Siły powietrzne Ukrainy

 

W latach bezpośrednio poprzedzających ogłoszenie niepodległości, na Ukrainie doszło do jednej z największych koncentracji wojskowych jednostek lotniczych na świecie. Ugrupowanie to tworzyły jednostki stacjonujące tam od „zawsze” oraz te, które w ostatnich latach ewakuowano z krajów Europy Środkowej. W sumie było to 3988 samolotów i śmigłowców. Siłom Powietrznym ZSRS (lotnictwo frontowe i dalekiego zasięgu) podlegały 4 dowództwa armii lotniczych, 7 samodzielnych eskadr lotniczych, 11 samodzielnych pułków lotniczych, 8 dowództw dywizji lotniczych z 16 pułkami, 3 szkoły lotnicze z 9 pułkami, centrum doskonalenia lotniczego z 2 pułkami i lotnicze centrum doświadczalne. Łącznie dysponowały one 1784 samolotami, z tego 1054 bojowymi i szkolno-bojowymi, 540 szkolnymi i 190 transportowymi, a także 159 śmigłowcami. Lotnictwo taktyczne miało na terytorium Ukrainy cztery armie lotnicze. W Winnicy swoje dowództwo miała 24. AL. Zabezpieczała ona realizację zadań operacyjno-taktycznych (walka o przewagę w powietrzu, izolacja rejonu działań bojowych) na południowo-zachodnim kierunku strategicznym, Odeskiemu Okręgowi Wojskowemu podlegała 5. AL z dowództwem w Odessie, a Karpackiemu OW – 14. AL z dowództwem we Lwowie. Zadaniem obu armii była osłona i wsparcie wojsk lądowych. Kijowskiemu OW była podporządkowana 17. AL z dowództwem w Kijowie. Jej zadaniem było szkolenie personelu latającego i naziemnego. Wymienione armie lotnicze dysponowały 7 samodzielnymi eskadrami lotniczymi, 9 samodzielnymi pułkami lotniczymi, 5 dywizjami lotniczymi z 10 pułkami, 3 szkołami lotniczymi z 9 pułkami, centrum doskonalenia lotniczego z 2 pułkami i lotniczym centrum doświadczalnym. W sumie jednostki te miały 1558 samolotów, z tego 852 bojowych i szkolno-bojowych, 540 szkolnych, 166 transportowych oraz 159 śmigłowców. Były to samoloty bombowe Su-24, szturmowe Su-25, myśliwskie MiG-21, MiG-23, MiG-29 i Su-27, rozpoznawcze MiG-25RB, Su-24MR i Su-17M4R, walki radioelektronicznej Jak-28PP, transportowe An-12, An-24, An-26, Ił-76, Tu-134A, Jak-40, szkolne L-29 i L-39, a także śmigłowce Mi-2, Mi-6, Mi-8, i Mi-9.

Lotnictwo strategiczne tworzyły części dwóch armii lotniczych, których dowództwa znajdowały się poza terytorium Ukrainy. Części 46. AL, dysponujące samolotami bombowymi o zasięgu kontynentalnym Tu-16K, Tu-22K i Tu-22M (oraz samolotami rozpoznawczymi Tu-22R), z dowództwem w rosyjskim Smoleńsku, miały wykonywać uderzenia jądrowe na cele w Europie oraz kontrolować przyległe akweny morskie. Bezpośrednio Dowództwu Strategicznych Sił Jądrowych podlegała 37. AL, z dowództwem w Moskwie. Dysponowała ona szkolnym pułkiem lotniczym bombowców ciężkich (Tu-16K) oraz samolotami bombowymi o zasięgu międzykontynentalnym (Tu-95MS, Tu-160). Jej zadaniem było wykonywanie uderzeń jądrowych w wymiarze globalnym. Lotnictwo strategiczne miało na Ukrainie 2 samodzielne pułki lotnicze oraz 3 dowództwa dywizji lotniczych z 6 pułkami, dysponując łącznie 226 samolotami, z czego 202 bojowymi, 20 tankowania powietrznego Ił-78 i 4 szkolnymi Tu-134UBL. Jednocześnie na Ukrainie była rozmieszczona 43. Armia Rakietowa Strategicznych Wojsk Rakietowych z dowództwem w Winnicy, dysponująca 176 międzykontynentalnymi rakietowymi pociskami balistycznymi umieszczonymi w silosach UR-100N (90) i R-36MU (40) oraz na wyrzutniach kolejowych RT-23 (46).