Transportery MT-LBu CZ. I - System Maszyna

Tomasz Szulc

Transportery MT-LBu

CZ. I - System Maszyna

Radziecki sprzęt pancerny wydaje się nie mieć obecnie istotnych tajemnic, do czego przyczynił się upadek Związku Radzieckiego, dziesięcioletni okres rozluźnionej cenzury w Rosji i wejście dawnych uczestników Układu Warszawskiego do NATO wraz z ogromną ilością użytkowanych wozów bojowych i pojazdów specjalistycznych. Faktycznie jednak zupełnie lub prawie nieznane pozostają liczne projekty, prototypy, pojazdy produkowane w niewielkich ilościach, a nawet niektóre typy wozów seryjnych. Co ciekawe, są wśród nich takie, które eksploatowane były lub nawet jeszcze są przez Wojsko Polskie.

Jednym z najmniej znanych spośród pojazdów produkowanych przez lata i szeroko eksportowanych jest niewątpliwie MTLBu, czyli „wielozadaniowy ciągnik, lekko opancerzony, uniwersalny”, inaczej Obiekt 10. Nawet wielu rosyjskich autorów utożsamia go z lekkim opancerzonym ciągnikiem gąsienicowym MT-LBu, podobnie jak liczni jego użytkownicy – żołnierze-mechanicy i kierowcy. W rzeczywistości oba pojazdy miały wiele wspólnych komponentów, ale o ile MT-LB był konstrukcją oryginalną, to MT-LBu miał więcej wspólnego z nośnikiem działa samobieżnego 2S1. Wprawdzie nośnik Goździka, MT-LBusz, zewnętrzne nie jest bynajmniej uderzająco podobny do MT-LBu, ale wywodzi się właśnie z tego pojazdu i dziedziczy po nim wiele rozwiązań konstrukcyjnych. MT-LBu trafiły również do Polski – najpierw jako nośniki systemu dowodzenia i kierowania ogniem artylerii Maszyna, a później ,także większości pojazdy bazowe większości elementów polowego systemu dowodzenia i kierowania PASUW MP-21 – MP-25 oraz BETA-3M) oraz nośniki stacji zakłóceń R-330P. Historia powstania tych trzech pojazdów jest jednak ze sobą powiązana – wszystkie powstały w biurze konstrukcyjnym Charkowskiej Fabryki Traktorów im. Sergo Ordżonikidze, w zespole kierowanym przez A.F. Biełousowa. Pierwszy był MT-LB, czyli Obiekt 6 (a faktycznie jego nieopancerzony wariant MT-L), opracowywany od połowy lat 50. XX wieku i produkowany od 1964 r., potem powstał MT-LBu, a w 1967 r. rozpo rozpoczęto prace nad 2S1. Nośnikiem działa samobieżnego miał być pierwotnie MT-LB (jako alternatywę traktowano bwp BMP‑1), ale trzeba było zastąpić go dłuższym i cechującym się większą nośnością podwoziem MT-LBu. Przekonstruowano je szybko – w 1969r. rozpoczęły się próby prototypów działa, do uzbrojenia przyjęto je rok później pod nazwą Gwozdika (Goździk). Produkcja 2S1 w Charkowie ruszyła w 1971 r. Część artyleryjską – haubicę 2A31 wraz z napędami naprowadzania dostarczał Urałmasz. Bazowy MT-LBu został przyjęty do uzbrojenia w 1970 r., a jego produkcję seryjną podjęto dwa lata później. Układ jezdny pojazdu jest identyczny z 2S1 – siedem par lekkich kół nośnych tłoczonych ,z blachy aluminiowej, napędowe koła z przodu i napinające z tyłu. Koła nośne są zawieszone na wałkach skrętnych, cztery skrajne otrzymały także amortyzatory hydrauliczne. Gąsienice o szerokości 350 mm we wczesnych seriach produkcyjnych miały sworznie metalowe, później – metalowo-gumowe. Teoretycznie mogą być także zakładane prawie dwukrotnie szersze gąsienice śniegowe, opracowane dla MT-LB. Widlasty, 8-cylindrowy silnik wysokoprężny z turbodoładowaniem JaMZ-238N o mocy 221 kW/300 KM przy 2100 obr./min. umieszczono w centralnej części kadłuba, w płaszczyźnie wzdłużnej pojazdu, a układ jego chłodzenia z lewej burty.

Ciąg dalszy w numerze.

Wróć