Starfightery nad Wietnamem

Jarosław Dobrzanski

Lockheed F-104 Starfighter miał być jednym z najważniejszych samolotów spodziewanej w czasach Zimnej Wojny konfrontacji zbrojnej między NATO a Układem Warszawskim. Do konfrontacji na masową skalę w Europie nie doszło, doszło za to na mniejszą skalę w Wietnamie i tam Starfightery USAF zjawiły się dwukrotnie i były intensywnie wykorzystywane do różnych zadań bojowych.

Chociaż F-104 Starfighter był konstrukcją amerykańską, US Air Force nie były jego największym użytkownikiem. USAF eksploatowały w niewielkich liczbach dwie jednomiejscowe wersje bojowe – myśliwską F-104A, używaną w jednostkach Air Defense Command (Dowództwa Obrony Powietrznej) i wyprodukowaną w zaledwie 77 egzemplarzach myśliwsko – bombową F-104C, używaną tylko przez jedną jednostkę Tactical Air Command – 479. Tactical Fighter Wing (pol.: Taktyczne Skrzydło Myśliwskie)  stacjonujące w bazie George w Kalifornii. Te właśnie samoloty, z uwagi na ich większą uniwersalność i zdolność do tankowania w powietrzu dwukrotnie wysłano do południowo – wschodniej Azji.

Amerykańska przewaga zagrożona

Wojna w Wietnamie jako otwarty konflikt zbrojny między Stanami Zjednoczonymi a Demokratyczną Republiką Wietnamu rozpoczęła się 2 sierpnia 1964 r. od incydentu w Zatoce Tonkińskiej, gdy amerykański niszczyciel USS Maddox, wykonujący zadania zwiadu elektronicznego został na wodach międzynarodowych zaatakowany przez kutry torpedowe marynarki DRW i z pomocą samolotów US Navy z lotniskowca USS Ticonderoga odparł atak. Po tym zdarzeniu Kongres przegłosował Rezolucję Tonkińską, uprawniającą prezydenta Johnsona do użycia konwencjonalnych sił wojskowych w Azji Południowo – Wschodniej. 5 sierpnia 1964 r. samoloty marynarki zbombardowały bazy marynarki północnowietnamskiej i zbiorniki paliwa w ramach operacji odwetowej Pierce Arrow. Rozpoczęły się też operacje lotnictwa amerykańskiego i południowowietnamskiego nad Laosem, wymierzone w szlaki przerzutowe Viet Congu wiodące z Wietnamu Północnego do Południowego. W lutym 1965 r. w odpowiedzi na ataki Viet Congu na bazy wojsk amerykańskich w Wietnamie Południowym lotnictwo amerykańskie i południowowietnamskie przeprowadziło operacje o kryptonimie Flaming Dart – ataki na bazy armii DRW w Wietnamie Północnym i zgrupowania Viet Congu w Wietnamie Południowym. Trzeciego marca 1965 r. rozpoczęła się operacja Rolling Thunder – trwająca 44 miesiące kampania bombardowań Wietnamu Północnego.

Amerykańskie samoloty, głównie F-105 Thunderchief atakujące cele w Wietnamie Północnym zaczęły być przechwytywane przez północnowietnamskie myśliwce MiG-17. Zagrożenie z ich strony było duże, ponieważ wprowadzona przez prezydenta Lyndona Johnsona i sekretarza obrony Roberta McNamarę w obawie przed bezpośrednim zaangażowaniem się w wojnę ZSRR i Chin kunktatorska taktyka prowadzenia działań przeciw Wietnamowi Północnemu nie zezwalała na atakowanie wielu celów, w tym wietnamskich lotnisk. Dzięki temu przestarzałe i nieliczne wietnamskie myśliwce operowały bez przeszkód. Były naprowadzane przez naziemnych kontrolerów radarowych, pojawiały się w powietrzu w momencie, gdy miały chwilową przewagę, atakowały i znikały. Z tego względu pojawiła się konieczność zapewnienia im eskorty myśliwskiej. Początkowo stanowiły ją samoloty F-100 Super Sabre, ale z uwagi na swoją niewielką prędkość, krótki zasięg i brak radaru niezbyt nadawały się do tej roli. Wiadomo było, że spośród posiadanych przez USAF samolotów najlepsze do tych zadań są F-104C, jednak dowództwo PACAF (Pacific Air Force) początkowo nie chciało ich tam wysłać. Decydujący impuls pojawił się 4 kwietnia, kiedy osłaniana przez F-100 formacja F-105, bombardująca most Thanh Hoa została zaatakowana przez wietnamskie MiGi-17, które zestrzeliły dwa Thunderchiefy. Kolejnym czynnikiem była konieczność zapewnienia latającym nad Zatoką Tonkińską samolotom wczesnego ostrzegania Lockheed EC-121D Warning Star osłony przed myśliwcami wietnamskimi i chińskimi, stacjonującymi na wyspie Hainan. Z tych powodów podjęto decyzję o przebazowaniu Starfighterów z 479. TFW do Wietnamu. Jako pierwszy w rejon działań wojennych wysłany został 476. Tactical Fighter Squadron ( pol.: Taktyczny Dywizjon Myśliwski; TFS).

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 6/2016