System szkolenia śmigłowcowego dla Wojska Polskiego
Radosław Ciszewski
Podczas tegorocznej edycji Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego w Kielcach PZL-Świdnik, wchodzący w skład koncernu Leonardo, zaprezentował elementy oferty w ramach programu mającego na celu pozyskanie zintegrowanego systemu szkolenia pilotów śmigłowców, który został ogłoszony przez Agencję Uzbrojenia na początku tego roku. Potrzeba ta jest bardzo istotna i pilna, biorąc pod uwagę konieczność generacyjnej wymiany dużej liczby śmigłowców eksploatowanych w Siłach Zbrojnych RP i przejście na nowoczesne wiropłaty. Wraz z tym powiększa się struktura lotnictwa śmigłowcowego, będąca wynikiem m.in. podpisania umowy na zakup 96 śmigłowców uderzeniowych czy już realizowane dostawy maszyn wielozadaniowych z zakontraktowanej puli 32 AW149. Tymczasem obecnie wykorzystywane przez Lotniczą Akademię Wojskową śmigłowce, zwłaszcza Mi-2, nie spełniają wymagań dzisiejszego, nowoczesnego szkolenia. Są pozbawione kokpitów cyfrowych oraz kompleksowego zaplecza symulatorowego, a więc sytuacja ta jest nie do utrzymania, nawet w krótkim terminie. Maszyny Mi nie są w stanie zapewnić warunków adekwatnych do sprawnego szkolenia załóg na pozyskiwane nowe platformy śmigłowcowe.
Nowa generacja AW109
Jednym z elementów składowych oferty PZL-Świdnik są śmigłowce AW109M Trekker, czyli lekki wiropłat szkolno-bojowy, który jest najnowszym modelem rodziny AW109 o korzeniach sięgających końca lat 60. XX wieku. Trekker wywodzi się wprost z modelu AW109S Grand. AW109S został oblatany w 2016 roku, a następnie certyfikowany przez europejską agencję European Union Aviation Safety Agency (EASA) w 2017, a przez amerykańską Federal Aviation Administration (FAA) w 2019 roku. To bardzo udana konstrukcja, zapewniająca duży poziom bezpieczeństwa, dobre parametry lotne i łatwość obsługi serwisowej. Śmigłowiec jest wyposażony w czterołopatowy wirnik nośny o średnicy 10,83 m oraz dwułopatowy wirnik ogonowy o średnicy 1,94 m, a napędzany jest dwoma silnikami turbowałowymi Pratt & Whitney Canada PW207C o mocy startowej 735 KM (548 kW) każdy. Maksymalna masa startowa śmigłowca bez podwieszenia zewnętrznego wynosi 3175 kg, z użyciem haka ładunkowego zaś 3350 kg. W zależności od wybranej konfiguracji Trekker może przenosić trzy, cztery lub pięć wewnętrznych zbiorników paliwa o łącznej pojemności 575, 670 i 806 litrów. Kabina pasażerska ma długość 2,30 m przy podłodze, 1,9 m przy suficie, maksymalną wysokość 1,28 m i objętość 3,9 m 3 . Dostęp do niej zapewniają drzwi przesuwne o szerokości 1,40 m znajdujące się po obu stronach kadłuba. Trekker w odróżnieniu od modelu Grand wykorzystuje nowe podwozie w postaci płóz zamiast chowanego podwozia kołowego. Istotną różnicą między wcześniejszym AW109S, a modelem obecnym jest nowy zestaw awioniki IDU-680 firmy Genesys Aerosystems.
W prezentowanej na MSPO 2024 konfiguracji pierwszy pilot (siedzący po prawej stronie) ma do dyspozycji dwa wyświetlacze o wymiarach 152 × 203 mm (6 × 8 cala), drugi pilot ma zaś do dyspozycji jeden wyświetlacz 152 × 203 mm. Prawy i lewy wyświetlacz odpowiadają za prezentację podstawowych parametrów lotu, środkowy wyświetlacz jest zaś wielofunkcyjny. Pomiędzy lewym a środkowym wyświetlaczem znajduje się wyświetlacz zapasowy. Awionika obejmuje zintegrowane systemy sterowania lotem (FMS) z czteroosiowym autopilotem (AFCS), system syntetycznej wizji (SVS) wraz z prezentacją trasy lotu czy system ostrzegania o bliskości ziemi (TAWS) i nawigację satelitarną (GPS). W skład wyposażenia wchodzą radiostacje VHF/AM, dwa odbiorniki VOR i transponder IFF pracujący w trybie Mode S.
Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 10/2024