Zestaw przeciwlotniczy Pancyr
Miroslav Gyűrösi
Zestaw przeciwlotniczy Pancyr
(cz. I)
W czasach Związku Sowieckiego środki obrony przeciwlotniczej zawsze zajmowały jedną z czołowych pozycji w zestawieniach eksportu sowieckiego uzbrojenia i sprzętu wojskowego. Dzisiejsza Rosja usilnie dąży do odzyskania dominującej w świecie pozycji w tej sferze i utrzymania na jak najwyższym poziomie potencjału badawczo-rozwojowego oraz produkcyjnego w dziedzinie systemów OPL, tak z myślą o własnych potrzebach, jak i eksporcie. Najlepszym tego przykładem może być hybrydowy zestaw przeciwlotniczy Pancyr-S1, który doczekał się kilku zamówień eksportowych, jeszcze zanim trafił w bieżącym roku do arsenału Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej.
Jednym z najnowszych rosyjskich zestawów przeciwlotniczych krótkiego i średniego zasięgu (wg starszej terminologii), kategorii środków OPL zawsze cieszącej się największym potencjałem handlowym jest uniwersalny, hybrydowy – rakietowo- artyleryjski, zestaw 96K6 Pancyr-S1. Okoliczności oraz historia jego ciężkich i skomplikowanych narodzin, jak w zwierciadle dziejów pokazują niełatwe dla tamtejszego kompleksu wojskowo-przemysłowego czasy rozpadu ZSRS oraz okres niestabilnej sytuacji ekonomicznej i politycznych turbulencji w nowo powstałej Federacji Rosyjskiej i praktycznie całej przestrzeni postsowieckiej. Wydaje się, że rosyjscy twórcy uzbrojenia oraz handlowcy potrafili, pomimo olbrzymich problemów, zwycięsko zmierzyć się z realiami tych czasów i stworzyć zestaw przeciwlotniczy, który będzie w stanie budzić zainteresowanie kontrahentów w wielu krajach. Źródłem sukcesu koncepcji Pancyra jest jego uniwersalność, wielokanałowość oraz relatywnie duży zasięg zwalczania celów, przy utrzymaniu atrakcyjnej ceny amunicji kierowanej. Ponieważ nowy zestaw cechuje otwarta architektura i dysponuje on znacznym potencjałem modernizacyjnym, może z powodzeniem przez następnych 20–25 lat pozostawać atrakcyjnym dla wielu odbiorców. W pierwszych 10-15 latach chaosu towarzyszącego powstaniu nowego organizmu państwowego – Federacji Rosyjskiej gigantyczny, zakumulowany potencjał rozwojowy i produkcyjny byłego ZSRS oraz jego inercja pozwoliły nie tylko na przetrwanie niektórych sektorów przemysłu obronnego, ale także ich dalszy rozwój. W zakresie aktywnych środków OPL koncentrowano się wówczas przede wszystkim na rozwoju zestawów średniego i dalekiego zasięgu rodziny S-300P oraz zestawach krótkiego zasięgu 9K331 Tor-M. Oczywiście, nic nie jest wieczne, czas upływa, rodzą się nowe technologie i rozwiązania, zmienia profil zagrożeń, zwiększają wymagania, ale – co jest największym problemem – w większości przypadków zmniejszają się także możliwości ekonomiczne potencjalnych kontrahentów. Dla wielu państw koszt zakupu zestawu przeciwlotniczego klasy S-300P czy Patriota jest astronomiczny. Nie wynika to tylko z faktu wysokiej ceny samego zestawu i środków mu towarzyszących, ale tego, że do efektywnego działania na współczesnym polu walki sam wymaga on obrony przed środkami napadu powietrznego – zestawów krótkiego i bardzo krótkiego zasięgu, a zatem – przy tworzeniu narodowego systemu obrony powietrznej z wykorzystaniem takich technologii – trzeba uwzględnić dalsze nieuniknione nakłady finansowe. Budowa systemu obrony powietrznej na bazie tylko jednego systemu rakietowego jest dziś całkowicie nieefektywna – jednoznacznie musi on być wielowarstwowy (wielopiętrowy). Szanse na przetrwanie na polu walki jakiegokolwiek wysoce zaawansowanego i cechującego się imponującymi rozmiarami zestawu OPL są dziś naprawdę niewielkie, jeśli nie jest on elementem wielowarstwowego systemu.
Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 6/2010