Słowacja wybrała Black Hawki

Michal J. Stolár

Proces starzenia, moralnego i fizycznego zużycia techniki lotniczej jest nieuchronny. Z tego też względu konieczna jest cykliczna wymiana parku sprzętu latającego i przejście na nowocześniejszą technikę. Siły Zbrojne Republiki Słowackiej przez wiele lat odczuwały skutki redukcji stanów osobowych i sprzętu, uzasadnianych kolejnymi reorganizacjami, a także niedostatecznym finansowaniem. Na skutek tego dziś znalazły się w sytuacji, kiedy nie ma już czego redukować, na niczym nie można zaoszczędzić, a zmiana sytuacji za wschodnią granicą kraju wymaga pilnych i systemowych rozwiązań...

Podział Sił Zbrojnych Czeskiej i Słowackiej Republiki Federacyjnej umożliwił, powstałej 1 stycznia 1993 r., Republice Słowackiej wejście w posiadanie znacznej liczby sprzętu lotniczego - obok 167 samolotów, także 62 śmigłowce. W chwili swego powstania Lotnictwo i Obrona Przeciwlotnicza Armii Republiki Słowackiej dysponowała: 17 lekkimi śmigłowcami szkolnymi i łącznikowymi Mi-2 (kilku odmian), 8 śmigłowcami transportowymi Mi-8, 1 śmigłowcem walki radioelektronicznej Mi-8PPA, 15 śmigłowcami transportowo-desantowymi Mi-17, 2 śmigłowcami walki radioelektronicznej Mi-17Z2, a także 8 śmigłowcami bojowymi Mi-24D, 1 szkolno-treningowym Mi-24DU i 10 Mi-24W. W 1993 r. były one rozlokowane w czterech bazach – Koszyce, Piešťany, Prešov i Sliač. Na przestrzeni 22 lat służby w wyniku awarii i katastrof bezpowrotnie utracono 1 śmigłowiec Mi-2, 3 Mi-17 i 2 Mi-24, a kolejne maszyny musiały zostać stopniowo wycofane z racji zużycia, upłynięcia resursów technicznych, a także braku środków na ich remonty i modernizacje. Według stanu na 1 stycznia 2015 r. w uzbrojeniu Sił Powietrznych Sił Zbrojnych Republiki Słowackiej było już tylko 10 zmodernizowanych śmigłowców transportowo-desantowych Mi-17M, a także 4 – specjalnie zmodernizowane z myślą o realizacji zadań poszukiwawczo-ratowniczych – maszyny Mi-17LPZS. Wszystkie bazują na lotnisku w Prešovie, jednak tylko mniej niż połowa z nich jest w stanie pozwalającym na wykonywanie przypisanych im zadań bez ograniczeń, a część w ogóle nie jest zdolna do lotu.  

Wymiana sprzętu
Wymiana parku śmigłowców wielozadaniowych została zapisana w „Białej Księdze” Ministerstwa Obrony Republiki Słowackiej z 2013 r., jako jedno z priorytetowych zadań modernizacyjnych. Na „Białej Księdze” opiera się „Koncepcja rozwoju sił powietrznych”, która potrzebę pozyskania nowych śmigłowców potwierdziła. Problemem było jednak znalezienie środków w budżecie na zakup nowej techniki. Sytuacja wojskowo-polityczna w Europie Środkowej, której radykalne zmiany zainicjowały wydarzenia w Kijowie z okresu listopad 2013 – luty 2014 r., a także późniejsza zbrojna interwencja Rosji na Krymie i jego późniejsze inkorporacja (marzec 2014 r.), wreszcie aktywność prorosyjskich separatystów we wschodnich obwodach Ukrainy, zmusiła władze Republiki Słowackiej do poważnego potraktowania potrzeb wojska, w tym i projektów modernizacji technicznej, a wśród nich zakupu śmigłowców, a przede wszystkim znalezienia źródeł ich finansowania.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 6/2015