Wystawa Partner-2013 cz. I
Miroslav Gyűrösi
Wystawa Partner-2013
cz. I
Lato w rozkwicie, podobnie jak sezon urlopowy, stąd też wyspecjalizowanych imprez wystawienniczych trochę jakby mniej. Dla wielu specjalistów, dziennikarzy, ale i hobbystów zwieńczeniem tegorocznego wiosennego sezonu była szósta edycja wystawy serbskiego przemysłu obronnego Partner-2013.
Przemysł obronny Republiki Serbii, pomimo upływu kilkunastu lat od rozpadu wielonardowej Jugosławii, licznych konfliktów militarnych, międzynarodowych embarg i współczesnej niełatwej sytuacji politycznej i gospodarczej, pozostaje aktywny i całkiem efektywny (biorąc pod uwagę skalę). Konstruktorzy i wytwórcy uzbrojenia i sprzętu wojskowego w tym bałkańskim kraju to bezsprzecznie profesjonaliści, a sukcesy odnoszone na rynkach zagranicznych dobitnie to potwierdzają.
Tegoroczna wystawa Partner tradycyjnie już odbyła się w Belgradzie, na terenie centrum wystawienniczego firmy Beogradski Sajam nad brzegiem rzeki Sawy, w dniach 25–28 czerwca 2013 r. Jej głównym organizatorem było Ministerstwo Obrony Republiki Serbii, zaś partnerami firmy Jugoimport SDPR J.P. i Beogradski Sajam. W bieżącym roku w imprezie wzięła rekordowa liczba wystawców – 92, z czego 78 lokalnych i 14 zagranicznych – z Austrii, Czech, Danii, Francji, Luksemburga, Niemiec, Rosji, Słowenii, Stanów Zjednoczonych, Szwajcarii i Szwecji. Choćby z tej liczby widać, że Partner nie należy do dużych wystaw i ma za cel przede wszystkim promowanie osiągnięć serbskiego przemysłu i placówek naukowo-badawczych. Lokalne firmy prezentowały się w okrągłej hali nr 1, wystawców zagranicznych zgromadzono w znacznie mniejszej hali nr 4. Kilkadziesiąt większych eksponatów, głównie pojazdów, wystawiono na parkingu przed halą nr 1. Przeważały wśród eksponatów takie, które są już dobrze znane specjalistom, ale należy przyznać, że jak na przedsięwzięcie o takiej skali, liczba nowości była całkiem duża.
Wozy bojowe i pojazdy opancerzone
Najgorętszą nowością w ekspozycji firmy Jugoimport SDPR J.P. (szczególnie z punktu widzenia lokalnych mediów) była nowy kołowy transporter opancerzony Lazar II 8x8. Powstał on jako głęboka modyfikacja pierwszej serbskiej konstrukcji tej kategorii – transportera SR-8088 Lazar. Podczas projektowania wielozadaniowego transportera opancerzonego Lazar II, pierwotnie oznaczonego Perun 8x8, konstruktorzy skoncentrowali się na uzyskaniu dobrej mobilności przy wysokiej odporności balistycznej i przeciwminowej, możliwości zamontowania efektywnego uzbrojenia i zdolności do transportu do dziewięciu w pełni wyposażonych żołnierzy. Zajmują oni stanowiska i desantują się wykorzystując opuszczaną rampę w tylnej ścianie kadłuba. Wycięto w niej dodatkowo, zamykany parą drzwi otwór, niemniej w warunkach bojowych wykorzystuje się rampę. Lazar II ma długość 7820 mm, szerokość 2850 mm oraz wysokość do stropu 2320 mm. Rozstaw kół wynosi 2430 mm. Napęd stanowi turbodoładowany silnik wysokoprężny Cummins ISM500 o mocy maksymalnej 370 kW/503 KM, który zapewnia osiągnięcie na szosie prędkości maksymalnej do 100 km/h. Pojazd o maksymalnej masie bojowej określonej na 28 000 kg może przewozić trzech członków załogi i dziewięciu żołnierzy desantu. Wnętrze pojazdu ma objętość 16,5 m3. Desant dysponuje w sumie 12 otworami strzelniczymi, a każdy z żołnierzy ma także własne okno osłonięte szkłem pancernym, co jest unikalną cechą pojazdu. Para luków obserwacyjnych została także zainstalowana w tylnych drzwiach. Oszklenie ma taką samą odporność balistyczną jak kadłub. Nietypowa dla współczesnych kołowych transporterów opancerzonych konfiguracja – z otworami strzelniczymi i oknami dla desantu – to wynik dążenia do połączenia w Lazarze II zalet wielozadaniowych pojazdów opancerzonych (MRAV) oraz pojazdów opancerzonych o zwiększonej odporności przeciwminowej (MRAP). Jugoimport deklaruje bazową odporność balistyczną pojazdu na poziom 2 wg STANAG 4569A, zaś przeciwminową na poziom 2B wg STANAG 4569B. Bazową odporność balistyczną można zwiększyć poprzez montaż pancerza dodatkowego do poziomu 4, zaś dodatkowe osłony dna kadłuba pozwalają zwiększyć ochronę przeciwminową do poziomu 3B. Modułowa koncepcja konstrukcji pojazdu umożliwia łatwy jego montaż lub wymianę uszkodzonych elementów. Także wszystkie główne systemy i podsystemy, takie jak: układ napędowy i układy towarzyszące, układ kierowniczy, elementy układu elektrycznego, elementy układu hydrauliczno-pneumatycznego i systemy uzbrojenia, zostały zaprojektowane z uwzględnieniem możliwości ich łatwej naprawy lub wymiany w warunkach polowych. Pojazd jak i jego wszystkie systemy mogą być eksploatowane w zakresie temperatur od –30°C do +60°C.
Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 08/2013