Wojna powietrza nad Ukrainą 24 kwietnia – 23 maja 2022
Marcin Strembski
Trzeci miesiąc rosyjskiej inwazji na Ukrainę nie przyniósł znaczących sukcesów stronie atakującej. Na odcinku charkowskim Rosjanie zostali nawet zmuszeni do oddania pola obrońcom. Zmiana przebiegu linii frontu w Donbasie w zakresie kilkunastu kilometrów z pewnością była natomiast wynikiem bardzo dalekim od oczekiwań Kremla. Twardy opór Ukraińców uniemożliwił rozwinięcie lokalnych sukcesów i domknięcie kotła wokół miast Lisiczańsk i Siewierodonieck. W rejonie Donbasu skupiała się także większość działań podejmowanych przez rosyjskie lotnictwo frontowe. Obiekty infrastrukturalne położone w głębi Ukrainy stały się natomiast celem licznych ataków prowadzonych za pomocą pocisków manewrujących. Z kolei ukraińskie lotnictwo wyraźnie zwiększyło swoją aktywność, starając się na miarę swoich skromnych możliwości wesprzeć oddziały obrońców we wschodniej i południowo-wschodniej części kraju. Do kilku spektakularnych akcji doszło również w rejonie wybrzeża Morza Czarnego.
24 kwietnia
W nocy Rosjanie zaatakowali lotniczymi pociskami manewrującymi sześć ukraińskich obiektów wojskowych. Lotnictwo operacyjno-taktyczne WKS dokonało serii nalotów na 56 obiektów: dwa stanowiska dowodzenia, 53 obszary koncentracji żołnierzy i sprzętu oraz magazyn paliwa. Rosyjskie systemy obrony przeciwlotniczej miały jakoby zestrzelić nad obwodem charkowskim oraz chersońskim 13 ukraińskich bezzałogowych statków powietrznych.
Ukraińcy przypisali sobie strącenie trzech bezzałogowców typu Orłan-10 w rejonie Doniecka i Ługańska. Załoga zestawu Osa-AKM z 38. Pułku Przeciwlotniczego zapisała na swoje konto śmigłowiec, który zidentyfikowano jako Ka-52, ale przedstawiony na dowód sukcesu materiał wideo zarejestrowany z wnętrza wozu przeciwlotniczego jest bardzo niskiej jakości.
25 kwietnia
W nocy pociski manewrujące wystrzeliwane z powietrza uderzyły w sześć ukraińskich obiektów: trzy pozycje umocnione i miejsca koncentracji wojsk oraz trzy składy amunicji w obwodzie charkowskim. Rosyjskie lotnictwo operacyjno-taktyczne i śmigłowce armijne zaatakowały 56 obiektów. Wśród nich były: dwa stanowiska dowodzenia, 53 rejony koncentracji wojsk i sprzętu, a także magazyn paliwa. Operatorzy rosyjskich systemów OPL zgłosili zestrzelenie 13 ukraińskich BSP. Ponadto przeciwlotniczy system Pancyr-S zestrzelił nad Czernobajewką ukraińską rakietę balistyczną Toczka-U i 18 artyleryjskich pocisków rakietowych dużego kalibru.
W ciągu dnia pociski manewrujące dalekiego zasięgu zniszczyły sześć podstacji zasilania trakcji elektrycznej na terenach stacji kolejowych Czerwony, Zdolbunow, Żmerinka, Berdyczew, Kowel i Korosten, przez które miała być dostarczana zagraniczna broń dla ukraińskiego zgrupowania w Donbasie. Wystrzelone przez samoloty WKS pociski manewrujące uderzyły w 27 obiektów. Zniszczonych miało zostać pięć ukraińskich stanowisk dowodzenia, skład amunicji, a także 16 pozycji i miejsc koncentracji żołnierzy i sprzętu. Samoloty operacyjno-taktyczne i śmigłowce WKS zaatakowały 82 ukraińskie obiekty: cztery stanowiska dowodzenia, 76 rejonów koncentracji wojsk przeciwnika oraz dwa składy paliw. Rosyjskie systemy OPL zestrzelić miały cztery ukraińskie BSP.
Siły Powietrzne Sił Zbrojnych Ukrainy (SP SZU) poinformowały, że armia ukraińska zestrzeliła 10 celów powietrznych: trzy samoloty (Su-35, Su-34, Su-30SM), trzy pociski manewrujące i cztery bezzałogowce. Potwierdzenie znajduje strącenie Su-34, do którego doszło rano w pobliżu miasta Bałaklija w obwodzie charkowskim. Dowodem jest film przedstawiający spadającą w płaskim korkociągu maszynę. Krótko potem w rejonie katastrofy pojawił się rosyjski śmigłowiec ratownictwa bojowego Mi-8AMTSz, który ewakuował dwuosobową załogę Suchoja. Na innym filmie widać, jak odpalający flary śmigłowiec przelatuje obok płonącego na ziemi wraku.
Około godz. 2 w nocy czasu lokalnego doszło do pożaru dwóch składów paliwa w Briańsku, rosyjskim mieście odległym ok. 150 km od granicy z Ukrainą. Atak przeprowadzono zapewne za pomocą bezzałogowców bojowych Bayraktar TB2. W ciągu dnia Rosjanie zaprezentowali szczątki takiego aparatu, zestrzelonego podobno w obwodzie kurskim, tj. na trasie powrotnej po zakończonym nalocie.
