Super Mystere w Izraelu
Martin Pospíšil
Super Mystere w Izraelu
Błyskawiczny rozwój techniki lotniczej na przełomie lat 50. i 60. XX wieku spowodował, że wiele typów samolotów, całkiem nowych jeśli wziąć pod uwagę rok oblotu i rozpoczęcia seryjnej produkcji, niedługo po wprowadzeniu do uzbrojenia było zastępowanych przez nowe maszyny, cechujące się znacznie lepszymi osiągami, dysponujące bardziej zaawansowanym wyposażeniem i skuteczniejszym uzbrojeniem. Izrael, z racji nieustannych kłopotów budżetowych, nie mógł sobie w tym czasie pozwolić na zbyt częstą wymianę wielu typów samolotów, na dodatek używanych w znacznej liczbie – jak choćby arabscy sąsiedzi, dlatego musiał rekompensować czynnik ilości jakością sprzętu. Kryzys sueski z 1956 r. dobitnie pokazał, że Hel HaAwir potrzebują nowoczesnego myśliwca cechującego się znacznym zasięgiem.
Niestety, wynik wojny w żaden sposób nie „obniżył temperatury” konfliktu, który rozgorzał na Bliskim Wschodzie, ba nawet go podsycił. Kraje arabskie szybko uzupełniły poniesione podczas wojny straty w uzbrojeniu i sprzęcie wielkimi zakupami w Związku Sowieckim i u jego satelitów, notabene często broni znacznie nowocześniejszej. Właśnie wprowadzenie do uzbrojenia przeciwników naddźwiękowych myśliwców MiG-19 oraz odrzutowych bombowców Ił-28 zmusiło Izrael do szybkich kontrposunięć, a więc zakupu samolotów nowej generacji. Wybór był na dobrą sprawę oczywisty, z racji ówczesnej jednoznacznej orientacji w sferze zakupów podstawowych rodzajów uzbrojenia, w tym także sprzętu lotniczego, na Francję. Z tego powodu pod koniec 1956 r. zapadła decyzja, że zasadniczym perspektywicznym samolotem myśliwskim Hel HaAwir będzie „gorąca nowość” firmy Dassault – Super Mystere B-2.
Był to pierwszy zachodnioeuropejski samolot, który przekroczył prędkość dźwięku w locie poziomym. Jego pierwszy prototyp został oblatany 2 marca 1955 r. Bazował on na myśliwcu Mystere IVA, używanym także przez izraelskie lotnictwo (zobacz „Lotnictwo” 7/2012), i chociaż Francja deklarowała swą niezależność od Stanów Zjednoczonych w kwestii rozwoju techniki lotniczej, wykorzystywał on wiele rozwiązań amerykańskiej maszyny North American F-100 Super Sabre. Z pewnością należało do nich skrzydło o kącie skosu 45° oraz płaski przód z owalnym wlotem powietrza. Nowością z punktu widzenia izraelskiego lotnictwa był także spadochron hamujący. Samolot był uzbrojony w dwa 30 mm działka DEFA 552, zamontowane w kadłubie, a na czterech węzłach podwieszeń można było podwiesić uzbrojenie (lub jego kombinację z dodatkowymi zbiornikami paliwa) o masie do 2500 kg. Z racji stosunkowo zaawansowanego i rozbudowanego wyposażenia elektronicznego, był to samolot naprawdę wielozadaniowy. Największym problemem, jaki trzeba było rozwiązać, była długość rozbiegu nowych maszyn. Niezbędne stało się poszerzenie i wydłużenie pasów startowych w niektórych izraelskich bazach.
Francja zaoferowała zakup 18 maszyn Super Mystere B-2 już jesienią 1955 r. Ze względu na – wspomniane już – problemy finansowe Izraela, kontrakt zawarto dopiero pod koniec 1956 r., z opcją na rozszerzenie zamówienia o dalszych sześć maszyn. Z tego zapisu oczywiście skorzystano, a w 1960 r. zamówienie rozszerzono o kolejnych 12 maszyn. W lutym 1957 r. samolot przetestował u producenta Danny Szapira, a we wrześniu kolejnego roku do Francji przyleciała na przeszkolenie pierwsza grupa izraelskich lotników. Z powodu kilkakrotnego przesuwania terminu podpisania kontraktu oraz informacji o postępach rozwoju następcy Super Mystere – samolotu Mirage III, który na mocy nowych decyzji dowództwa Sił Obronnych Izraela miał stać się trzonem uzbrojenia Hel HaAwir, ostatecznie zakupiono jedynie 36 fabrycznie nowych maszyn Super Mystere B-2.
Dostawy rozpoczęły się 4 grudnia 1958 r., gdy w bazie Hacor wylądowało pierwszych sześć izraelskich Super Mystere. W samoloty zaczęto wyposażać 105. tajeset „Hakraw” (skorpion), który reaktywowano 20 sierpnia 1958 r. Jego dowódcą mianowano Jakowa Newo. Chociaż do pierwszego lotu operacyjnego Super Mystere Hel HaAwir wystartowały w marcu 1959 r., oficjalnie dywizjon osiągnął gotowość dopiero pod koniec roku. Samolot został w Izraelu nazwany Sambad (akronim powstały z nazwy Super Mystere B-2). Nowe myśliwce stały się najnowocześniejszymi myśliwcami izraelskiego lotnictwa, którą to rolę przejęły od „starszych braci” – Mystere IVA, te zaś były nimi jedynie dwa lata.
Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 5/2013