System bezzałogowy Orłan-10

Andrij Charuk

Obecna wojna rosyjsko-ukraińska może pretendować do miana „wojny dronów”. Bezzałogowe statki powietrzne różnych klas i typów są szeroko stosowane przez obie walczące strony i aktywnie wpływają na przebieg działań wojennych. Wśród nich można wyróżnić takie, które stały się symbolem tych środków bojowych – po stronie ukraińskiej jest to Bayraktar TB2, po rosyjskiej zaś niewątpliwie mniejszy Orłan-10.

Orłan-10 to wielofunkcyjny bezzałogowy kompleks lotniczy, stworzony przez dział bezzałogowych systemów powietrznych spółki Specjalne Centrum Technologiczne (STC) z Sankt Petersburga. Przedsiębiorstwo to od początku XXI wieku zaprojektowało i produkuje szereg BSP nazwanych Orłan-1, Orłan-2, Orłan-3, Orłan-10, Orłan-30 i Orłan-50. Najbardziej znanym i najpopularniejszym z nich jest Orłan-10. Jego projektowanie rozpoczęto w 2008 roku, a pewnym impulsem do tego była wojna z Gruzją, w czasie której wojska rosyjskie odczuły dotkliwy brak nowoczesnych środków rozpoznania, przede wszystkim BSP. Produkcja seryjna gotowych systemów jak na rosyjskie realia ruszyła dość szybko, bo już w 2010 roku.

Skład kompleksu

Jak większość BSP, Orłan-10 wchodzi w skład bezzałogowego kompleksu powietrznego, który w przypadku tego aparatu obejmuje:

• od trzech do sześciu bezzałogowców Orłan-10;

• naziemną mobilną stację kontroli na podwoziu trzyosiowego pojazdu ciężarowo-terenowego KamAZ-5350;

• przenośny panel kontrolny;

• wyrzutnię katapultę (w położeniu transportowym jest rozłożona w dwóch kontenerach);

• stację ładującą do ładowania akumulatorów BSP;

• generator diesla o mocy 5 kW, zapewniający działanie części naziemnej kompleksu w trybie autonomicznym;

• komplet narzędzi i części zamiennych.

Obsługa kompleksu obejmuje pięć osób: dowódcę załogi, operatora BSP, operatora ładunku użytkowego, technika i kierowcę elektryka.

Czas rozwinięcia i przygotowania elementów naziemnych kompleksu Orłan-10 wynosi do 30 minut, co jest długim okresem jak na system taktyczny. Z jednego punktu kontrolnego jednocześnie mogą być sterowane cztery drony (według innych danych trzy). Twórcy kompleksu deklarują możliwość stworzenia sieci lokalnej pomiędzy kilkoma punktami kontrolnymi – ma to pozwalać na sterowanie nawet trzema tuzinami BSP. W tym przypadku sterowanie konkretnym egzemplarzem jest przekazywane któremuś z włączonych do sieci operatorów. Nie wiadomo jednak, czy metoda ta jest stosowana w praktyce.

Mobilna naziemna stacja dowodzenia oraz przenośna centrala wyposażone są w przemysłowe laptopy z odpowiednim oprogramowaniem. Katapulta startowa to składany trójnóg, którego jeden z boków jest prowadnicą do startu BSP. Rozkłada go jedna osoba. Zasada działania katapulty jest podobna do kuszy, a rolę strzały pełni dron. Amortyzatory składają się z rurowych elastycznych gum i służą jako elementy napinające. Są one rozciągane ręcznie za pomocą mechanizmu blokowego poruszanego korbą.

Budowa bezzałogowca

Orłan-10 jest wykonany z materiałów kompozytowych i ma układ górnopłata z klasycznym usterzeniem ogonowym z pojedynczym statecznikiem pionowym i dwoma poziomymi. Kadłub jest półskorupowy o przekroju owalnym, z konstrukcją wzmocnioną dwiema podłużnicami. W jego przedniej części znajduje się silnik przykryty zamykaną klapą obsługową, w środku akumulator umieszczony w szczelnym pojemniku, zbiornik paliwa oraz system lądowania ze spadochronem. W części ogonowej znajdują się elementy wykonawcze układu sterowania, a także ładunek użyteczny stanowiący wyposażenie zadaniowe. Dodatkowe elementy wyposażenia mogą być również umieszczone w specjalnych wnękach w zewnętrznych sekcjach skrzydeł. Konstrukcyjnie skrzydła dzielą się na centropłat i dwie sekcje zewnętrzne.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW numer specjalny 19