Śmigłowiec Mi-14 w służbie polskiej Marynarki Wojennej

Adam Gołąbek, Andrzej Wrona

Dostęp Polski do Morza Bałtyckiego nie tylko jest przywilejem, lecz także nakłada na nasze państwo obowiązki ochrony jego wód terytorialnych przed potencjalnym agresorem. Władze państwa muszą ponadto zapewnić siłom wojskowym oraz ludności cywilnej zabezpieczenie ratownicze nad tym akwenem. W tym celu do służby w polskiej Marynarce Wojennej wprowadzono jeden z najlepszych śmigłowców wykrywania i zwalczania okrętów podwodnych oraz ratowniczych w historii lotnictwa morskiego. Choć jego czas nieuchronnie dobiega końca, poszczególne egzemplarze tej konstrukcji nadal przechodzą przeglądy weryfikacyjne i remonty połączone z wydłużeniem resursów technicznych oraz kalendarzowych. Jak można sądzić, służba tego typu maszyn będzie trwała co najmniej do połowy lat dwudziestych XXI wieku.

Zakup Mi-14PŁ

W marcu 1980 roku podjęto decyzję o zakupie śmigłowców Mi-14 i przystąpiono do ponownego kompletowania załóg przeznaczonych do przeszkolenia.

Co ciekawe, wśród grupy siedmiu kompletnych załóg po raz kolejny znaleźli się piloci, którzy takowe szkolenie przechodzili trzy lata wcześniej. I tak wytypowano grupę personelu latającego z podziałem na pilotów, nawigatorów i techników pokładowych oraz techników naziemnych w następujących składach:

• dowódca Witold Depka, II pilot Lech Chorbatowicz, nawigator Stanisław Czarnecki, technik pokładowy Henryk Kaczmarek;

• dowódca Stanisław Ciołek, II pilot Krzysztof Bańkowski, nawigator Wacław Adamczyk, technik pokładowy Franciszek Bieńkowski;

• dowódca Stanisław Markowicz, II pilot Ryszard Sak, nawigator Andrzej Leszczyński, technik pokładowy Krzysztof Markowski;

• dowódca Mirosław Gola, II pilot Waldemar Czerniawski, nawigator Jan Kaczmarek, technik pokładowy Stanisław Maraśkiewicz;

• dowódca Zenon Ślepowroński, II pilot Stanisław Szymański, nawigator Tadeusz Pietkiewicz, technik pokładowy Wojciech Steckiewicz;

• dowódca Wojciech Pasik, II pilot Henryk Siewierski, nawigator Janusz Panfil, technik pokładowy Henryk Michalczyk;

• dowódca Marian Wysocki, II pilot Czesław Woźniak, nawigator Kazimierz Rymer, technik pokładowy Tadeusz Wincel.

Szkolenie teoretyczne i praktyczne było prowadzone w okresie od 17 listopada 1980 do 23 maja 1981 roku w bazie lotnictwa Floty Bałtyckiej ZSRR w Donskoje. Od początku kursu przystąpiono do realizacji części praktycznej. W odróżnieniu od pierwszego szkolenia przeprowadzonego trzy lata wcześniej szkolące się polskie załogi wykonywały loty na pierwszych sześciu zamówionych przez Polskę śmigłowcach Mi-14 w wersji PŁ, które zeszły z taśm produkcyjnych od kwietnia do czerwca 1980 roku. Od razu otrzymały one numery taktyczne składające się z czterech ostatnich cyfr numeru seryjnego, tj. od A1001 do A1006.

Seria pierwszych sześciu śmigłowców wykonanych na zamówienie Polski charakteryzowała się nisko umieszczonymi drzwiami tratwy ratunkowej po lewej tylnej stronie kadłuba, prostokątnym wgłębieniem o zaokrąglonych końcach na uchwyt zrzutu tratwy w lewej, dolnej części kadłuba oraz wciągarką ŁPG-2 z mechanizmem umieszczonym na zewnątrz kadłuba nad drzwiami kabiny transportowej, a także płaskimi okrągłymi szybami z boków kadłuba.

Szkolenie praktyczne zakończono 23 maja 1981 roku i polskie załogi powróciły do kraju. Wśród wyszklonego personelu było także dwóch instruktorów – kpt. pilot Witold Depka oraz por. pilot Mirosław Gola.

Polskie maszyny po przeprowadzonych przeglądach przez stronę radziecką przygotowano do przebazowania. Pierwszy termin wyznaczono na 11 lipca, jednak ostatecznie wszystkich sześć śmigłowców zostało przebazowanych przez pilotów radzieckich do Darłowa 15 lipca 1981 roku i weszły na stan 28. Eskadry MW. Maszyny były oznaczone nadanymi numerami bocznymi i miały oznaczenia lotnictwa radzieckiego – czerwone gwiazdy. W ciągu dwóch dni wszystkie egzemplarze otrzymały polskie szachownice i zostały sprawdzone pod względem technicznym przez wyznaczoną grupę pilotów i techników. Już pięć dni później odbyły się pierwsze loty szkolne na nowym typie śmigłowca. Przez kolejne dwa lata trwało bardzo intensywne szkolenie związane z planowanym dostarczeniem następnych sześciu egzemplarzy zamówionych pod koniec 1982 roku.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 3/2019