Straty osobowe Kriegsmarine i jedndnostek podległych na Wybrzeżu w czasie Wojny Polskiej 1939 roku
Andrzej S. Bartelski
Straty osobowe Kriegsmarine
i jedndnostek podległych
na Wybrzeżu w czasie Wojny Polskiej 1939 roku
Wydaje się zaskakujące, że choć od zmagań o polskie Wybrzeże minęło 75 lat to, jak do tej pory, w polskiej literaturze przedmiotu nie podnoszono problematyki strat jakie niemiecka marynarka poniosła w trakcie działań przeciwko Polsce w 1939 roku. Dlatego też artykuł ten stara się uzupełnić tę lukę i w oparciu o niemieckie archiwalia oraz osobowe listy strat przedstawić pierwszą estymację dotyczącą strat osobowych Kriegsmarine podczas walk o Wybrzeże.
Podstawą na której autor opiera swoje wywody są z jednej strony sprawozdania sporządzone przez Allgemeines Marinehauptamt Marinewehramt (AMA/M Wehr), General der Luftwaffe beim Oberbefehlshaberder Marine (Gen.d.Lw.b.Ob.d.M.) oraz Dzienniki Działań Bojowych (Kriegstagebuch– KTB) poszczególnych jednostek Kriegsmarine. Z drugiej strony uzupełnieniem powyższych dokumentów była imienna lista strat dołączona do podsumowania Kampanii Polskiej sporządzonej w styczniu 1940 roku przez Marinenachrichtendienst Polen oraz niemiecka internetowa baza danych osób poległych podczas drugiej wojny światowej opublikowana na stronie Volksbund.de.
Poniższe wyliczenia są jedynie szacunkami i stanowią podstawę do dalszych badań. Niemieckie straty zostały zaprezentowane w rozbiciu na siły morskie (Kriegsmarine) oraz lotnicze (zarówno jednostki lotnictwa morskiego, jak i Luftwaffe).
Kriegsmarine (Marynarka Wojenna)
Zgodnie z wyliczeniami AMA/M Wehr sporządzonymi 31 października 1941 roku straty poniesione przez niemiecką marynarkę wojenną podczas kampanii w Polsce zamykały się liczbą 31 zmarłych (w tym: 12 podoficerów, 18 szeregowych oraz 1 pracownik cywilny) oraz 134 rannych (w tym: 1 oficer, 2 podoficerów oraz 131 szeregowych)na morzu, oraz 16 zmarłych (w tym: 1 oficer, 1 podoficer oraz 14 szeregowych)na lądzie. Spis ten niestety nie wyszczególnia rozbicia na poszczególne okręty oraz daty kiedy te straty wystąpiły. Jednakże w oparciu o Dzienniki Działań Bojowych poszczególnych okrętów i jednostek, możemy pokusić się o stworzenie takowego szczegółowego spisu. Poniżej w kolejności chronologicznej zaprezentowano poszczególne straty poniesione przez jednostki Kriegsmarine.
Zgodnie z raportem dr. Ernsta Heinsiusa (chirurga i lekarza okrętowego oraz oficera medycznego na pancerniku Schleswig-Holstein) z dnia 5 września 1939 roku, straty 3. Marine-Stoßtrupp-Kompanie podczas ataków na Westerplatte1 września wynosiły łącznie: 15 zabitych, 56 ciężko rannych (1 marynarz zmarł w następstwie otrzymanych ran) oraz około 40 lekko rannych.
Co więcej, jak wynika z listy Marinenachrichtendienst Polen 15 września 3. Marine-Stoßtrupp-Kompanie podczas zajmowania Portu Wojennego Gdynia utraciła kolejnego zabitego.
W trakcie działań wojennych załoga pancernika Schleswig-Holstein utraciła 3 zabitych i 18 rannych. W Dzienniku Działań Bojowych pancernika możemy odnaleźć następujące straty: 1 września w wyniku wybuchu własnego granatu w lufie działa 15 cm ciężko rannych zostało4 marynarzy (jeden zmarł później w wyniku odniesionych ran); 2 września na wysuniętym stanowisku obserwacyjnym(korygującym ogień pancernika) od ognia polskiej artylerii śmierć poniósł 1 podoficer, a 1 marynarz został ranny; wreszcie 27 września podczas potyczki z polską artylerią nadbrzeżną w wyniku bezpośredniego trafienia pociskiem 152 mm rannych zostało 15 marynarzy (z których jeden zmarł z ran).
Z kolei w oparciu o raport bojowy, spisany3 września tuż po porannej potyczce artyleryjskiej (którą szczegółowo opisujemy w innym miejscu numeru) przez dowódcę niszczyciela Leberecht Maaß, kmdr. ppor. Fritza Bassengego, możemy ustalić, że podczas porannego boju artyleryjskiego z siłami polskimi straty wyniosły 4 zabitych oraz 4 rannych marynarzy. Także i na pokładzie towarzyszącej jednostki – niszczyciela Wolfgang Zenker – kolejnych 2 marynarzy zostało rannych od odłamków.
Również i dowodzący siłami przeciwminowymi kmdr Friedrich Ruge w swoim Dzienniku Działań Bojowych raportował o stratach poniesionych na podległych mu jednostkach. Pierwszą z nich było 5 rannych na pokładzie trałowca Otto Braun, którzy zostali poszkodowani 12 września w wyniku bezpośredniego trafienia pociskiem polskiej baterii nadbrzeżnej (opis tego zdarzenia również można znaleźć w tym numerze). Oczywiście także i w przypadku utraty 1 października trałowca M 85 nie obyło się bez strat osobowych – poległo 23 podoficerów i marynarzy, a dalszych 10 zostało rannych.
Pełna wersja artykułu w magazynie MSiO Special 4/2014