola walki IAR-37 oraz myśliwiec IAR-80 i samolot myśliwsko-bombowy IAR-81. Królewskie Rumuńskie Siły Powietrzne walczyły przeciwko Magyar Királyi Honvéd Légierö (Węgierskim Królewskim Siłom Powietrznym) podczas węgierskiej aneksji Transylwanii, a później wraz z Luftwaffe walczyły przeciwko lotnictwu radzieckiemu na Ukrainie na Krymie. Samoloty rumuńskie, wraz z lotnictwem bułgarskim, prowadziły też loty patrolowe nad Morzem Czarnym. Jednocześnie zadaniem Królewskich Rumuńskich Sił Powietrznych była obrona powietrzna macierzystego terytorium, a zwłaszcza instalacji naftowych w rejonie Ploieşti, stolicy kraju – Bukaresztu oraz osłona konwojów państw Osi na Morzu Czarnym. W ramach tych zadań rumuńscy lotnicy walczyli z USAAF, a niekiedy także z RAF, odpierając naloty bombowe na własne terytorium. Antyfaszystowski przewrót z 23 sierpnia 1944 r. kierowany przez Króla Michała I kompletnie zaskoczył Niemców i zmusił ich do przerzutu wojsk do Bukaresztu drogą powietrzną, ale ponieważ Rumuni utrzymywali lotniska, operacja została odwołana. Po przewrocie Rumunia przyłączyła się do aliantów i do końca wojny walczyła przeciwko Niemcom, w Transylwanii, na Węgrzech, w Czechosłowacji i w Austrii. W 1946 r. w oficjalnej nazwie sił powietrznych zrezygnowano z określenia „Królewskie”, a lotnictwo wojskowe zostało zorganizowane według radzieckich wzorców, na miejscu flotylli powstały więc pułki.