Ucieczka z Tallina

 


Alfred Światły


 

 

Ucieczka z Tallina

 

 Dzieje ORP Orzeł raz jeszcze (4)

 

 

Karin, córka pułkownika Villema Saarsena, szefa II Oddziału, do dziś pamięta, jak ktoś przez telefon informował ojca o ucieczce Orła. Zaskoczony Saarsen powiedział: „Uciekli? Jak to uciekli?”, a po chwili wydał polecenie: „Otworzyć ogień, ale strzelać tak, aby nie trafić”. Nie wiadomo z kim rozmawiał szef estońskiej „dwójki”, ale wiele wskazuje, że był to szef sztabu marynarki komandor Linnuste lub, co jest mniej prawdopodobne, jej dowódca komandor Mere.

 
 



Decyzja o internowaniu ORP Orzeł zapadła, w przybliżeniu, między 6.00 a 9.00 15 września 1939 roku. Aby internowanie mogło nastąpić jak najszybciej, oraz prawdopodobnie, aby uniknąć ucieczki okrętu z redy Tallina, Estończycy niezwłocznie przystąpili do działania (niewykluczone, że znający język polski płk Saarsen, był w Dowództwie Floty świadkiem sporu kmdra Kłoczkowskiego z płk. Szczekowskim na temat jak najszybszego wyjścia Orła). Znamienne jest, że Saarsen, któremu polecono zająć się formalną stroną przygotowań do internowania Orła (co zajęło prawdopodobnie około dwóch godzin) działał w niezwykłym pośpiechu, tak aby jeszcze tego samego dnia publicznie ogłosić ten fakt. V. Saarsen wydał 15 września rano komunikat o następującej treści: Sztab Armii Estońskiej informuje, że w nocy 14/15 września zjawił się na redzie tallińskiej polski okręt podwodny „Orzeł”. Zgodnie z obowiązującą w Estonii ustawą o neutralności okręt podwodny „Orzeł”, jego dowództwo i załoga – zostały internowane. Komunikat kończył się rozdzielnikiem: 1) Służba Propagandy – Roolaht, 2) MSZ – Dyerktor Departamentu Polityki, dr Kaask, 3) Dyrektor ETA (Estońska Agencja Telegraficzna) i z literą „A” (Departament A – II Oddziały Sztabu Armii) kapitan major Bruno Linneberg. St. kpt. Bruno Aleksander Linneberg został wyznaczony na szefa  Departamentu A II Oddziału Sztabu Generalnego 1.09.1939 r jednak lwią część obowiązków dowódcy pełnił w ciągu tych dni Aleksei Kurgvel czasowo wyznaczony na to stanowisko. Wyżej wymieniony dokument ma ważne znaczenie, gdyż B. Linneberg opatrzył jego odbiór godziną 10.50 do 11.05. Wynika z tego, że decyzja w sprawie internowania „Orła” została podjęta między godz. 6.00 rano a 10.30 przed południem. Ta krótka wiadomość została opublikowana 15 wrzesnia w gazetach „Wiesti Dnia” i „Revalische Zeitung”1, a 16 września w „Paevaleht”. V. Saarsen ponaglał maszynistki, aby przyspieszyły drukowanie wyciągów z raportów M. Kövameesa, komisji awaryjnej2 i V. Mere, by wysłać je jak najszybciej Dyrektorowi Departamentu Polityki Ministerstwa Spraw Zagranicznych (…) jeżeli trzeba, samochodem. Od tego momentu nerwowa krzątanina wokół sprawy „Orła” skończyła się i można było przystąpić do rozwiązywania problemów technicznych związanych z internowaniem".
 

Pełna wersja artykułu w magazynie MSiO 10/2008

Wróć

Koszyk
Facebook
Tweety uytkownika @NTWojskowa Twitter