Uzbrajanie Herculesów

Łukasz Pacholski

Uzbrajanie Herculesów

Od wielu lat Siły Zbrojne Stanów Zjednoczonych wykorzystywały w działaniach bojowych dedykowane samoloty wsparcia artyleryjskiego przebudowane z maszyn transportowych (początkowo C-47 Dakota i C-119 Flying Boxcar). Konstrukcje te miały zamontowane wielolufowe karabiny maszynowe i działka, za pomocą których skutecznie zwalczały nieopancerzone pojazdy oraz siłę żywą. Ze względu na swoje osiągi (m.in. stosunkowo niewielką prędkość), a co za tym idzie – konieczność unikania samolotów myśliwskich przeciwnika, ich zastosowanie ograniczało się do przestrzeni powietrznej kontrolowanej przez własne siły oraz terenów pozbawionych zaawansowanych systemów przeciwlotniczych. W oparciu o doświadczenia z eksploatacji tych samolotów, w 1967 roku rozpoczęto prace nad opracowaniem maszyny wsparcia artyleryjskiego na bazie średniego samolotu transportowego C-130 Hercules. W latach 1967–69 przebudowano 18 samolotów według trzech standardów: Plain Jane (cztery 20 mm wielolufowe działka M61 Vulcan – siedem egzemplarzy), Surprise Package (dwie 40 mm armaty Bofors L60, dwa 20 mm działka M61 Vulcan oraz dwa 7,62 mm wielolufowe karabiny maszynowe M134 – jeden egzemplarz doświadczalny) oraz Pave Pronto (dwie 40 mm armaty Bofors L60 oraz dwa 20 mm działka M61 Vulcan – 10 egzemplarzy). Wszystkie bazowały na wersji C-130A (otrzymały oznaczenie AC-130A) i były intensywnie eksploatowane w czasie działań wojennych w Wietnamie. W kwietniu 1970 roku rozpoczęto prace nad kolejnym modelem AC-130 – tym razem opartym na najnowszym wówczas wariancie produkcyjnym – C-130E. Łącznie w ramach programu Pave Spectre zbudowano 11 maszyn, które charakteryzowały się następującym uzbrojeniem strzeleckim i artyleryjskim 105 mm haubica M102, dwa 20 mm działka M61 Vulcan oraz dwa 7,62 mm karabiny maszynowymi M134. Pomiędzy 1973 a 1978 rokiem przeszły one modernizację, która zbliżyła je do maszyn standardu C-130H (otrzymały oznaczenie AC-130H). Spośród nich utracono trzy samoloty – jeden zestrzelony w Wietnamie, drugi w czasie Operacji Pustynna Burza, zaś trzeci rozbił się w czasie działań w Kenii. W 1994 roku rozpoczęły się dostawy kolejnych Herculesów powstałych jako samoloty wsparcia artyleryjskiego. Otrzymały one oznaczenie AC-130U, a ich bazę stanowiły samoloty wersji C-130H, otrzymały one uzbrojenie składające się ze 105 mm haubicy M102, którą uzupełniły: pojedyncza 40 mm armata Boforsa L60 oraz dwa 25 mm wielolufowe działka GAU-12/U. Działania bojowe, zapoczątkowane przez Stany Zjednoczone po wydarzeniach z 11 września 2001 roku (tj. wojny w Afganistanie, Iraku oraz wsparcie sił lokalnych w takich miejscach, jak Filipiny oraz operacje specjalne w Somalii), wykazały potrzebę zwiększenia możliwości wsparcia lotniczego dla jednostek ekspedycyjnych działających z dala od stałych baz lotniczych – przede wszystkim posiadania platformy lotniczej zdolnej do utrzymania się w powietrzu przez dłuższy czas bez potrzeby uzupełniania paliwa oraz przenoszącej lekką broń precyzyjną, pozwalającą na zminimalizowanie zniszczeń wokół celu. Z tego też względu, w 2008 roku, Dowództwo Morskich Systemów Powietrznych (Naval Air Systems Command, NAVAIR) rozpoczęło projekt mający na celu sprawdzenie możliwości przebudowy wielozadaniowych samolotów transportowo-tankujących Lockheed Martin KC-130J Hercules, należących do Korpusu Piechoty Morskiej Stanów Zjednoczonych, do nowego standardu – maszyny rozpoznawczo- uderzeniowej, mogącej wspierać siły lądowe.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 12/2010