Włoskie lotnictwo zaokrętowane 1913-1943

Waldemar Waligóra

Włoskie lotnictwo zaokrętowane

1913-1943

Włoska Regia Marina była jedną z pierwszych flot wojennych, które rozpoczęły próby z aparatami latającymi na okrętach. O 30 latach tych doświadczeń piszemy w tym artykule.

Pierwszy wodnosamolot włoska marynarka wojenna zakupiła w 1911 r. Już w 1912 kpt. Alessandro Guidoni zaproponował przebudowę starego krążownika pancernopokładowego Piemonte na bazę dla wodnosamolotów i samolotów, lecz do tego nie doszło. Pierwszą szkołę lotniczą marynarki utworzono w Wenecji (lekcje od 1 lutego 1913) – posiadała 8 wodnosamolotów, a 27 czerwca tr. utworzono lotnictwo morskie (Servizio Aeronautico Della Regia Marina). Od maja 1913 do sierpnia 1914 r. prowadzono doświadczenia z wodnosamolotami Paulhan-Curtiss typ 1912, Breguet, Borel oraz Curtiss Flying boat, które bazowano na pancerniku Dante Alighieri, krążownikach pancernych Amalfi, San Marco i San Giorgio oraz starych pancernikach Vittorio Emanuele i Roma.

Z chwilą mobilizacji (24 maja 1915 r.) po przystąpieniu Italii do I wojny światowej po stronie Ententy, włoskie lotnictwo morskie dysponowało 30 wodnosamolotami, w tym trzema Curtiss Flying boat bazującymi na starym krążowniku pancernopokładowym Elba. Krążownik wodowany 12 sierpnia 1893 r., w służbie od 27 lutego 1896; w październiku 1907 wyposażono w balon do wykrywania min – eksperyment zakończono w następnym roku. W październiku 1914 r. okręt przebudowano na transportowiec wodnosamolotów montując za kominami dach o długości około 16 m, zaś na rufie pokład startowy o długości 27,6 m. Następnie Elba została przebazowana z Wenecji do Tarentu z jednym samolotem i dwoma wodnosamolotami firmy braci Farman. Pomiędzy wrześniem 1915 a styczniem roku następnego Elba bazowała w Brindisi i operowała z 3 francuskimi wodnosamolotami Nieuport VI-H (oznaczenia taktyczne NB-1, 2 i 3), a 1 lipca 1916 r. zakończyła karierę transportowca wodnosamolotów. Okręt skreślono 15 maja 1921 i sprzedano na złom 22 marca 1923 r.

W październiku 1915 r. do Regia Marina wcielono transportowiec wodnosamolotów Europa (6275/8664 ts). Był to zwodowany 5 lipca 1895 r. w stoczni Charles Connell & Company w Scotstoun k. Glasgow (w sł. 4 sierpnia 1895) statek Quarto (1913 ex Salacia, 1898 ex Manila, 4134 BRT) wykorzystywany przez Italian Tico Campanella & Company. 6 lutego 1915 r. jednostka została zakupiona i przeznaczona do przebudowy na transportowiec lotniczy. Prace w arsenale marynarki w La Spezii trwały od 20 lutego do maja 1915 r., lecz dopiero 6 października został on oficjalnie przejęty do służby. Po zmianie przeznaczenia okręt otrzymał dwa duże hangary – 36-metrowy na dziobie oraz 42-metrowy na rufie, w których można było zmieścić osiem wodnosamolotów (2 dwumiejscowe wyprodukowane na licencji rozpoznawcze łodzie latające FBA Tipo H i 6 myśliwskich łodzi latających Lohner L.1 i L.2 zbudowanych przez firmę Macchi). Europa bazowała początkowo w Brindisi (13 X 1915-28 I 1916), a następnie do 13 listopada 1918 r. w Valonie (obecnie Wlora, alb. Vlorë w Albanii), służąc jako tender dla łodzi latających. Na początku 1918 r. lotnictwo pokładowe zorganizowano jako 258a Squadriglia Ricognizione – składało się wówczas z dwóch maszyn Macchi M.5 i 6 FBA Tipo H. Europę wycofano ze służby 10 września 1920 i złomowano.

Pełna wersja artykułu w magazynie MSiO 11/2013