26 kwietnia
W nocy precyzyjne pociski manewrujące rosyjskich WKS wystrzelono przeciwko czterem celom: dwóm obszarom koncentracji wojsk i sprzętu oraz dwóm składom amunicji w obwodzie charkowskim. Lotnictwo operacyjno-taktyczne i armijne zaatakowało 87 obiektów, w tym 79 obszarów koncentracji wojsk i sprzętu wojskowego. Raportowano zniszczenie m.in. dwóch wyrzutni systemów rakiet przeciwlotniczych Buk-M1 i Osa-AKM w rejonach Wesełoje i Priszib, a także dwóch składów amunicji. Oddziały wojsk rakietowych i artylerii wykonały 1299 zadań ogniowych. W rezultacie tego ostrzału miały zostać zniszczone dwa ukraińskie systemy przeciwlotnicze S-300, wyrzutnia rakiet balistycznych Toczka-U oraz stacja walki elektronicznej na terenie osady Barwenkowo. Rosyjskie systemy OPL zestrzelić miały 13 ukraińskich BSP. Ponadto zestaw przeciwlotniczy Buk-M1 zniszczyć miał w powietrzu dwa ukraińskie pociski Toczka-U.
W ciągu dnia Rosjanie zaatakowali lotniczymi pociskami manewrującymi 32 obiekty położone na terytorium Ukrainy. Wśród nich było 20 obszarów koncentracji sprzętu wojskowego, cztery składy broni rakietowej i artyleryjskiej, stanowisko dowodzenia i obserwacyjne 105. Batalionu Obrony Terytorialnej, a także dwie baterie artyleryjskie. Lotnictwo operacyjno-taktyczne i armijne WKS uderzyło na 33 obiekty, w tym 23 obszary koncentracji wojsk i sprzętu. Zniszczony miał zostać m.in. przeciwlotniczy system rakietowy Buk-M1 w obwodzie słowiańskim oraz trzy składy amunicji i paliwa. Siłami artylerii zniszczone miały zostać dwie wieloprowadnicowe wyrzutnie rakietowe, a także przeciwlotniczy system rakietowy Buk-M1 w pobliżu miejscowość Komar.
Według strony ukraińskiej 26 kwietnia udało się zniszczyć siedem rosyjskich celów powietrznych: jeden samolot, jeden śmigłowiec, trzy bezzałogowce i dwa pociski manewrujące. Na dowód zestrzelenia samolotu pojawił się nakręcony z ziemi krótki film, który został opisany jako pojedynek powietrzny stoczony pomiędzy rosyjskim i ukraińskim Su-25 w rejonie Chersonia. Dymiąca maszyna rosyjska była jakoby ścigana na małej wysokości przez prawdopodobnie ukraińskiego Su-25, lecz moment upadku samolotu WKS nie został uwieczniony. Ponadto bezzałogowiec Bayraktar TB2 zaatakował samobieżny zestaw przeciwlotniczy Strzała-10 rozlokowany na Wyspie Węży.
27 kwietnia
Według doniesień rosyjskich w nocy morskie pociski dalekiego zasięgu Kalibr miały zniszczyć na terenie fabryki aluminium w Zaporożu magazyny z dużą partią zagranicznej broni i amunicji dostarczonej przez Stany Zjednoczone i kraje europejskie dla wojsk ukraińskich. Rosyjskie lotnictwo operacyjno-taktyczne i armijne uderzyło na 59 obiektów położonych na terytorium Ukrainy. Wśród nich znalazło się 50 obszarów koncentracji sprzętu i personelu wojskowego, cztery magazyny z bronią i amunicją, a także przeciwlotniczy system rakietowy Buk-M1 w rejonie Słowiańska. Ofiarą rosyjskich systemów OPL miało paść 18 ukraińskich BSP, w tym dwa Bayraktary TB2 w rejonie miejscowości Kaleśnikówka i Krasny Łymań. Ponadto nad wsią Iljiczewka został zestrzelony ukraiński pocisk balistyczny Toczka-U.
W ciągu dnia rosyjskie pociski manewrujące zostały wystrzelone przeciwko 17 obiektom, w tym dwóm stanowiskom dowodzenia wojsk oraz 15 obszarom koncentracji żołnierzy i sprzętu. Lotnictwo operacyjno-taktyczne i wojsk lądowych FR zaatakowało 38 obiektów. Wśród nich znalazło się: siedem stanowisk dowodzenia i dwa przeciwlotnicze systemy rakietowe (jeden S-300 w rejonie Nikołajewki i jeden Osa-AKM w rejonie Wielkiej Kamyszewachy). Porażono również dwa obszary ufortyfikowane, a także 27 miejsc koncentracji wojsk. Rosyjskiej OPL przypisano zestrzelenie jednego ukraińskiego śmigłowca Mi-24P w rejonie Czerkaskaja Łozowaja w obwodzie charkowskim. Zniszczone miały zostać też dwa ukraińskie BSP.
Ukraińska OPL zgłosiła zestrzelenie jednego wrogiego samolotu wstępnie zidentyfikowanego jako Su-34, sześciu bezzałogowców i jednego pocisku manewrującego.
Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 5/2022