Wizja 2025

Piotr Butowski

Wizja 2025 – polityka sprzętowa

Sił Powietrznych Federacji Rosyjskiej

Aleksander Zelin, w przeszłości głównodowodzący Sił Powietrznych Rosji, a obecnie asystent ministra obrony, wystąpił z wykładem o dalekich planach zakupów samolotów i śmigłowców. Największe wrażenie w jego wykładzie zrobiła skromnie zatytułowana tablica „Typy nowej i modernizowanej techniki lotniczej”, w której wymienił samoloty i śmigłowce, jakie rosyjskie siły powietrzne zamierzają otrzymać do 2025 r. Skoncentrujmy się na nowościach.

Tabela jest podzielona na dwie części, podobnie jak jest skonstruowany rosyjski Państwowy Program Uzbrojenia, zatwierdzany przez prezydenta kraju główny dokument określający rozwój techniki sił zbrojnych. Jest on zawsze przyjmowany „na zakładkę”: obecnie obowiązuje program na lata 2011-2020, a w opracowaniu jest dokument na lata 2016-2025. Podobnie w tablicy przedstawionej przez Zelina są programy realizowane do 2020 r. oraz te, planowane w niegotowym jeszcze programie do 2025 r. Kilka oznaczeń zostało wyróżnionych w tablicy kolorem czerwonym; zaznaczono w ten sposób te typy uzbrojenia, co do których nie zapadła jeszcze decyzja o ich realizacji. Kilka interesujących nowych programów, najdroższych w realizacji, należy właśnie do tej kategorii. Oprócz bombowca strategicznego PAK DA jest jeszcze niepewny lekki myśliwiec piątej generacji LMFS i szturmowiec PSSz, a także, co najbardziej zaskakuje, średni samolot transportowy SWTS. Jest to samolot projektowany wspólnie z Indiami w ramach projektu MTA i wydawało się, że porozumienie międzyrządowe nakłada już na Rosję obowiązek zakupu partii tych samolotów. Na czerwono są zaznaczone także dwa inne samoloty transportowe, ciężki An-70 i lekki Ił-112W.

Bombowce ciężkie
Lotnictwo strategiczne nie przypadkiem w tablicy Zelina jest na pierwszym miejscu – strategiczne siły jądrowe to priorytet dla Rosjan, właściwie jedyne, co pozwala Rosji zachować status mocarstwa światowego. Modernizacja wszystkich obecnych typów bombowców, Tu-160M, Tu-95MSM i Tu-22M3M trwa już od pewnego czasu. Trzy nowe samoloty są skryte pod kryptonimami PAK DA, MARK i PSZ. Zauważmy, że w planach nie ma nowego średniego bombowca, bezpośredniego następcy Tu-22M3.

Nowy bombowiec strategiczny PAK DA jest zaznaczony na czerwono w tablicy Zelina i niewątpliwie zostanie włączony do priorytetów w programie GPW na lata 2016-2025. Projekt PAK DA otrzymał już nawet swoje robocze oznaczenie „izdielije 80”, co oznacza przejście do bardziej aktywnej fazy prac. Projekt wstępny PAK DA wykonany w ramach pracy naukowo-badawczej Posłannik został zatwierdzony przez dowództwo Sił Powietrznych Rosji na początku tego roku. Kolejny etap prac, zakończony budową prototypu, miałby być ukończony w ciągu pięciu lat, ale prawdopodobnie nie został jeszcze zakontraktowany. Począwszy od około 2025 r. PAK DA ma stopniowo zastąpić w rosyjskich siłach powietrznych obecne bombowce dalekiego zasięgu.

Tajemniczy MARK
Abrewiatura MARK nie została wyjaśniona przez Zelina. W jej rozszyfrowaniu pomoże inny slajd z jego prezentacji, na którym znalazł się rysunek bombowca Tu-160 z podwieszoną pod kadłubem międzykontynentalną rakietą balistyczną. Był kiedyś taki projekt, Tu-160 z 32-tonową rakietą Burłak, pokazywany nawet w Le Bourget w 1991 r. Burłak, opracowany przez firmę Raduga, miał być pojazdem kosmicznym analogicznym do amerykańskiego systemu Pegasus i służyć do wynoszenia na orbitę okołoziemską ładunków o masie 825-1100 kg.

MARK nie jest w tablicy zaznaczony na czerwono, co oznacza status „zatwierdzony”; nie może to więc być kosztowny program robiony od zera. Jest to najprawdopodobniej jakiś system strategiczny z wykorzystaniem istniejącej platformy. Tu-160 nie nadaje się do tego celu, gdyż już od dawna nie jest produkowany; jest tych samolotów za mało i mają one już swoje inne, nie mniej ważne zadania. Bardziej prawdopodobne jest wykorzystanie ciężkiego samolotu transportowego. Taki projekt również istniał w latach 1970-1980, nosił nawet oznaczenie MARK, Mieżkontinentalnyj Awiacionnyj Rakietnyj Kompleks. Wtedy jako platformę planowano użyć An-22, a potem An-124 oraz specjalnie zbudowany do tego celu Ił-76MF z wydłużonym kadłubem. Projekt na platformie Ił-76MF miał wykorzystywać rakietę RSM-54 o masie 45,6 t, oryginalnie będącą uzbrojeniem rakietowych okrętów podwodnych. Być może, ale to tylko spekulacje, nowy MARK będzie systemem startu międzykontynentalnej rakiety balistycznej z pokładu nowego samolotu transportowego Ił-76MD-90A. W porównaniu z również nadającym się do tego celu An-124 ma on dla Rosjan tę zaletę, że jest całkowicie produkowany w Rosji. Jak jeszcze się przekonamy niżej, Ił-76MD-90A to dla Rosjan niezwykle ważny samolot, przy czym mniej jako transportowiec, a bardziej jako platforma dla nowych samolotów specjalnych.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 12/2013