Wojska Lotnicze i Obrony Powietrznej 1990–1999 (cz.I)

 

 

Według „Koncepcji Strategicznej NATO”, przyjętej przez szefów państw i rządów 8 listopada 1991 r. w Rzymie, polityka bezpieczeństwa Sojuszu jest oparta na dialogu, współpracy i utrzymywaniu wspólnego potencjału obronnego. Koncepcja ta łączyła polityczne i wojskowe elementy polityki bezpieczeństwa państw członkowskich w spójną całość oraz stwarzała możliwość współpracy z nowymi partnerami w Europie. Kulminacją działań podjętych w tym celu przez Sojusz było utworzenie Północnoatlantyckiej Rady Współpracy (North Atlantic Cooperation Council – NACC), w skład, której wchodzili ministrowie spraw zagranicznych lub przedstawiciele szesnastu państw NATO, a także państw Europy Środkowej i Wschodniej oraz państw bałtyckich. Rada odbyła inauguracyjne posiedzenie 20 grudnia 1991 r. Od tej chwili rozpoczęła się regularna współpraca NATO z państwami naszego regionu.

W drodze do NATO
Wejście do Sojuszu stało się wkrótce najważniejszym strategicznym celem polityki zagranicznej państw Europy Środkowej. Zostało również oficjalnie uznane za priorytetowy cel polskiej polityki bezpieczeństwa w 1992 r. w przyjętej wówczas strategii bezpieczeństwa narodowego. Znalazła się w niej deklaracja, że Strategicznym celem Polski w latach dziewięćdziesiątych jest członkostwo w NATO. Uważając, że jest to tylko kwestią czasu, Polska przystąpiła do realizacji programu reform politycznych, gospodarczych i wojskowych, obliczonych na stopniowe osiąganie zachodnioeuropejskich standardów. Na początku lat dziewięćdziesiątych Polska nawiązała współpracę z państwami członkowskimi Sojuszu. Z większością członków NATO podpisaliśmy umowy o współpracy obronnej, a z niektórymi – dodatkowe porozumienia o współpracy w specjalistycznych dziedzinach wojskowych. Współpraca ze Stanami Zjednoczonymi oraz europejskimi sojusznikami, w tym przede wszystkim z Wielką Brytanią, Niemcami, Francją, zdecydowanie wyprzedziła kontakty z Sojuszem jako całością, co ułatwiło późniejszy proces integracji. W owym czasie NATO nie było jeszcze gotowe do rozszerzenia na wschód, wychodząc jednak naprzeciw oczekiwaniom państw Europy Środkowej i Wschodniej w styczniu 1994 r. zainicjowało program „Partnerstwo dla Pokoju” (Partnership for Peace – PfP). Celem tej propozycji było pogłębienie zaufania i podejmowanie wspólnych wysiłków na rzecz umocnienia bezpieczeństwa. Była to atrakcyjna oferta współpracy sił zbrojnych państw partnerskich z siłami członków NATO. Kierownictwo polityczne Sojuszu wyznaczyło następujące obszary współdziałania: prowadzenie operacji poszukiwawczo-ratowniczych na lądzie i morzu, wspomaganie operacji humanitarnych, prowadzenie operacji wspierania pokoju. Polska, nie rezygnując ze swojego strategicznego celu – członkostwa w NATO – już w lutym 1994 r. podpisała dokument ramowy „Partnerstwo dla Pokoju”, a w kwietniu złożyła w Kwaterze Głównej NATO dokument prezentacyjny, w którym zadeklarowała udział w programie. Jednocześnie otworzyła dwuosobową Komórkę Koordynacyjną „Partnerstwa dla Pokoju” przy Kwaterze Głównej Sojuszniczych Sił Zbrojnych NATO w Europie (Supreme Headquarteres Allied Powers Europe – SHAPE). Rozpoczęło to systematyczną współpracę Polski z Sojuszem. Od początku realizacji „Indywidualnego Programu Partnerstwa” (Individual Partnership Programme – IPP) liczba przedsięwzięć z udziałem Polski stale wzrastała: 40 w 1994 r., 242 – 1996 r., 460 – 1998 r. Najważniejszymi przedsięwzięciami szkoleniowymi były ćwiczenia dowódczosztabowe z wojskami. Ze strony polskiej w ćwiczeniach uczestniczyli obserwatorzyoficerowie w połączonych sztabach, a także całe grupy operacyjne oraz pododdziały różnych rodzajów sił zbrojnych (pierwsze ćwiczenie lotnicze zostało przeprowadzone w duńskiej bazie Karup, a Wojska Lotnicze i Obrony Powietrznej reprezentowały samoloty MiG-23MF z 28. pułku lotnictwa myśliwskiego, w 1996 r. i 1997 r. samoloty MiG-29 z 1. pułku lotnictwa myśliwskiego przebywały z podobnymi misjami na Węgrzech i w Norwegii). W 1995 r. Polska przystąpiła do „Procesu Planowania i Oceny Wykonania” (Planning and Review Process – PARP); stanowił on jeden z elementów „Partnerstwo dla Pokoju” i miał na celu: udział wybranych jednostek wojskowych oraz elementów infrastruktury wojskowej państw partnerskich w międzynarodowych przedsięwzięciach szkoleniowych, a także w operacjach pokojowych, poszukiwawczo-ratowniczych i humanitarnych prowadzonych przez NATO; promowanie interoperacyjności między siłami zbrojnymi partnerów i Sojuszu; stworzenie mechanizmów wymiany ogólnych informacji w zakresie planów rozwoju i finansowania systemów obronności państw partnerskich.