Stella Polaris w Gdyni
Jan Tymiński
3 września 1933 roku o godzinie 8.30 wpłynął do gdyńskiego portu luksusowy jacht motorowy Stella Polaris. Jednostka miała na pokładzie 200 pasażerów – Amerykanów, Francuzów, Anglików i Skandynawów, którzy odbywali rejs turystyczny po Morzu Bałtyckim.
Jacht motorowy Stella Polaris zbudowany został dla armatora Bergen Steamship Company w szwedzkiej stoczni Götaverken w Göteborgu. Cena zakupu wynosiła 4 692 511 koron norweskich. Zwodowany był 11 września 1926 roku. Statek miał 127 metrów długości, szerokości 15,5 m i mógł pomieścić 200 pasażerów. Znak wywoławczy to LGCF/LCYZ. Norweska firma okrętowa Bergen Steamship Company, założona została w Bergen 12 grudnia 1851 roku. Początkowo jej głównym celem było ustanowienie regularnych połączeń pomiędzy Bergen, a portem w Hamburgu. Jej tradycją było nazywanie swych statków zjawiskami atmosferycznymi i nazwami astronomicznymi. „Stella Polaris”, to łacińska nazwa „North Star”, gwiazda w gwiazdozbiorze Małego Niedźwiedzia.
W Norwegii, w drugiej połowie lat dwudziestych ubiegłego stulecia, żegluga rozwijała się dynamicznie. Statki towarowe były najliczniej budowanymi jednostkami. Rosnący dobrobyt krajów uprzemysłowionych spowodował, że coraz więcej firm żeglugowych zainwestowało również w rynek morskich rejsów wycieczkowych. Wśród nich znalazła się norweska firma żeglugowa The Bergenske Steamship Company, która odniosła sukces dzięki parowemu jachtowi Meteor. 4 sierpnia 1925 roku przedsiębiorstwo żeglugowe Bergenske Steamship Company zawarło umowę na nowy statek pasażerski, przeznaczony wyłącznie do luksusowych rejsów. Kształt kadłuba planowanego statku został zainspirowany przez wcześniejszy jacht Meteor, ale w odróżnieniu od niego – był parowcem – napęd Stelli Polaris zasilany był przez dwa silniki wysokoprężne Burmeister & Wain, o łącznej mocy 5300 KM, które pozwalały osiągać prędkość maksymalną 17,5 węzła. Przetarg na budowę wygrała stocznia Götaverken w Göteborgu, chociaż wcześniej nie budowała statków pasażerskich, a tym bardziej luksusowego statku wycieczkowego. Większość mebli została zaprojektowana i zbudowana przez podwykonawców. Na przykład firma Selander&Sons była odpowiedzialna za całą obróbkę drewna na pokładzie.
Matką chrzestną została Lillie Lehmkuhl, córka dyrektora firmy Kristofer Lehmkuhl. 26 lutego 1927 roku, o godzinie 12.00, Stella Polaris wyruszyła do Tilbury w Anglii, gdzie pobrała zaopatrzenie i zaokrętowała pasażerów. Dziewiczy rejs przebiegał przez Lizbonę w Portugalii aż po Morze Śródziemne. Już podczas pierwszego rejsu Stella Polaris okrzyknięta został najsłynniejszą jednostką firmy, ale także jednym z najbardziej znanych statków wycieczkowych na świecie.
W okresie wiosny i jesieni, statek zwykle odwiedzał cieplejsze rejony, takie jak Morze Śródziemne czy też Wyspy Kanaryjskie. W miesiącach letnich wykorzystywany był na wodach północnych, takich jak wybrzeże Norwegii i Morze Bałtyckie. Latem 1930 roku Stella Polaris popłynęła razem z drugim jachtem turystycznym armatora Bergen Steamship Company Meteor na Islandię z okazji obchodów jej tysiąclecia. Podczas jednego z rejsów turystycznych, 3 września 1933 roku jacht wpłynął do gdyńskiego portu. Stella Polaris miał na pokładzie 200 pasażerów. Statek wprowadzony został do Basenu Marszałka Piłsudskiego, gdzie zacumował przy Nabrzeżu Polskim, obok magazynów American Scandic Line, naprzeciwko charakterystycznych zbiorników dla melasy firmy Polski Melas. Turyści ze statku przez kilka godzin zwiedzali miasto, po czym około godziny 11.00 odpłynęli do Sopotu, a stamtąd dalej kontynuowali rejs po Bałtyku. Ze względu na tylko kilkugodzinny pobyt statku w Gdyni, informacje w prasie na ten temat ograniczyły się do krótkich wzmianek i zapisów w kronikach portowych.
Początkowo, podczas regularnych rejsów statek zabierał około 200 pasażerów, w późniejszych latach ich liczba została ograniczona. 12 czerwca 1937 roku, na północ od miasta Aramssundet, Stella Polaris zderzyła się z norweskim statkiem towarowym Nobel, który załadowany był dynamitem i amunicją, Statek ten, w wyniku kolizji zatonął, ale bez detonacji materiałów wybuchowych. Stella Polaris doznała jedynie drobnych uszkodzeń dziobu. Statek kontynuował rejsy turystyczne aż do wybuchu II wojny światowej, kiedy to zakotwiczony został w Oslo. Tam też zastał go niemiecki atak na Norwegię 9 kwietnia 1940 roku.
30 października 1940 roku Stella Polaris została przejęta przez niemiecką marynarkę wojenną.
Pełna wersja artykułu w magazynie MSiO 1-2/2019