Śmigłowce Mi-1/SM-1/SM-2 w polskim lotnictwie wojskowym cz. II

 


Marian Mikołajczuk


 

 

 

Śmigłowce Mi-1/SM-1/SM-2

 

w polskim lotnictwie wojskowym

 

(cz. II)

 

 

W 1957 r., gdy na dobre ruszyła produkcja seryjna śmigłowców SM-1, świdniccy konstruktorzy opracowali swoją koncepcję ich głębokiej modernizacji. Pomysł dotyczył lepszego wykorzystania miejsca w kadłubie. Koncepcję tę – w postaci śmigłowca SM-2 – zrealizowano w Wydziale Projektów Prototypowych WSK PZL-Świdnik, pod kierunkiem mgr. inż. Jerzego Tyrchy. Śmigłowiec SM-2 jest dobrym przykładem opracowania łączącego własną myśl konstruktorską, z osiągnięciami zagranicznymi. Zdobyte doświadczenia pozwoliły na stopniowe przejście do samodzielnego opracowania śmigłowców w Świdniku, czego ukoronowaniem są dzisiejsze, W-3 i SW-4.


 
 


Opracowany projekt zakładał wykorzystanie generalnie całego układu konstrukcyjnego SM-1, z tym, że przekonstruowano przednią część kadłuba wraz z kabiną. Tę część znacznie powiększono, zmieniając obrys i gabaryty zewnętrzne i wewnętrzne. Wyeliminowano charakterystyczny nos, zastępując go wypukłą zaokrągloną bryłą. Kabinę zaprojektowano w ten sposób, aby mogła być wykorzystywana do innych celów m.in. przewozu rannych oraz ładunków o większych gabarytach. W podstawowej wersji pasażersko-łącznikowej, kabina mieściła pięć osób wraz z pilotem. Fotele były rozmieszczone w dwóch rzędach z przodu dwa i z tyłu trzyosobowa kanapa. Całkowicie od nowa zaprojektowano oszklenie oraz drzwi, które były odsuwane do tyłu. W przedniej prawej części kadłuba zastosowano dodatkowe drzwi do wsuwania noszy. Pozostałe główne elementy SM-1 takie jak: silnik, przekładnia, wirnik, belka ogonowa oraz główne podwozie pozostały bez zmian. Prototyp SM-2 został oblatany 18 listopada 1959 r., a wkrótce potem przeszedł próby zakładowe i certyfikacyjne. W efekcie badań śmigłowca SM-2 zmniejszono hałas układu wydechowego oraz znacznie wytłumiono w kabinie odgłosy pracy zespołu napędowego. Pierwsza oficjalna publiczna prezentacja śmigłowca SM-2 miała miejsce podczas tzw. Łódzkiego Salonu Lotniczego w ramach ogólnopolskich obchodów Święta Lotnictwa we wrześniu 1960 r. Śmigłowce SM-2 produkowano w czterech podstawowych wersjach: pasażersko- łącznikowej (stosowanej też do zadań patrolowych oraz obserwacji i korygowania ognia artylerii), szkolnej – wyposażonej w podwójny układ sterowania (pilot instruktor siedział wówczas obok szkolonego pilota), sanitarnej – do transportu rannych lub chorych (odmiana ta posiadała możliwość przewożenia poszkodowanego w kabinie z prawej strony, gdzie lekarz miał wgląd i mógł w każdej chwili ingerować w stan zdrowia) i dźwigowej – stosowana do celów ratowniczych nad lądem i wodą (wyposażona w dźwig z wyciągarką o nośności 120 kg). Na początku 1960 r. w wytwórni WSK PZL-Świdnik przystąpiono do uruchomienia produkcji pierwszych dziesięciu śmigłowców SM-2. Pierwszy seryjny SM-2 (numer fabryczny S2 01 001) trafił do 36. Specjalnego Pułku Lotniczego (Warszawa-Okęcie) w końcu 1960 r. Drugiego seryjnego SM-2 (S2 01 002) oblatał 3 lutego 1961 r. inż. Stanisław Gajewski. Piąty seryjny SM-2 (S2 01 005) do warszawskiego pułku dotarł w końcu lutego 1961 r. i tu też zorganizowano przeszkolenie pierwszych wojskowych pilotów na ten typ śmigłowca. W tym celu, z przedstawicielstwa wojskowego przy WSK PZL-Świdnik przyleciał do pułku kpt. Tadeusz Papajski. Po zapoznaniu się przeszkalanych z konstrukcją śmigłowca SM-2 oraz po zdaniu egzaminu teoretycznego przystąpiono na nim do szkolenia w powietrzu. Po odbyciu dwóch pierwszych ćwiczeń, mających na celu zapoznanie z techniką pilotowania śmigłowca SM-2, szkoleni w asyście instruktora odbywali kolejne loty do strefy pilotażu i tam pod jego okiem wykonywali wybrane elementy pilotażowe. Przeszkolenie było uproszczone z racji podobieństwa SM-2 do SM-1. Na podstawie Zarządzenia Szefa Wojsk Rakietowych i Artylerii WP nr 0142 z 31 grudnia 1961 r. postanowiono utworzyć cztery klucze śmigłowców SM-2 dla brygad rakiet operacyjno-taktycznych R-170: 1. Klucz Śmigłowców podległy pod 32. Brygadę Artylerii w Orzyszu, 2. Klucz Śmigłowców podległy pod 18. Brygadę Artylerii w Bolesławcu, 3. Klucz Śmigłowców podległy pod 20. Brygadę Artylerii w Choszcznie i 4. Klucz Śmigłowców podległy pod 36. Brygadę Artylerii w Biedrusku. Każdy z ww. kluczy śmigłowców miał dysponować trzema SM-2 i bazować w rejonie stanowiska dowodzenia brygady.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 12/2009

Wróć

Koszyk
Facebook
Tweety u�ytkownika @NTWojskowa Twitter