Wykonanie budżetu MON w 2018 roku

Tomasz Dmitruk

W 2018 roku łącznie na obronność wydatkowano 42,5 mld PLN, czyli o 5,2 mld PLN (14,1%) więcej niż rok wcześniej. Nie tylko wykorzystano wszystkie dostępne środki zapisane na ten cel w ustawie budżetowej, ale przekroczono plan o 1,4 mld PLN (3,4%), co po 2007 roku się nie zdarzało. Sukcesem było także przeznaczenie na wydatki majątkowe 31% łącznych nakładów obronnych, mających decydujące znaczenie dla poprawy nowoczesności Sił Zbrojnych RP. Tak wysoki wskaźnik osiągnięto dotąd tylko w 2015 roku (licząc z płatnością za samoloty F-16). W artykule dokonano szczegółowej analizy wykonania ubiegłorocznych wydatków obronnych.

Informacje zawarte w analizie oparte zostały o dane dotyczące wykonania budżetu państwa w 2018 roku pochodzące z następujących dokumentów: sprawozdania Ministerstwa Finansów, raportu Najwyższej Izby Kontroli z wykonania budżetu państwa, zapisu przebiegu 127. posiedzenia sejmowej Komisji Obrony Narodowej z dnia 25 czerwca 2019 roku oraz na podstawie odpowiedzi uzyskanych z Ministerstwa Obrony Narodowej, Inspektoratu Uzbrojenia i Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych.

Uwarunkowania

Plany wydatków MON na 2018 rok zostały zapisane w ustawie budżetowej z dnia 11 stycznia 2018 roku podpisanej przez Prezydenta RP 29 stycznia 2018 roku (nazywanej dalej Ustawą Budżetową).

Dla łącznie 16 zadań realizowanych w zakresie części 29 budżetu „Obrona narodowa” i działu 752 „Obrona narodowa” rząd określił plan finansowy wydatków, które w 2018 roku nie wygasają z upływem roku budżetowego, tzw. wydatków niewygasających. Został on przyjęty na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 grudnia 2018 roku „w sprawie wydatków budżetu państwa, które w 2018 roku nie wygasają z upływem roku budżetowego” (Dz.U. 2018 poz. 2346). Poziom wykonania wydatków przedstawiony w artykule uwzględnia sumę należności zapłaconych do 31 grudnia 2018 roku oraz tych poniesionych w ramach wydatków niewygasających do 31 marca 2019 roku.

W sprawozdaniach: MON, MF i NIK często podaje się wykonanie budżetu w odniesieniu do tzw. planu po zmianach, czyli planu z ustawy budżetowej, który uległ zmianom w ciągu roku na podstawie decyzji Ministra ON. W rezultacie resort obrony może zmienić plan nawet w ostatnich dniach grudnia dostosowując jego poziom, do realnego wykonania. Takie przedstawienie realizacji planu zdaniem jest mało obiektywne, dlatego w niniejszym artykule wykonanie budżetu zostało podane w relacji do wartości zapisanych w Ustawie Budżetowej.

Plan wydatków

W 2018 roku na wydatki związane z obronnością kraju zaplanowano łącznie 41,144 mld PLN, co stanowiło 2,00% prognozowanego PKB w 2018 roku (2057,2 mld PLN), zgodnie z wymaganiami określonymi w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 25 maja 2001 roku o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych RP.

W ciągu ubiegłego roku dla dwóch pozycji dokonano istotnych zmian planu. W Ustawie Budżetowej w części 83 „Rezerwa celowa”, w ramach działu 752 „Obrona narodowa” zarezerwowano środki w wysokości 435,3 mln PLN w tym:

• 395,7 mln PLN na zadania Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji „z przeznaczeniem na realizację przedsięwzięć: sprzęt transportowy, uzbrojenia i techniki specjalnej, informatyki i łączności oraz wyposażenie osobiste i ochronne funkcjonariuszy, w ramach Programu modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Biura Ochrony Rządu w latach 2017-2020”, które w ciągu 2018 roku przesunięto do części 42 budżetu „Sprawy wewnętrzne” (w dziale 752).
• 39,6 mln PLN na zadania Ministerstwa Zdrowia „z przeznaczeniem na sfinansowanie przedsięwzięcia związanego z zapobieganiem negatywnym skutkom deficytu pilotów w Śmigłowcowej Służbie Ratownictwa Medycznego (HEMS) oraz modernizacji samolotowego zespołu transportowego w Lotniczym Pogotowiu Ratunkowym w Warszawie”, które w ciągu 2018 roku przesunięto do części 46 budżetu „Zdrowie” (w dziale 752).

Wydatki niewygasające

Zanim przedstawione zostaną szczegóły wykonania ubiegłorocznego budżetu MON, najpierw zostanie omówiona realizacja planu wydatków niewygasających. Zostały one określone m.in. dla ośmiu zadań realizowanych w zakresie części 29 budżetu „Obrona narodowa” oraz dla ośmiu zadań w zakresie działu 752 „Obrona narodowa” poza częścią 29 budżetu. Nazwy poszczególnych zadań, ich wartości oraz klasyfikację budżetową przedstawiono w tabeli. Zakończenie wszystkich zadań miało nastąpić do 31 marca 2019 roku, a ich łączny koszt określono na 161,8 mln PLN.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 11/2019