Symbol siły US Navy – Krążowniki typu Ticonderoga cz. 2

Sławomir J. Lipiecki

Krążowniki rakietowe z systemem AEGIS/BMD stanowią obecnie „kościec” sił morskich US Navy. Okręty te są uniwersalnymi platformami bojowymi, przystosowanymi zarówno do zwalczania statków powietrznych, jednostek nawodnych i podwodnych, jak również zapewniania kompleksowej obrony grupom bojowym lotniskowców oraz siłom desantu. Wykorzystywane są również do precyzyjnych uderzeń na obiekty lądowe.

W ostatnich latach zainicjowano serię projektów, które mają wydłużyć okres eksploatacji tych jednostek. Modernizowane w ramach programu SLEP (Service Life Extension Program) krążowniki mają dysponować jeszcze większymi możliwościami wykrywania i namierzania statków powietrznych (w tym także tych o minimalnej skutecznej powierzchni odbicia), pocisków balistycznych, peryskopów i chrapów okrętów podwodnych. Mają być też lepiej zoptymalizowane pod kątem działania w środowisku sieciocentrycznym (NCE), co obejmuje m.in. usprawniony tryb pracy pasywnej przy współpracy z zewnętrznymi środkami wsparcia, np. z lotnictwem.

Modernizacje

Od początku lat 90. XX w. poszczególne okręty przechodziły standardowe przeglądy techniczne, w czasie których implementowano wiele różnego rodzaju modyfikacji. Przyczyniało się to do pogłębiania różnic nie tylko między poszczególnymi liniami rozwojowymi, ale nawet konkretnymi jednostkami.

Począwszy od USS Thomas S. Gates, na wszystkich kolejnych okrętach instalowano zmodernizowane armaty Mk 45 Mod. 1 kal. 127 mm, a następnie Mod. 2. Prace obejmowały także instalację zestawów obrony bezpośredniej Mk 15 Phalanx kal. 20 mm w wersji Block 1. Na początku lat 90. XX w. dla systemów WRE AN/SLQ-32 opracowano zmodernizowaną konsolę, za pomocą której można było kontrolować maksymalnie sześć wyrzutni celów pozornych (wcześniej cztery) systemu Mk 36 SRBOC. Dodatkowo zamontowano sześć dwururowych wyrzutni Mk 169 dla pocisków Nulka. Wystrzeliwują one cele pozorne na dystans aż 13-14 km od okrętu.

Na USS Chancellorsville i USS Chosin zintegrowany system ZOP zmodernizowano do standardu AN/SQQ-89(V)12. Wykorzystuje on system kierowania ogniem Mk 116 Mod. 7 z komputerem AN/UYK-43 oraz nowy hydrolokator kadłubowy AN/SQS-53D, który jest zmodernizowaną wersją serii AN/SQS-53B, opartą na rozwiązaniach z sektora cywilnego Commercial Of The Shelf (COTS). Poza tym sieć AN/SQS‑89(V)12 otrzymała modyfikacje w ramach projektu Torpedo Alertment Upgrade. Ich celem było zwiększenie bezpieczeństwa okrętów poprzez poprawienie efektywności wykrywania zagrożeń podwodnych w postaci torped. Cały układ wyposażono w podsystemy CITP (Common Integrated Tactical Picture), AN/USQ-132 TDSS (Tactical Decision Support System) oraz SIMAS II (Sonar In-situ Mode Assessment System).

Kolejną istotną innowacją było stopniowe wprowadzanie na wszystkie jednostki od modyfikacji Baseline 2 wzwyż systemu łączności i komunikacji satelitarnej, działającego na skrajnie wysokiej częstotliwości EHF (Extremely High Frequency). System nadawczo-odbiorczy AN/USC-38 powstał w ramach programu NESP (Navy Extremely High Frequency Satellite Communications Program), którego celem było stworzenie wspólnej sieci komunikacyjnej dla okrętów nawodnych, podwodnych i instalacji brzegowych w ramach rozwoju programu przeciwbalistycznego BMD. Ponadto jednostki dozbrojono w dwa lub cztery zestawy zdalnie naprowadzanych armat kal. 25 mm M242 Bushmaster.

