Tiger Ausf. B – bynajmniej nie królewski. Część I

Eugeniusz Żygulski

Historia wozu bojowego znanego jako Panzerkampfwagen VI Tiger Ausf. B (Sd.Kfz. 182) zaczyna się właściwie tego samego dnia, co jego poprzednika, czyli czołgu Tiger I (Sd.Kfz. 181). Oto w maju 1941 roku dyktator i przywódca nazistowskiej Rzeszy Niemieckiej, Adolf Hitler, żywo interesujący się nowinkami technicznymi dla sił zbrojnych, zażądał uzbrojenia przyszłego czołgu ciężkiego Wehrmachtu w armatę kal. 88 mm oraz osłonięcia go od czoła pancerzem grubości 100 mm. Prace nad czołgiem zlecono firmom Porsche i Henschel, już uczestniczących we wcześniejszych pracach nad docelowym czołgiem ciężkim, natomiast wieże z uzbrojeniem głównym projektowano w koncernach Krupp i Rheinmetall-Borsig (ta firma pracowała jednakże nad działem kal. 75 mm). Latem 1941 roku, gdy nie istniały jeszcze nawet żadne docelowe prototypy czołgów, zarówno Porsche (projekt VK 4501 (P)), jak i Henschel z modelem VK 4501 (H) otrzymały pierwsze zamówienia, każda firma miała wyprodukować po 100 egzemplarzy swych wozów bojowych, przy czym również czołgi VK 4501 (H) miały otrzymać wieże konstrukcji Kruppa.

Tymczasem już w czasie decydującej narady z udziałem Hitlera na temat przyszłości czołgów ciężkich, zorganizowanej jak wspomniano w maju 1941 roku, pojawiły się sugestie o konieczności zabudowy w nowych wozach Wehrmachtu nie tylko armaty kal. 88 mm, opartej na sprawdzonej już w walce armacie przeciwlotniczej Flak 18/36 (projektowanej wówczas wraz z wieżą przez Kruppa dla wozu konstrukcji Porsche), ale również zupełnie nowej armaty tego kalibru, która odznaczałby się jeszcze większymi możliwościami penetracji pancerza z jak najdalszej odległości. Projektowane wówczas przez Kruppa dla przyszłego „Tygrysa” działo KwK 36 L/56 (L/56 – o lufie długości 56 kalibrów (88 mm x 56 określało długość lufy) spełniało te normy z nawiązką, gdyż z dystansu 1500 m można było z niego przebić pancerz grubości 100 mm. Projektowana armata Rheinmetall-Borsig kal. 75 mm L/60 dla czołgu firmy Henschel, a następnie L/70, miała jednak mieć w tym względzie jeszcze lepsze właściwości. Wynikało to z tego, że wystrzeliwane z niej pociski opuszczały lufę z jeszcze większą prędkością niż w przypadku KwK 36. Stąd zapadła decyzja, by docelowo opracować podobnie długie i mocne działo, ale o wskazanym przez Hitlera kalibrze 88 mm. Armata taka była już wówczas w opracowaniu, ale nie u Kruppa, a właśnie w Rheinmetall-Borsig, który stworzył armatę przeciwlotniczą Flak 41 L/74. Było znacznie potężniejsze niż sławna armata 8,8 cm Flak 36, na której konstrukcji Krupp oparł KwK 36. W związku z tym, latem 1941 roku przedstawiciele Waffenprüfamter 6, wydziału odpowiadającego w Urzędzie Uzbrojenia Wojsk Lądowych (Heeres-Waffenamt) za broń pancerną, zwrócili się z pytaniem, czy armaty Flak 41 – zgodnie z oczekiwaniem Hitlera – nie można by osadzić w wieży Kruppa, projektowanej dla przyszłego „Tygrysa”. Odpowiedź była jednak negatywna – Flak 41 był bowiem dłuższy, cięższy i strzelał odmienną amunicją (dłuższe naboje), przez co nie zmieściłby się w wieży wozu Tiger. W tej sytuacji Hitler zdecydował, że wpierw należy wdrożyć czołg z armatą długości 56 kalibrów, a docelowo trzeba opracować nową więżę dla czołgu ciężkiego VK 45, z armatą kal. 88 mm L/70, bazującą na Flak 41. Dlatego już latem 1941 roku zarówno Krupp, jak i Rheinmetall dostały od WaPruf 6 zamówienie na opracowanie stosownej wieży czołgowej, mieszczącej tę potężną armatę. Planowano, że działo i wieża będą gotowe do produkcji już w połowie 1942 roku i tylko pierwsze partie 100 czołgów Henschela i Porsche serii VK 45 otrzymają działa L/56, a kolejne partie wozów już wieże z potężnymi armatami długości L/70. Był to skrajny entuzjazm i oczywiście wkrótce okazało się, że latem 1942 roku nowa armata nie jest gotowa, ponadto jej rozmiary i masa wymagały nie tylko przeprojektowania wieży, ale i podwozia czołgu. W tej sytuacji cała partia czołgów Tiger H1 była produkowana w latach 1942–1944 z oryginalnymi wieżami Kruppa z armatami KwK 36.

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia 6/2019