Śmigłowce Sił Zbrojnych RP

Tomasz Kwasek

Śmigłowce w Silach Zbrojnych RP znajdują się w podporządkowaniu Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych RP – w składzie Wojsk Lądowych, Sił Powietrznych i Marynarki Wojennej. W połowie 2018 roku w ewidencji znajdowało się 239 śmigłowców wszystkich typów. Są to maszyny produkcji polskiej, zakupione w ówczesnym ZSRR, a później w Rosji, a także przekazane przez administrację Stanów Zjednoczonych. Polskie wojskowe śmigłowce reprezentują osiem podstawowych typów: Mi-2, Mi-8, Mi-14, Mi-17, Mi-24, SH-2G Super Seasprite, SW-4 Puszczyk oraz W-3 Sokół-Anakonda.

Organizacja

Zasadniczym elementem polskich sił aeromobilnych są 1. Brygada Lotnictwa Wojsk Lądowych, 6. Brygada Powietrznodesantowa i 25. Brygada Kawalerii Powietrznej. W skład Lotnictwa Wojsk Lądowych wchodzą następujące jednostki (oddziały i pododdziały) lotnicze, zgrupowane w 1. Brygadzie Lotnictwa Wojsk Lądowych oraz w 25. Brygadzie Kawalerii Powietrznej, które mają na stanie wyłącznie śmigłowce wspomnianych wyżej typów:

• 49. Baza Lotnicza z Pruszcza Gdańskiego (1. Eskadra Śmigłowców Szturmowych, 2. Eskadra Śmigłowców, 3. Eskadra Śmigłowców);
• 56. Baza Lotnicza z Inowrocławia (1. Eskadra Śmigłowców Szturmowych, 2. Eskadra Ratownictwa Bojowego, 3. Eskadra Śmigłowców, 4. Eskadra Śmigłowców);
• 1. Dywizjon Lotniczy z Leźnicy Wielkiej (1. Eskadra Śmigłowców, 2. Eskadra Śmigłowców);
• 7. Dywizjon Lotniczy z Nowego Glinnika (1. Eskadra Śmigłowców, 2. Eskadra Śmigłowców, Eskadra Śmigłowców Rozpoznania Radioelektronicznego);
• Powietrzna Jednostka Ewakuacji Medycznej z Nowego Glinnika.

Komponent powietrzny lotnictwa sił lądowych wykorzystujący swoją mobilność może być wykorzystany jako aeromobilne zgrupowania bojowe lub odwody specjalne przeznaczone do szybkiego reagowania w pasie (rejonie) odpowiedzialności zgrupowania sił lądowych Śmigłowce mogą być wykorzystywane do wykonywania rajdów powietrznych i niszczenia środków ogniowych przeciwnika.

W Siłach Powietrznych RP śmigłowce znajdują się w składzie następujących oddziałów lotniczych, podporządkowanych 3. Skrzydłu Lotnictwa Transportowego oraz 4. Skrzydłu Lotnictwa Szkolnego. Są to:

• 1. Baza Lotnictwa Transportowego z Warszawy (eskadra śmigłowców);
• 33. Baza Lotnictwa Transportowego z Powidza (7. eskadra działań specjalnych, 14. eskadra lotnicza);
• 41. Baza Lotnictwa Szkolnego z Dęblina (47. eskadra śmigłowców, 61. eskadra śmigłowców);
• 1. Grupa Poszukiwawczo-Ratownicza ze Świdwina;
• 2. Grupa Poszukiwawczo-Ratownicza z Mińska Mazowieckiego;
• 3. Grupa Poszukiwawczo-Ratownicza w Krakowie.

Poszczególne bazy i grupy mają w swojej strukturze eskadry i klucze śmigłowców przeznaczonych do różnych zadań, m.in. poszukiwania i ratownictwa SAR (Search and Rescue), przewozów pasażerskich, szkolnych i innych. Szczególne miejsce w strukturze Sił Powietrznych ma 7. Eskadra Działań Specjalnych, której głównym zadaniem jest wsparcie grup bojowych wydzielanych z jednostek Wojsk Specjalnych, prowadzących działania głębokie, zintegrowane z innymi na szczeblu dowództwa operacyjnego (np. pozyskiwanie informacji o rozmieszczeniu sił przeciwnika, wykonywanie ataków na obiekty lub środki dalekiego rażenia, opanowanie ważnych obiektów na kierunku działania wojsk własnych).

Marynarka Wojenna RP ma śmigłowce zgrupowane w Brygadzie Lotnictwa Marynarki Wojennej, w składzie dwóch baz lotniczych:

• 43. Bazy Lotnictwa Morskiego z Gdyni (3. Eskadra Śmigłowców Ratowniczych),
• 44. Bazy Lotnictwa Morskiego z Siemirowic (1. Eskadra Śmigłowców Zop, Klucz Śmigłowców Ratowniczych).

Wiropłaty Brygady Lotnictwa Marynarki Wojennej realizują zadania poszukiwania i zwalczania okrętów podwodnych oraz poszukiwania okrętów nawodnych (samodzielnie i we współdziałaniu z okrętowymi grupami zadaniowymi), rozpoznania morskiego oraz poszukiwania i ratownictwa w ramach systemu SAR, na mocy międzynarodowej konwencji o poszukiwaniu i ratownictwie morskim (SAR-79) podpisanej przez Polskę 27 kwietnia 1979 roku.

Wszystkie bazy lotnicze poszczególnych rodzajów sił zbrojnych składają się z trzech podstawowych pionów funkcjonalnych (grup) – grupy działań lotniczych, grupy wsparcia, dowodzenia i zabezpieczenia oraz grupy obsługi – w skład których wchodzą pododdziały o jednorodnej strukturze etatowej i podobnym przeznaczeniu, np. eskadra śmigłowców, zabezpieczenia czy techniczna – umożliwiających tworzenie modułów zadaniowych. W składzie bazy występuje również pododdział dowodzenia oraz element planistyczny – sztab. Element dowodzenia koordynuje działania grup, np. w ramach działań lotniczych prowadzonych w pododdziałach bojowych (eskadrach). Jednocześnie na tym poziomie dowodzenia powinno być zapewnione pełne ubezpieczenie i zabezpieczenie logistyczne realizowane przez pododdziały grupy wsparcia, dowodzenia i zabezpieczenia oraz techniczna obsługa śmigłowców realizowana przez pododdziały grupy obsługi. Taka struktura pozwala na organizowanie grup zadaniowych, w zależności od planowanych do wykonania misji wynikających z przeznaczenia śmigłowców lub charakteru i potrzeb planowanych działań w kraju albo poza granicami RP.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo nr specjalny 21