Najistotniejszych zmian dokonywano w głównym systemie dowodzenia i zarządzania walką AEGIS. Okręty serii Baseline 2 dostosowano do systemu AEGIS Baseline 2A, a jednostki zmodyfikowane do wariantu Baseline 3 otrzymały system AEGIS w wersji Baseline 3A (co realnie odpowiadało wersji Baseline 5, którą następnie dalej rozwijano). Zmiany polegały na zainstalowaniu komputerów AN/UYK‑43 w miejsce AN/UYK-7. Z kolei konsole OJ‑194 zmodernizowano do wersji OJ‑194B z zachowaniem standardu wyświetlania AN/UYA-4. Wprowadzenie komputerów AN/UYK-43 było wymuszone m.in. wymianą radaru obserwacji powietrznej i nawodnej AN/SPS-49(V)7 na najnowszy wówczas AN/SPS-49(V)8. Wraz z wprowadzeniem AEGIS Baseline 2A na wszystkie jednostki wprowadzono zintegrowany system walki podwodnej AN/SQQ-89(V)3. Do systemu AEGIS zaimplementowano modernizację LRST (Long-range Search and Track), pozwalającą na wykorzystywanie pocisków przeciwlotniczych o wydłużonym zasięgu Standard SM-2ER Block IV. Rozwiązanie to testowano od lipca 1994 r. na jednostce USS Lake Erie, która ostatecznie była jedynym krążownikiem, na którym wprowadzono w życie pierwszą fazę linii rozwojowej AEGIS Baseline 5. Modyfikacja LRST stanowiła pierwszy krok do stworzenia zintegrowanego systemu dowodzenia i kierowania ogniem w systemie obrony przeciwbalistycznej AEGIS/BMD (Automatized Electronic Guidance Interconected System Balistic Missile Defense).

Drugą fazę zmian pominięto, gdyż przewidziano ją wyłącznie dla niszczycieli typu Arleigh Burke, natomiast trzeci etap (Baseline 5 Phase 3) przeznaczono w pierwszej kolejności dla jednostek linii rozwojowych Baseline 3 i Baseline 4. Standard ten obejmował m.in. usprawnienie systemu pozahoryzontalnego namierzania celu OTH-T (Over-The-Horizon-Targeting) dla pocisków manewrujących serii RGM-109 TLAM (Tomahawk Land Attack Missile). Osiągnięto to dzięki instalacji jednokierunkowego podsystemu odbiorczego TADIXS-B (TActical Data Information eXchange Subsystem – B), który może zarówno otrzymywać informacje o celach od systemów umiejscowionych na lądzie, jak również posiada dostęp do bieżących danych wywiadowczych, odbieranych za pomocą układu TRE (Tactical Receive Equipment) model AN/USQ-101(V)3. Jednocześnie podsystem OTCIXS (Officer in Tactical Command Information eXchange Subsystem) dalej zapewniał dwukierunkową wymianę informacji między różnymi okrętami nawodnymi wewnątrz oraz na zewnątrz zespołu operacyjnego.

Kolejnym krokiem było zintegrowanie z jednostką systemu wykrywania i określania kierunku pochodzenia sygnałów radarowych i radiowych CDF/RDF (Combat Direction Finding/Radio Direction Finding) serii AN/SRS-1. Złożony on jest z różnych anten, w tym kierunkowej DF (Direction Finding) oraz odbierających sygnały na bardzo wysokiej VHF (Very High Frequency) i najwyższej częstotliwości UHF (Ultra High Frequency). Poza tym wyposażony jest w podsystem ADAS (Automated Digital Acquisition Subsystem), który automatycznie rozpoznaje i klasyfikuje odbierane przez anteny emisje. Cały system AN/SRS‑1 bazuje na powszechnie dostępnych komponentach zgodnie z technologią COTS. Zmiany nastąpiły także w podsystemie zobrazowania ADS (Aegis Display System), który wyposażono w nowe konsole OJ-663, działające w standardzie wyświetlania AN/UYQ-21. Ostatnią istotną zmianą było zamontowanie nowego systemu kierowania ogniem dla pocisków manewrujących ATWCS(V)3 (Advanced Tomahawk Weapon Control System), który również oparty jest na technologiach COTS o otwartej architekturze.

Pełna wersja artykułu w magazynie MSiO 5-6/2020