Transporter opancerzony Lazar

Miroslav Gyűrösi

Transporter opancerzony Lazar

Serbia także dziś kieruje wiele wysiłku by choćby częściowo wrócić ze swym sprzętem specjalnym i technologiami obronnymi na dawne rynki zbytu zbrojeniówki SFRJ. Przemysł obronny nieistniejącej Jugosławii odnosił znaczne sukcesy w państwach Afryki Północnej, Bliskiego Wschodu i Azji, jego istotnym kontrahentem był także Irak. Również dziś Serbia wiąże duże nadzieje z eksportem uzbrojenia i sprzętu wojskowego do tego kraju. Ma już tam zresztą pewne sukcesy, czego przykładem może być zawarcie w ciągu ubiegłych kilkunastu miesięcy kontraktów o wartości ok. 235 mln USD na dostawę broni strzeleckiej, lekkiej broni przeciwpancernej oraz amunicji, a także samolotów szkolnych o napędzie tłokowym. Iracki rząd, wśród innych programów zakupów nowego uzbrojenia i sprzętu wojskowego dla swych sił zbrojnych oraz formacji policyjnych, planuje pozyskać także kilkaset kołowych transporterów  opancerzonych. Właśnie z tym programem Serbowie wiążą znaczne nadzieje.

Kluczową rolę w serbskim przemyśle zbrojeniowym odgrywa państwowa firma specjalizująca się w obrocie sprzętem specjalnym Jugoimport S.D.P.R. Od innych podobnych firm z Europy Środkowej i Wschodniej wyróżnia ją to, że w bardzo szerokim zakresie uczestniczy w wielu programach obronnych od fazy rozwoju aż do produkcji, a co najważniejsze – partycypuje w ich finansowaniu. Właśnie w tej firmie powstał pierwszy pojazd opancerzony skonstruowany w Serbii po rozpadzie SFRJ, a którego nazwa – nawiązująca do księcia Lazara – jest niezwykle symboliczna z punktu widzenia obecnej sytuacji politycznej w tym kraju. Książę Lazar (Łazarz) Hrebljanovič jest bardzo ważną postacia w serbskiej historii. Odznaczył się on wielkim bohaterstwem podczas feralnej bitwy z Turkami na Kosowym Polu 15  czerwca 1389 r., w której dowodził głównymi siłami Serbów. Książę dostał się do niewoli i został ścięty, a sama bitwa zapoczątkowała upadek państwa serbskiego, przypieczętowany w 1459 r. całkowitym opanowaniem Bałkanów przez Turków.

Impulsem do rozpoczęcia projektowania nowego transportera opancerzonego dla Sił Zbrojnych Republiki Serbii stało się studium taktyczne „Uzbrojenie Sił Zbrojnych Republiki Serbii w kołowe transportery opancerzone“ (Opremanje Vojske Srbije oklopnim vozilima točkašima), opracowane przez Zarząd Planowania i Rozwoju Sztabu Generalnego SZ RS w październiku 2007 r. W studium tym zawarta została szczegółowa analiza wszystkich istotnych czynników związanych z pozyskaniem kołowych transporterów opancerzonych, w tym przemawiających za jego zakupem za granicą lub podjęciem własnego programu  rozwojowego. Duży nacisk w tych analizach położono na kryterium koszt-efekt, co głównie skłoniło decydentów do podjęcia decyzji opracowania pojazdu w oparciu o własne zaplecze rozwojowe i produkcyjne.