Szwedzka broń pancerna 1920–1945

Zbigniew Lalak

W okresie I wojny światowej Szwecja zachowała neutralność. Sztab Generalny – Generalstab, pilnie śledził wszystkie informacje napływające z frontu, w tym także te dotyczące użycia przez obie strony nowych rodzajów uzbrojenia. Na początku lutego 1918 roku do Berlina przybyła delegacja szwedzkich oficerów, których zadaniem było zapoznanie się najnowszymi modelami uzbrojenia i wyposażenia. Szwedzi mieli możliwość obejrzenia zdobycznego brytyjskiego czołgu Mk I oraz kilku samochodów pancernych.

Po powrocie do Sztokholmu opracowany został specjalny raport, w którym zalecano zakup egzemplarzy modelowych pojazdów pancernych w celu zapoznania się z ich możliwościami wykorzystania w armii. Szef Sztabu Generalnego gen. K.G. Bildt zgodził się na wykorzystanie kwoty 40 000 koron na zakup „lekkiego czołgu brytyjskiego” celem prób, jednakże zakup ten miał zostać zrealizowany do 1920 roku, a już w lipcu 1919 roku zrezygnowano z tego pomysłu, gdy okazało się, że nie ma wystarczających funduszy. Dopiero w lutym 1921 roku Departament Artylerii Armii Królewskiej (Kungliga Armëförvaltningens Artlleridepartemente – KAAD), zgodził się na wyasygnowanie odpowiedniej sumy na zakup „pomocy technicznych”, w tym na kupno czołgów. Zgoda częściowo podyktowana była obawą przed wybuchem rewolucji i po prostu chciano jak najszybciej wyposażyć armię w czołgi, które mogłyby okazać się bezcenne w walkach ulicznych. Do Berlina udał się kpt. Rheinhold, który spotkał się z kpt. Waltherem Elliotem oraz inż. Wilhelmem Uge, którzy reprezentowali stronę niemiecką. Niemcy zaproponowali sprzedaż 10 sztuk czołgu lekkiego LK II, po negocjacjach ustalono cenę 18 000 SKK za egzemplarz. Stronę szwedzką reprezentowała firma C.G. Böcksrtom AB, która zakupiła „ciągniki rolnicze” oraz złom stalowy od niemieckiej firmy Steffens und Heymann. Szwedzi kupili także zapas części zamiennych do silników oraz układu jezdnego. Czołgi zostały rozmontowane i wysłane do Sztokholmu. Składanie i montaż końcowy miał osobiście nadzorować konstruktor czołgu LK II, inż. Josef Vollmer. We wrześniu do Szwecji przybyły podwozia, które zmontowano do listopada, 10 grudnia dostarczono „złom stalowy”, czyli płyty kadłubów. Niemcy musieli zachować daleko idącą ostrożność, gdyż zgodnie z ustaleniami Komisji Międzysojuszniczej nie wolno im było eksportować uzbrojenia do państw trzecich. W kwietniu 1922 roku został zmontowany pierwszy czołg LK II, który otrzymał oznaczenie Stridvagn m/21 (Strv m/21). W ciągu trzech miesięcy wszystkie czołgi udało się zmontować i uruchomić. Pojazdy otrzymały numery rejestracyjne od 1 do 10.

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia 3/2020